Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως. Υπολογίζεται ότι προκαλεί περισσότερους θανάτους από ότι προκαλούν ο καρκίνος του μαστού, του προστάτη και του παχέος εντέρου μαζί. To 2016, 239 χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν από καρκίνο του πνεύμονα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένας στους πέντε ασθενείς που κατέληξε από καρκίνο, έπασχε από καρκίνο στον πνεύμονα.
Με αφορμή το Μήνα Ευαισθητοποιήσης για τον Καρκίνο του Πνεύμονα, οΟ καθηγητής Παθολογίας και Ογκολογίας, Κωνσταντίνος Συρίγος, ένας από τους επιστήμονες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή στο Εθνικό Σύστημα Υγείας καθημερινά απέναντι στη νόσο, απαντά στη HuffPost σε ερωτήματα που ίσως μας φοβίζουν. Ωστόσο, εκείνο που πρέπει να μας φοβίζει περισσότερο είναι η άγνοια, που ισοδυναμεί με έλλειψη πρόληψης.
HuffPost: Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του πνεύμονα; Θα τον χαρακτηρίζατε ως «απειλή για τη Δημόσια Υγεία» στην Ελλάδα σήμερα;
Κ.Συρίγος: Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ένας από τους πιο συχνούς καρκίνους. Είναι η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στην Ελλάδα και παγκοσμίως. Και είναι σε συχνότητα ο δεύτερος καρκίνος, μετά το μαστό στις γυναίκες και μετά τον προστάτη στους άνδρες. Είναι ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα υγείας, διότι πρόκειται για ασθενείς οι οποίοι συχνά αρρωσταίνουν στην παραγωγική ηλικία τους. Υποβάλονται σε πολύ ακριβές και μακροχρόνιες θεραπείες. Η διαχείριση απαιτεί μεγάλους πόρους από την κοινωνία, ενώ σε ατομικό επίπεδο είναι ένας καρκίνος με δύσκολη αντιμετώπιση.
HuffPost: Αναζητώντας τη βασική αιτία της νόσου, πάει το μυαλό όλων μας κάπου...Υπάρχουν όμως data και τι μας δείχνουν αυτά;
Κ.Συρίγος: Έχει πλέον αποδειχθεί πέραν πάσης αμφιβολίας, με πολλούς τρόπους και με πολλών ειδών πειράματα και μεθοδολογίες, ότι το κάπνισμα - ακόμα και το παθητικό - ενοχοποιείται για τις περισσότερες μορφές καρκίνου πνεύμονα, κυρίως στον Δυτικό κόσμο. Όσο οι αντικαπνιστικές εκστρατείες σε δυτικές χώρες έχουν επιτυχία, η σημασία του μειώνεται και προστίθενται άλλοι παράγοντες. Όπως είναι η ρύπανση της ατμόσφαιρας. Παράδειγμα: Εάν κάποιος περπατήσει μία ώρα στη Βομβάη της Ινδίας, η επιβάρυνση που θα υποστεί αντιστοιχεί σε κάπνισμα ενός τσιγάρου. Και εάν ζήσει κάποιος ένα 24ωρο στο Πεκίνο, η επιβάρυνση που θα υποστεί αντιστοιχεί σε ένα πακέτο τσιγάρα. Επίσης, σε ιδιαίτερα φτωχές χώρες, κυρίως στην Υποσαχάρια Αφρική, προκύπτουν άλλοι κίνδυνοι. Καθώς δεν διαθέτουν μέσα για θέρμανση ή μαγείρεμα, χρησιμοποιούν υλικά ακατάλληλα για καύση και τα οποία παράγουν καρκινογόνα αέρια. Με άλλα λόγια, καρκίνο του πνεύμονα μπορούν να πάθουν και οι μη καπνιστές.
“...βήχας που από ξηρός γίνεται με απόχρεψη, ή που γίνεται πιο βαθύς, ή που γίνεται πιο συχνός, ή λαχάνιασμα...δύσπνοια, που ενώ γινόταν στους δύο ορόφους τώρα γίνεται στον ένα όροφο, αμέσως πρέπει να μας θορυβήσει.”
