Η «μεγάλη ερυθρά κηλίδα» του Δία, το πιο διακριτό χαρακτηριστικό του μεγαλύτερου πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, η οποία φαίνεται σιγά-σιγά να συρρικνώνεται, έχει πια πλάτος 1,3 φορές μεγαλύτερο από τη διάμετρο της Γης αλλά και βαθιές «ρίζες» 300 χιλιομέτρων στην ατμόσφαιρα του αέριου γίγαντα.
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από την ανάλυση των νέων δεδομένων που συνέλεξε το σκάφος Juno της NASA, το οποίο βρίσκεται σε τροχιά γύρω από το Δία. Σχετικές ανακοινώσεις έκαναν οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Σκοτ Μπόλτον του Νοτιοδυτικού Ινστιτούτου Ερευνών του Τέξας, στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης.
«Τα δεδομένα του Juno δείχνουν ότι η πιο διάσημη καταιγίδα του ηλιακού μας συστήματος, η μεγάλη ερυθρά κηλίδα, έχει πλάτος σχεδόν μιάμιση φορά μεγαλύτερο της Γης και διαθέτει ρίζες που διαπερνούν την ατμόσφαιρα του πλανήτη σε βάθος 300 χιλιομέτρων» δήλωσε ο Μπόλτον.
Τα νέα στοιχεία συνέλλεξε το όργανο MWR (ραδιόμετρο μικροκυμάτων) του Juno, που μπορεί να «δει» κάτω από τα πυκνά νέφη του Δία. Η «μεγάλη ερυθρά κηλίδα» είναι ένα γιγάντιο οβάλ από πορφυρά νέφη, πλάτους περίπου 16.000 χιλιομέτρων στο νότιο ημισφαίριο του Δία, τα οποία στροβιλίζονται αντίθετα προς τη φορά των δεικτών του ρολογιού με ταχύτητα μεγαλύτερη από οποιαδήποτε καταιγίδα στη Γη.
«Το Juno βρήκε ότι οι ρίζες της μεγάλης ερυθράς κηλίδας πάνε 50 έως 100 φορές βαθύτερα από τους ωκεανούς της Γης και ότι αυτή είναι θερμότερη στη βάση της από ό,τι στην κορυφή της. Οι άνεμοι σχετίζονται με θερμοκρασιακές διαφορές και η θερμότητα στη βάση της κηλίδας εξηγεί τους τρομερούς ανέμους που βλέπουμε στην κορυφή της ατμόσφαιρας», δήλωσε ο καθηγητής πλανητικής επιστήμης ’Αντι Ίνγκερσολ του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech).
Το μέλλον της κηλίδας αποτελεί ζήτημα επιστημονικής διαμάχης. Η καταιγίδα παρακολουθείται από το 1830, αλλά εκτιμάται ότι υπάρχει εδώ και τουλάχιστον 350 χρόνια. Στον 19ο αιώνα ήταν ακόμη μεγαλύτερη, υπερδιπλάσια απο τη Γη, ενώ όταν την μελέτησαν τα σκάφη Voyager 1 και 2 το 1979, είχε διπλάσια διάμετρο από τον πλανήτη μας.
Σταδιακά φαίνεται να συρρικνώνεται και σήμερα πια, όπως αποκαλύπτει το Juno, έχει μειωθεί κατά το ένα τρίτο σε πλάτος και κατά το ένα όγδοο σε ύψος σε σχέση με την εποχή των Voyager.
Τα νέα στοιχεία αποκαλύπτουν επίσης ότι ο γιγάντιος πλανήτης διαθέτει μια άγνωστη έως τώρα ζώνη ακτινοβολίας. Βρίσκεται ακριβώς πάνω από την ατμόσφαιρα του Δία, κοντά στον ισημερινό του, και περιλαμβάνει ιόντα υδρογόνου, οξυγόνου και θείου που κινούνται σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός.
Έως σήμερα, το Juno, που εκτοξεύθηκε το 2011 και τέθηκε σε τροχιά γύρω από το Δία τον Ιούλιο του 2016, έχει ολοκληρώσει οκτώ περιφορές γύρω του και η ένατη θα πραγματοποιηθεί στις 16 Δεκεμβρίου.
(με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)