Η διαρκής βιασύνη, η εστίαση στα αρνητικά, η αδιάκοπη σύγκριση της ζωής μας τη ζωή των άλλων, η ανάγκη για αποδοχή, η απομόνωση, αποτελούν μόνο μερικά από τα θεμελιώδη ζητήματα που μας κρατούν μακριά από την ευτυχία.
Η Έλενα Καραγιάννη, ψυχίατρος, υπαρξιακή συστημική θεραπεύτρια, εκπαιδεύτρια και επόπτρια ψυχοθεραπευτών, στο νέο βιβλίο της «Δικαίωμα στον Παράδεισο» μας βοηθά να στρέψουμε τα φαινομενικά προβλήματα υπέρ μας.
Η ειδικός μας προσφέρει τις συμβουλές της προκειμένου μέσα από τις κοινωνικές μας σχέσεις να αποκτήσουμε την πολυπόθητη αίθηση πληρότητας, κατανοώντας ο ένας τον άλλον, βιώνοντας την ενσυναίσθηση και αντλώντας έμπνευση, ώστε να φιλοτεχνήσουμε από την αρχή τον καμβά της καθημερινότητάς μας.
Η Ελενα Καραγιάννη, μοιράστηκε με την HuffPost μερικά από τα μυστικά της προκειμένου να ζούμε την κάθε μέρα μας με μεγαλύτερη αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση, καθώς και αγάπη και κατανόηση απέναντι στον εαυτό μας. Άλλωστε, ξεκινώντας από την αυτοφροντίδα, θα αποκτήσουμε όλα τα απαραίτητα ψυχικά εφόδια προκειμένου να σχετιζόμαστε με τους ανθρώπους μας με τον πιο υγιή και ωφέλιμο τρόπο.
-Κάνοντας τον απολογισμό της εβδομάδας, του μήνα, της χρονιάς, ακόμα και της ζωής μας, πώς θα εστιάσουμε στις φωτεινές εξαιρέσεις παρακάμπτοντας ή μειώνοντας τον αντίκτυπο των αγωνιών και των προβληματισμών που μας ταλάνισαν;
Στη ζωή, καλούμαστε να καλωσορίσουμε όλες τις εμπειρίες, ευχάριστες και δυσάρεστες, καθώς είναι όλες τους πολύτιμες για διαφορετικούς λόγους. Είναι δεδομένο ότι οι δυσάρεστες εμπειρίες καταγράφονται με πολύ έντονα, ανεξίτηλα θα έλεγα χρώματα στη μνήμη και στην ψυχή μας και το χειρότερο υποβιβάζουν τις φωτεινές εμπειρίες και τις τοποθετούν στο περιθώριο. Είναι αναπόφευκτο να συμβούν.
Όμως, μπορούν να μας διδάξουν και να μας κάνουν πιο δυνατούς, όπως τα δέντρα δυναμώνουν στον άνεμο. Δεν προτείνω να παρακάμψουμε τις αγωνίες και τους προβληματισμούς, καθώς είναι πολύτιμες ευκαιρίες κατανόησης, αναστοχασμού, αποφάσεων και οραματισμών. Εξαρτάται από εμάς να τις αξιοποιήσουμε, ώστε να καταστούν ευλογίες.
Είναι επίσης σημαντικό να δώσουμε αξία και διάρκεια σε ότι όμορφο, καλό, χαρούμενο, δημιουργικό, ανθρώπινο έχουμε βιώσει. Ίσως με αυτόν τον τρόπο να αποτελέσει μια διορθωτική εμπειρία, μια συμφιλίωση με την ίδια την ύπαρξη, μια κατάφαση ζωής, ενισχύοντας την αυτοεκτίμηση μας και την βεβαιότητα για την δύναμη του καλού στον κόσμο και οδηγώντας μας στην ουσιαστική σύνδεση με τους άλλους και τον εαυτό μας.
- Γιατί είναι δύσκολο να αποδεχτούμε ότι πράγματα που άλλοτε μας ενθουσίαζαν, πλέον δεν μας προκαλούν το παραμικρό ενδιαφέρον; Και αν τελικά τα καταφέρουμε, πώς θα αναζωπυρώσουμε την φλόγα της επιθυμίας και θα πάψουμε να είμαστε παθητικοί παρατηρητές της ζωής μας;
Καθώς μεγαλώνουμε και ωριμάζουμε, ενθουσιαζόμαστε με διαφορετικά πράγματα. Το σημαντικό είναι να μην χάνεται ποτέ ο ενθουσιασμός. Η λαχτάρα για ζωή ενυπάρχει σε κάθε άνθρωπο, είναι συνυφασμένη με την ύπαρξη, είναι η φλόγα της ζωής, η κινητήρια δύναμη που επιμένει να προσεγγίζουμε τα καινούργια και απαιτητικά πράγματα με περιέργεια και διάθεσηγια περιπέτεια. Το ζήτημα είναι να βρούμε την αιτία που αυτή η φλόγα αδυνατίζει, αλλά να μην σταματάμε ποτέ να ελπίζουμε ότι μας ανήκει.
Θυμάμαι μια φορά είχα δει ένα κορίτσι στο γραφείο μου, που δεν ήθελε να πηγαίνει στο σχολείο. Έμοιαζε σαν να είχε χάσει τον ενθουσιασμό της για οτιδήποτε αφορούσε τα κορίτσια της ηλικίας της, ακόμα και για τα ευχάριστα και τα συναρπαστικά. Η αλήθεια όμως, ήταν ότι ζούσε σε ένα σπίτι όπου φρόντιζε για την επισφαλή υγεία του πατέρα της και η σχέση των γονιών της ήταν στα πρόθυρα του διαζυγίου. Όταν οι γονείς ανέλαβαν την ευθύνη της ζωής και της σχέσης τους, τότε γύρισε πανευτυχής στο γραφείο μου και μου είπε: «Μου μυρίζει ξυσμένο μολύβι και γομολάστιχα». Ετοιμαζόταν να επιστρέψει.