- Κωνσταντίνος Συρίγος, καθηγητής Παθολογίας και Ογκολογίας
HuffPost: Iσχύει και στην Αθήνα αυτό, όπου η ατμόσφαιρα δεν είναι τόσο επιβαρυμένη;
Κ.Συρίγος: Βέβαια, γιατί το πρόβλημα δρα αθροιστικά. Μπορεί να μην είναι ακραία η κατάσταση, όπως στις πόλεις που προανέφερα, όμως δεν παύει να είναι μία πόλη της Δύσης. Ανάλογα με το επάγγελμα που ασκούμε και τον τόπο της κατοικίας μας ή το πόσο μετακινούμαστε, αυξάνονται οι παράγοντες κινδύνου. Σκεφτείτε έναν οδηγό ταξί, ή έναν επαγγελματία οδηγό, ο οποίος είναι όλη μέρα στους δρόμους. Δεν είναι το ίδιο με έναν άνθρωπο που ζει στην Κηφισιά και εργάζεται στην Κηφισιά, χωρίς να μετακινείται...
Είναι πολύ δύσκολο, όμως, να μετρηθεί ο πραγματικός κίνδυνος.
HuffPost: Υπάρχουν και οι λεγόμενες ηλεκτρονικές συσκευές. Ηλεκτρονικό τσιγάρο, ή άτμισμα, ή μασώμενα προϊόντα. Αποτελούν όλα αυτά μία τεχνολογική εξέλιξη, ή είναι σα να καπνίζουν όλοι οι χρήστες - φίλοι μας τσιγάρο;
Κ.Συρίγος: Αν και αυτά τα προϊόντα δημιουργήθηκαν και λανσαρίστηκαν για να μειώσουν το κάπνισμα, οι μελέτες που βγαίνουν δείχνουν ότι και αυτά είναι επικίνδυνα για ανάπτυξη καρκίνου. Η πρακτική δείχνει ότι στο τέλος ο καπνιστής καπνίζει το ίδιο. Δηλαδή, για να μπορέσει να αναπληρώσει με τέτοια προϊόντα τα τσιγάρα που δεν καπνίζει, είτε εισπνέει πιο βαθιά, είτε κρατάει περισσότερη ώρα τον καπνό, είτε καπνίζει πιο συχνά. Σημειώνω ότι ορισμένα έλαια που χρησιμοποιούνται σε τέτοια προϊόντα περιέχουν κι αυτά καρκινογόνες ουσίες. Αλλά το χειρότερο από όλα είναι, ότι η χρήση τους έχει δείξει πως σε συντριπτικό ποσοστό καταλήγει ο καπνιστής να καπνίζει και τσιγάρα - και τα εναλλακτικά προϊόντα.
“Νομίζω ότι ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο καρκίνος με τις περισσότερες καινούργιες θεραπείες αυτή τη στιγμή. Ο καρκίνος για τον οποίο γίνονται οι περισσότερες μελέτες, ο καρκίνος που κάθε χρόνο βγαίνουν καινούργια φάρμακα - τουλάχιστον 2 ή 3.”
- Κωνσταντίνος Συρίγος, καθηγητής Παθολογίας και Ογκολογίας
HuffPost: Βλέπουμε γύρω μας δυστυχώς και ανήλικους να καπνίζουν, σε πλατείες ή σε πάρκα κάθε βράδυ. Τι θα λέγατε σε ένα νέο άνθρωπο, ή σε ένα γονέα;
Κ.Συρίγος: Δεν θέλω να πάρω το βάρος της ευθύνης από τους γονείς και από τους δασκάλους, όμως σε ορισμένες περιπτώσεις δυστυχώς συμπεριφέρονται σα να είναι μειωμένης ευθύνης. Και δεν συμφωνώ σε αυτό...αλλά είναι μόνο κατά ένα μέρος υπεύθυνοι. Η καπνοβιομηχανία παγκοσμίως πλέον, προκειμένου να αυξήσει τον αριθμό των καπνιστών, έχει αναπτύξει μάρκετινγκ και ξέρει που στοχεύει και σε ποιους στοχεύει. Γεωγραφικά, για παράδειγμα, μετά την πτώτη του ανατολικού μπλοκ στόχευε στην Ανατολική Ευρώπη. Τώρα στοχεύει στην τεράστια αγορά της Κίνας και της Ινδίας, αλλά και στο Ιράν. Δηλαδή, σε χώρες όπου απαγορευόταν το κάπνισμα, αλλά τώρα έχει χαλαρώσει αυτή η απαγόρευση. Στοχεύει και στις γυναίκες. Στον δυτικό κόσμο δεν είναι πλέον δείγμα χειραφέτησης το κάπνισμα. Στο Ιράν όμως είναι, στην Κίνα είναι...