Ερώτηση: Μερικές φορές αισθάνομαι πολύ ανήσυχος την επόμενη μέρα μετά το ποτό. Μπορεί το αλκοόλ να προκαλέσει κρίση πανικού;
Η σύντομη απάντηση είναι ναι.
Οι κρίσεις πανικού - ξαφνικά κύματα φόβου και ανησυχίας που μας κατακλύζουν μαζί με σωματικά συμπτώματα όπως πόνος και σφίξιμο στο στήθος, εφίδρωση, ταχυκαρδία, ναυτία, δυσκολία στην αναπνοή, αίσθημα λιποθυμίας ή μούδιασμα στα χέρια και τα χέρια - είναι έντονα επεισόδια άγχους.
Και το αλκοόλ και το άγχος θεωρούνται «οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος», δηλώνει η δρ Αλένα Μπαλασάνοβα, αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχιατρικής και διευθύντρια εκπαίδευσης ψυχιατρικής της εξάρτησης στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου της Νεμπράσκα.
Ενώ η κατανάλωση αλκοόλ χρησιμοποιείται συχνά ως κοινωνικό «λιπαντικό» ή ως ένας τρόπος χαλάρωσης και ξεκούρασης, οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι το αλκοόλ μπορεί να ενισχύσει τα συναισθήματα άγχους. Αυτά τα συναισθήματα μπορεί να προκύψουν όταν το αλκοόλ μεταβολίζεται από τον οργανισμό, μια διαδικασία που μπορεί να χρειαστεί μια ημέρα ή και περισσότερο για να ολοκληρωθεί. Οι τακτικοί, βαρείς πότες μπορεί να βιώνουν υψηλότερα επίπεδα άγχους, ιδίως μετά την «εξασθένιση» του αλκοόλ από τον οργανισμό.
«Δεν θα ήθελα να τρομάξω τους ανθρώπους και να νομίζουν ότι αν βγουν έξω και πιούν μερικά ποτήρια κρασί, θα πάθουν κρίση πανικού», λέει η δρ. Μπαλασάνοβα. «Αλλά σίγουρα ο κίνδυνος υπάρχει πάντα».
Κι ο κίνδυνος αυτός είναι μεγαλύτερος αν έχουμε ήδη μια αγχώδη διαταραχή.
Ιδανικά, «οι άνθρωποι που είναι επιρρεπείς στο άγχος θα πρέπει να αποφεύγουν τη βαριά κατανάλωση αλκοόλ ή ακόμα και την κατανάλωση αλκοόλ γενικώς, ακόμη και αν το αυτό φαίνεται να ανακουφίζει το άγχος βραχυπρόθεσμα», δηλώνει η Τζένιφερ Ε. Μερίλ, αναπληρώτρια καθηγήτρια συμπεριφορικών και κοινωνικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Brown.
Ο φαύλος κύκλος του αλκοόλ και του άγχους
Οι επιστήμονες δεν κατανοούν πλήρως πώς συνδέονται το αλκοόλ και το άγχος, αλλά γνωρίζουν ότι τα άτομα με διαταραχή χρήσης αλκοόλ, ένα μοτίβο συχνής κατανάλωσης αλκοόλ που είναι δύσκολο να ελεγχθεί και επιμένει παρά τη δυσφορία ή τα προβλήματα λειτουργικότητας, έχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν αγχώδεις διαταραχές και το αντίστροφο.
Όταν πίνουμε αλκοόλ, ο εγκέφαλος αυξάνει την απελευθέρωση μιας χημικής ουσίας που ονομάζεται γάμμα-αμινοβουτυρικό οξύ ή GABA, η οποία μας βοηθά να αισθανόμαστε ήρεμοι. * To γάμμα- αμινοβουτυρικό οξύ, γ-αμινοβουτυρικό οξύ ή GABA (προφέρεται γκάμπα), είναι ο κύριος ανασταλτικός νευροδιαβιβαστής στο αναπτυξιακώς ώριμο κεντρικό νευρικό σύστημα των θηλαστικών. Ο κύριος ρόλος του είναι η μείωση της νευρωνικής διέγερσης στο νευρικό σύστημα.
Το αλκοόλ αναστέλλει επίσης την απελευθέρωση ενός νευροδιαβιβαστή που ονομάζεται γλουταμικό, ο οποίος συνδέεται με το άγχος. Αυτές οι διαταραχές μπορούν να κάνουν τους ανθρώπους να αισθάνονται πιο χαλαροί. * Το γλουταμινικό οξύ είναι ένα από τα 20+ πρωτεϊνογόνα αμινοξέα. Στο επίπεδο της μοριακής γενετικής, τα κωδικόνιά του είναι GAA και GAG. Είναι ένα μη απαραίτητο αμινοξύ.
