1. Η συμμετοχή ήταν ελαφρώς ενισχυμένη, σε σχέση με το 2019 (από 58% σε 61%), ίσως όμως χαμηλότερη από την προσδοκώμενη μετά από 4 χρόνια χωρίς κανενός είδους εκλογική αναμέτρηση.
2. Η νίκη της ΝΔ είναι πολύ μεγάλη, γιατί:
• Αύξησε το ποσοστό (από 39,9% σε 40,8%) και τις ψήφους της (από 2,25 σε 2,41 εκατ), κάτι που συμβαίνει μόλις για 2η φορά στη Μεταπολίτευση (τελευταία φορά το κατάφερε το ΠΑΣΟΚ με τον Κ. Σημίτη το 2000).
• Υπερδιπλασίασε τη διαφορά από το ΣΥΡΙΖΑ (από 8,3% σε 20,7%).
• Κι αυτά σε συνθήκη απλής αναλογικής, όπου η μη επίτευξη αυτοδυναμίας ήταν προεξοφλημένη (πλησίασε την αυτοδυναμία, με 146 έδρες, με απλή αναλογική, ενώ τα προεκλογικά γκάλοπ έδιναν το πολύ 125-126 έδρες!)
3. Η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι εκλογική. Είναι στρατηγική. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε και προς τα δεξιά του (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ) και προς τα αριστερά του (ΚΚΕ, Πλεύση Ελευθερίας), γιατί δεν έπεισε ούτε ότι αποτελεί αξιόπιστη κυβερνητική εναλλακτική ούτε έστω μια γνήσια αριστερή λύση. Η αντιπολίτευση της περιόδου 2019-23 περνάει στην ιστορία ως η ανεπαρκέστερη δυνατή. Είναι πιθανή η περαιτέρω πτώση του στις 2ες εκλογές. Ο κύκλος που άνοιξε το 2012 με την ανάδειξή του σε κόμμα εξουσίας φαίνεται να κλείνει.
4. Το ΠΑΣΟΚ είχε πολύ καλή επίδοση και η άνοδος από το 8,1% στο 11,5% το βάζει στο μετεκλογικό παιχνίδι ως διεκδικητή, επί ίσοις όροις με το ΣΥΡΙΖΑ, τόσο της ιδιότητας του κύριου φορέα ουσιαστικής αντιπολίτευσης όσο και της 2ης θέσης καθαυτής στις 2ες εκλογές. Η αλλαγή συσχετισμού δυνάμεων στην κεντροαριστερά μπορεί να έχει ήδη ξεκινήσει.
5. Το ΚΚΕ είχε ευδιάκριτη άνοδο, από το 5,3% στο 7,2%, επιστρέφοντας στα ποσοστά του πριν την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ το 2012.
6. Η πέραν της ΝΔ Δεξιά αποδείχθηκε ανθεκτική και αναζωογονημένη, με την άνοδο της Ελλ. Λύσης (από το 3,7% στο 4,5%), αλλά και την εξαιρετική πρώτη επίδοση της «Νίκης», που παραλίγο δεν μπήκε στη Βουλή (2,9%).
Αυτό το ιδεολογικό χαρακτηριστικό των εκλογών αποδεικνύεται ακόμα σημαντικότερο, δοθείσης της ευρείας νίκης της όμορης ΝΔ και δείχνει μετατοπίσεις στην κοινωνία, για τις οποίες ενέχεται και η διαχείριση από τη ΝΔ της πανδημίας. Η εστίαση της δύναμης αυτού του χώρου στη Μακεδονία έχει επίσης ένα ενδιαφέρον και μια συνέχεια από την εποχή του ΛΑΟΣ (δεκαετία 2000). Επίσης, πιθανά απορρόφησε και ένα μέρος το 2,9% της Χρυσής Αυγής του 2019.
7. Στη μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ Αριστερά, δύο ισοδύναμοι παίκτες αναδείχτηκαν, ένας εξ ανόδου (Πλεύση Ελευθερίας, από 1,5% σε 2,9%) και ένας εκ πτώσεως (ΜέΡΑ25, από 3,4% σε 2,6%). Το αθροιστικό τους 5,5% παραμένει ευδιάκριτο μέγεθος που το πλαφόν του 3% δεν μπορεί να κρύψει και αναδεικνύει την ανάγκη πολλών σκέψεων ως προς την επόμενη μέρα του χώρου.
8. Οι δημοσκοπήσεις και τα exit poll έπεσαν έξω ως προς την υπερτίμηση του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό είναι αξιοπρόσεκτο θέμα προς μελέτη, διότι έως τώρα υπήρχαν ενδείξεις για το ακριβώς αντίθετο: ότι ο ΣΥΡΙΖΑ υποεκπροσωπείτο στις έρευνες, ότι οι ψηφοφόροι του ήταν «κάτω από το ραντάρ», ότι απαξιώνουν τις έρευνες και δεν συμμετέχουν ή τις τρολάρουν, γιατί είναι και περισσότερο νεολαιίστικη ψήφος. Αποδείχθηκε το ακριβώς αντίθετο: ότι άτομα δήλωναν ότι θα ψήφιζαν ή ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ και δεν το έκαναν. Τύψεις; Τρολάρισμα; Πάντως προς μελέτη.
9. Η διαχείριση της βραδιάς από το Υπουργείο Εσωτερικών εξαιρετική. Είχαμε πρωτοφανώς νωρίς αποτελέσματα. Δεν χρειάστηκε να ξενυχτήσουμε ούτε για μία έδρα.
10. Οι δεύτερες εκλογές, στις 25 Ιουνίου ή στις 2 Ιουλίου, είναι περισσότερο από βέβαιες, λόγω της αυτονόητης αυτοπεποίθησης της ΝΔ ότι μπορεί να καταστεί άνετα και ευρέως αυτοδύναμη. Οι εκλογές αυτές αναμένεται ήδη να έχουν υψηλό ποσοστό αποχής αφενός λόγω του ότι θα γίνουν μέσα στο καλοκαίρι αφετέρου γιατί το αποτέλεσμά τους είναι προεξοφλημένο.