Μια ομάδα περίπου 300 φοιτητών του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon (CMU) είναι έτοιμοι να στείλουν ένα ρομποτικό ρόβερ στο φεγγάρι με το όνομα Iris, το οποίο θα εκτοξευτεί στις 4 Μαΐου. Θα είναι το πρώτο ρόβερ που δεν είναι φτιαγμένο από κυβέρνηση το οποίο θα προσγειωθεί στο φεγγάρι και δεν θα είναι της NASA.
Σύμφωνα με το Bloomberg, παρότι οι ΗΠΑ ήταν η πρώτη χώρα που έχει στείλει άνθρωπο στο φεγγάρι, η NASA απουσιάζει αισθητά από τον διεθνή κούρσα. Η ΕΣΣΔ προσγείωσε τα πρώτα σεληνιακά ρομποτικά ρόβερ στη δεκαετία του 1970 ενώ η Ινδία προσπάθησε, αλλά απέτυχε να προσγειώσει το δικό της το 2019.
Το μόνο σεληνιακό rover που λειτουργεί και είναι στη Σελήνη είναι το κινεζικό Yutu-2, που πέρασε τα τελευταία τέσσερα χρόνια στην αθέατη πλευρά του φεγγαριού, στέλνοντας εικόνες των βράχων της.
Αποστολή στο νότο της Σελήνης
Ο Νικολάι Στεφάνοφ, ένας 19χρονος προπτυχιακός φοιτητής φυσικής, εντάχθηκε στο πρόγραμμα του πανεπιστημίου όταν έπεσε πάνω σε μια αφίσα που διαφήμιζε το έργο με το σύνθημα: «Δεν υπάρχει ποτέ δεύτερη ευκαιρία να είσαι πρώτος».
Δεδομένης της έλλειψης εμπειρίας, προσφέρθηκε να είναι αυτός που θα φέρνει τους καφέδες σε αυτούς που έκαναν την τεχνική εργασία. Μέσα στα τρία χρόνια που μεσολάβησαν πήρε προαγωγή από τους καφέδες στη διεύθυνση ελέγχου της αποστολής όπου είναι επικεφαλής.
Η Iris έχει περίπου το μέγεθος ενός κουτιού παπουτσιών και ζυγίζει λίγο λιγότερο από 4,5 κιλά, κάτι που θα το κάνει το μικρότερο και ελαφρύτερο rover που έχει φτάσει ως τώρα στο φεγγάρι. Είναι επίσης το πρώτο που κατασκευάζεται από ανθρακονήματα και όχι από αλουμίνιο.
Η εταιρεία που εκτελεί την αποστολή - ένα spinoff του CMU που ονομάζεται Astrobotic Technology - μεταφέρει 14 ωφέλιμα φορτία στο φεγγάρι.
Αν και η CMU δεν θα αποκαλύψει το κόστος της μεταφοράς της Iris στο φεγγάρι, η ομάδα έχει δώσει στοιχεία για το κόστος όλου του έργου που έφτασε στα 800.000 δολάρια.
Το πανεπιστήμιο έχει καλύψει μέρος των χρημάτων όπως και ιδιώτες επενδυτές μέσω μιας εκστρατείας crowdfunding που υποστηρίζει τα σεληνιακά εγχειρήματα της CMU. Καθένας από τους 900 ανθρώπους που επένδυσαν, πολλοί από αυτούς φοιτητές, θα δουν το όνομά τους σε ένα αρχείο που θα πάρει μαζί του στο φεγγάρι το Iris.
Το μέλλον του διαστήματος είναι τα ρόβερ
Ως εργαλείο επιστημονικής παρατήρησης, η iris δεν είναι το πιο ισχυρό όργανο. Διαθέτει μόνο μία κάμερα μπροστά και πίσω, κάτι που θα κάνει ιδιαίτερα δύσκολη τη διάκριση των σκιερών βράχων από τους κρατήρες.
Ωστόσο, η Iris έχει το πλεονέκτημα ότι βρίσκεται χαμηλά στο έδαφος, που σημαίνει ότι η κάμερά της θα μπορούσε να τραβήξει κοντινές εικόνες σκόνης του φεγγαριού. Παρά τους περιορισμούς η Iris είναι ένα αναμφισβήτητο βήμα προς τα εμπρός για την ιδιωτική διαστημική βιομηχανία. Κι αυτό γιατί θα είναι το πρώτο rover που δεν κατασκευάστηκε από ένα έθνος-κράτος για να προσγειωθεί σε έναν άλλο πλανήτη.
Η επιτυχία της Ιρις δεν είναι εγγυημένη. Εάν καταφέρει να εκτοξευτεί και επιβιώσει από τους κραδασμούς του διαστήματος, τα ισχυρά ηλεκτρομαγνητικά πεδία και την προσγείωση σε φεγγάρι, πρέπει ακόμα να αντιμετωπίσει τις ακραίες θερμοκρασίες και τις προκλήσεις της πλοήγησης στην επιφάνεια της Σελήνης.
Η Iris έχει περίπου 50 ώρες διάρκεια ζωής της μπαταρίας της, κατά τη διάρκεια της οποίας οι δημιουργοί της ελπίζουν ότι μπορεί να τραβήξει φωτογραφίες και να τις στείλει πίσω στη Γη. Μόλις τελειώσουν οι μπαταρίες της η Iris θα παραμείνει στο φεγγάρι και δεν γυρίσει ποτέ στη Γη.
Το επίσημο διαστημικό πρόγραμμα των ΗΠΑ εστιάζει περισσότερο στον Άρη παρά στη Σελήνη. Η NASA έχει προσγειώσει πέντε ρόβερ στον πλανήτη, το πρώτο το 1997.
Σχεδιάζει να στείλει ένα ρομπότ που ονομάζεται Viper, στο φεγγάρι τον Νοέμβριο του 2024. Το Viper θα χαρτογραφήσει τους πόρους του φεγγαριού και θα προσπαθήσει να προσδιορίσει την τοποθεσία και συγκέντρωση πάγου.
Μετά την Iris το CMU σχεδιάζει ένα άλλο ρομπότ, πάλι κατασκευασμένο από φοιτητές, που όμως έχει προϋπολογισμό 5 εκατομμυρίων δολαρίων και το χρηματοδοτεί η NASA και ονομάζεται MoonRanger.
Το MoonRanger θα σχεδιαστεί για να κατευθυνθεί στον νότιο πόλο της Σελήνης για να αναζητήσει πάγο, που πιστεύεται ότι είναι θαμμένος κάτω από την επιφάνεια.
Η NASA έχει προγραμματίσει μια αποστολή στη Σελήνη για αναζήτηση νερού, η οποία προορίζεται να προσεδαφίσει δύο Αμερικανούς αστροναύτες στο σεληνιακό νότιο πόλο το 2025 οι οποίοι θα είναι και οι πρώτοι άνθρωποι στο φεγγάρι τα τελευταία 50 χρόνια .