Αλλά αν γίνουμε σωματικά εξαρτημένοι από το αλκοόλ - μετά από χρόνια έντονης κατανάλωσης, για παράδειγμα - η συνεχής αύξηση του GABA μπορεί να προκαλέσει στον εγκέφαλο να παράγει λιγότερο από αυτό και το γλουταμινικό να γίνεται πιο κυρίαρχο. Ο εγκέφαλος γίνεται τότε «υπερενεργός», γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως οι κρίσεις πανικού, δηλώνει η δρ Καθλήν Μπρέιντι, ειδικός σε θέματα εθισμού και καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας.
Οι ομοσπονδιακοί υγειονομικοί αξιωματούχοι (σ.σ. ΗΠΑ) ορίζουν τη βαριά κατανάλωση αλκοόλ ως την κατανάλωση πέντε ή περισσότερων ποτών την ημέρα (ή 15 ή περισσότερα την εβδομάδα) για τους άνδρες και τεσσάρων ή περισσότερων την ημέρα (ή οκτώ ή περισσότερα την εβδομάδα) για τις γυναίκες.
Όμως, όπως προσθέτει η δρ Μπρέιντι, ακόμη και όσοι πίνουν με μέτρο - δύο ή λιγότερα ποτά την ημέρα για τους άνδρες και όχι περισσότερα από ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες - μπορεί να εμφανίσουν κρίσεις πανικού που προκαλούνται από το αλκοόλ, ιδίως αν έχουν κάποια αγχώδη διαταραχή ή αν έχουν πάθει κρίση πανικού στο παρελθόν.
Το αλκοόλ μπορεί επίσης να προκαλέσει αφυδάτωση ή κακό ύπνο, γεγονός που μπορεί να κάνει κάποιον να αισθάνεται περισσότερο αγχωμένος από το συνηθισμένο, δηλώνει με τη σειρά της η δρ Μπαλασάνοβα. Η χρήση του αλκοόλ για να καταστείλουμε αρνητικά συναισθήματα και να αντιμετωπίσουμε το άγχος μας μπορεί μόνο να δημιουργήσει περισσότερο άγχος μακροπρόθεσμα, προσθέτει, διαιωνίζοντας έναν φαύλο κύκλο.
Πώς να χειριστούμε μια κρίση πανικού που προκαλείται από το αλκοόλ
Υπάρχουν τρόποι για να αντιμετωπίσουμε μια κρίση πανικού, ανεξάρτητα από το αν προκαλείται από το αλκοόλ ή από κάτι άλλο. Είναι αντιπαραγωγικό να προσπαθούμε να την καταπολεμήσουμε ή να αποσπάσουμε την προσοχή μας, δηλώνει ο Ντέιβιντ Καρμπονέλ, ψυχολόγος στο Σικάγο που βοηθάει ασθενείς με αγχώδεις διαταραχές.
Μπορούμε, ωστόσο, να λάβουμε μέτρα για να καταλάβουμε καλύτερα τι συμβαίνει στο σώμα μας και να βοηθήσουμε τον εαυτό μας να νιώσει πιο άνετα. Ο δρ Καρμπονέλ συμβουλεύει τους ασθενείς του να δοκιμάσουν τη μέθοδο AWARE.
Το AWARE είναι ένα ακρωνύμιο που περιλαμβάνει την αναγνώριση και την αποδοχή του γεγονότος ότι (μας) συμβαίνει η κρίση πανικού:
- Αναγνωρίζουμε ότι φοβόμαστε αλλά ότι δεν κινδυνεύουμε
- Στη συνέχεια, περιμένουμε και παρατηρούμε πώς αισθανόμαστε.
- Μπορούμε να δοκιμάσουμε ενέργειες όπως η διαφραγματική αναπνοή, αλλά είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι δεν είναι δική μας ευθύνη να κάνουμε την κρίση πανικού να τελειώσει.
- Ας επαναλάβουμε τα βήματα ανάλογα με τις ανάγκες μας.
- Ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο αντιδράμε, μια κρίση πανικού θα τελειώσει γενικά σε λιγότερο από 15 λεπτά.
Είναι απελευθερωτικό όταν συνειδητοποιήσουμε ότι δεν χρειάζεται να εργαστούμε για να σταματήσουμε τον πανικό, ξεκαθαρίζει ο ίδιος. «Στην πραγματικότητα, όσο πιο πολύ προσπαθούμε να το σταματήσουμε, τόσο περισσότερο θα επιδεινώσουμε την κατάσταση».
Εάν ανησυχούμε για τη χρήση αλκοόλ ή το άγχος μας, το να συζητήσουμε, σύμφωνα με την δρ Μπαλασάνοβα, αυτές τις ανησυχίες με έναν γιατρό πρωτοβάθμιας περίθαλψης ή έναν άλλο επαγγελματία υγείας, όπως ένας θεραπευτής, είναι ένα καλό σημείο για να ξεκινήσουμε.
ΠΗΓΗ: nytimes