- Πώς μπορούμε να βγούμε νικητές στην «αναμέτρησή» μας με τις επιτυχίες των άλλων; Είναι λογικό να συγκρίνουμε την πορεία της ζωής μας με τον δρόμο που διάλεξαν οι γύρω μας;
Καταρχάς είναι πολύ ευεργετικό να αναμετριόμαστε με τους άλλους, γιατί αυτό μας οδηγεί στον γόνιμο προβληματισμό. Ενδέχεται να αναζωπυρώσει επιθυμίες που έχουμε λησμονήσει ή που έχουμε παραιτηθεί από την υλοποίησή τους.
Δεν χρειάζεται να μας διέπει η αγωνία να αναδειχθούμε νικητές, καθώς η ζωή είναι τόσο απέραντη και πλούσια και οι επιλογές άκρως προσωπικές. Καλούμαστε να αφουγκραστούμε τί αγαπάμε πραγματικά και τί ονειρευόμαστε εμείς οι ίδιοι. Ίσως δηλαδή μια επιθυμία των άλλων να εμπνεύσει μια διαφορετική δική μας.
Εκείνο όμως που λειτουργεί ως σκουριά στη ζωή, είναι όταν τα θετικά και όμορφα επιτεύγματα των άλλων, αντί να ξυπνούν την επιθυμία, ξυπνούν τον φθόνο και μας κάνουν να ευχόμαστε την καταστροφή του άλλου, επειδή μας φέρνει αντιμέτωπους με την δική μας έλλειψη και ανεπάρκεια.
Είναι πολύ όμορφο να χαιρόμαστε βλέποντας ένα νεαρό, ερωτευμένο ζευγάρι στο παγκάκι, καθώς μας θυμίζει την δική μας αντίστοιχη τρυφερή ερωτική ιστορία. Ωστόσο, είναι εξίσου απελευθερωτικό να μπορούμε να χαρούμε το νεαρό ζευγάρι, ακόμα και ας μην ζήσαμε ποτέ μια αντίστοιχη ιστορία. Αυτή είναι η λύτρωση της υπέρβασης, που μας εξευγενίζει ως ανθρώπους και δίνει απάντηση στην εσωτερική σύγκριση.
- Μπορεί η ανάγκη μας για αγάπη και αποδοχή να μας εγκλωβίσει σε έναν εαυτό που δεν μας ανήκει; Πώς θα ξεφύγουμε από την επιθυμία να ανήκουμε κάπου, όταν αυτό το «κάπου» καταπιέζει τα θέλω και την προσωπικότητά μας;
Η μεγάλη ανάγκη για αγάπη και αποδοχή απειλεί να μας στερήσει την προσωπική μας ελευθερία, καθώς οδηγεί στην διαμόρφωση ενός πλαστού εαυτού, που δεν υπακούει τις επιθυμίες του και φοβάται ότι απαιτείται συνεχής συμμόρφωση για να διατηρήσει τις σχέσεις του με τους γύρω.
Αυτή η ψευδαίσθηση, έχει τις ρίζες της στην στέρηση που μπορεί κάποιος να κουβαλάει από την οικογένειά του, εφόσον δεν έχει βιώσει την ανιδιοτελή αγάπη, με συνέπεια να πιστεύει ότι δεν του αξίζει να αγαπηθεί.
Όμως, θα ήταν λάθος να πούμε ότι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει χωρίς να ανήκει και χωρίς να σχετίζεται ουσιαστικά με τους άλλους. Είμαστε η απαρτίωση των σημαντικών σχέσεων μας. Επομένως το στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί, είναι να διεκδικήσουμε να ανήκουμε, χωρίς να χάνουμε τον εαυτό μας. Να στηρίζουμε ένα αυθεντικό πυρήνα του εαυτού μας που θα επιτρέπει την αλληλεπίδραση, την χαρά του μοιράσματος της αγάπης και την αξιοποίηση του τρόπου που οι άλλοι αντιλαμβάνονται την ζωή. Δεν αξίζει μια ελευθερία χωρίς αγάπη, ούτε μια αγάπη χωρίς ελευθερία.
- Όλοι μας ανά περιόδους κλεινόμαστε στον εαυτό μας. Εφόσον τελικά βγούμε από αυτή την κατάσταση, πώς θα εξηγήσουμε σε εμάς τους ίδιους αλλά και στους άλλους γιατί αποτραβηχτήκαμε και τους λόγους για τους οποίους θέλουμε να επιστρέψουμε;
Δικαιούμαστε πάντα τον προσωπικό εσωτερικό χώρο, την πολύτιμη δημιουργική μοναξιά, που ενισχύει την επεξεργασία των συναισθημάτων και των βιωμάτων και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για αυθεντικές διαπροσωπικές συναντήσεις.
Αν όμως το «κλείσιμο» σημαίνει απογοήτευση από τους άλλους, ματαίωση και απαξίωση των σχέσεων, τότε δεν γίνεται με υγιείς όρους. Αλλά ούτε και το «άνοιγμα» θα προκύψει αρμονικά, καθώς θα το ορίζει η απελπισία και η στέρηση.
Συμπερασματικά, χρειάζεται να μπορούμε να μένουμε μόνοι, χωρίς απαραίτητα να είμαστε αποσυνδεδεμένοι από τους άλλους. Αντίστοιχα, όταν είμαστε σε σύνδεση, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να χάνουμε την επαφή με τον εσώτερο εαυτό μας.