και στοχεύει επίσης στα παιδιά. Υπάρχει ειδικό μάρκετινγκ, ειδική διαφήμιση. Μπορώ να σας δείξω πακέτα τσιγάρα που απευθύνονται σε νεανικό πληθυσμό και παραπέμπουν με την εικόνα σε κάτι σαν τσίχλες, ή καραμέλες. Άρα λοιπόν, είναι στοχευμένο μάρκετινγκ για αυτές τις ηλικίες. Διότι, αν ξεκινήσει ένα παιδί σε μικρή ηλικία, θα είναι πολύ δυσκολότερο να το κόψει. Κι έτσι δεν κάνει η καπνοβιομηχανία διαφήμιση που να στοχεύει στον 40άρη. Γιατί αν έχει αρχίσει κάποιος το κάπνισμα από τα 15, τότε δεν πειράζει να το κόψει στα 40, αφού θα έχει γίνει ήδη πελάτης για 25 χρόνια. Άλλωστε, σε λίγο θα αρρωστήσει. Η λύση είναι μία, όλοι την ξέρουμε, όμως ελάχιστοι την έχουν εφαρμόσει. Μόνο οι σκανδιναβικές χώρες: Να γίνει εξαιρετικά υψηλή η τιμή του πακέτου. 30 ή 50 ευρώ το πακέτο. Που θα τα βρει ο νεαρός για να καπνίσει; Και ταυτόχρονα, κοινωνικός αφορισμός του καπνιστή. Όχι να βγαίνει έξω από την πόρτα και να καπνίζει.
HuffPost: Είναι και πολύ επίκαιρη συζήτηση για την πρόληψη στη δημόσια υγεία. Υπάρχουν πρωτοβουλίες - και στην Ελλάδα - όπως το πρόγραμμα για τη δωρεάν μαστογραφία στις γυναίκες και πρόσφατα για τον αυτοέλεγχο (self test) για το παχύ έντερο. Για τον καρκίνο του πνεύμονα υπάρχει, αντίστοιχα, ζήτημα έγκαιρης διάγνωσης και πρόληψης;
Κ.Συρίγος: Υπάρχει πρωτογενής πρόληψη, δηλαδή να προλάβουμε ώστε να μην αναπτυχθεί καρκίνος καθόλου. Θυμηθείτε αυτά που είπαμε πριν: όχι στο κάπνισμα, καθαρή ατμόσφαιρα, υγιεινή ζωή κλπ. Αλλά υπάρχει και δευτερογενής πρόληψη και μάλιστα πάρα πολύ επιτυχημένη, που σημαίνει μία αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης ακτινοβολίας. Δυστυχώς η εφαρμογή από το σύστημα υγείας δεν έχει επιτυχία, όπως η μαστογραφία για την δευτερογενή πρόληψη του καρκίνου του μαστού, ή η δευτερογενής πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου με την κολονοσκόπηση.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτό: Πρώτον, δεν υπάρχει συμμετοχή από τους πολίτες, δεν υπάρχει συμμόρφωση. Και υπάρχει εξήγηση. Γιατί είναι πολύ πιο ακριβός ο έλεγχος, σε σύγκριση με μια απλή μαστογραφία. Επίσης, η όλη διαδικασία και το στήσιμο ενός εθνικού προγράμματος θα ήταν πολύ πιο ακριβό.
Δεύτερον, απευθύνεται σε ανθρώπους οι οποίοι γνωρίζουν ότι το κάπνισμα βλάπτει. Και, πολύ συχνά, το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν το ξέρουν. Πολύ συχνά λοιπόν, αποφεύγουν να συμμετάσχουν. Και μάλιστα έχει παρατηρηθεί, ότι αυτοί οι οποίοι έχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο είναι αυτοί που ζουν σε υποβαθμισμένες περιοχές, που είναι χαμηλού κοινωνικοοικονομικού και μορφωτικού επιπέδου, που φιλοξενούνται σε ιδρύματα, που βρίσκονται σε φυλακές, που έχουν ψυχιατρική νόσο, είναι εκείνοι που καπνίζουν περισσότερο και διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο. Αυτοί θα έπρεπε να συμμετέχουν στο πρόγραμμα και αυτοί είναι που δεν συμμετέχουν, γιατί δεν έχουν πρόσβαση εύκολη. Και τέλος, αυτοί που συμμετέχουν στο πρόγραμμα - ένα πολύ μικρό ποσοστό - είναι το 5% αυτών που θα έπρεπε κανονικά να συμμετέχουν. Δηλαδή, συμμετέχουν κατά κανόνα στο πρόγραμμα ελέγχου, αυτοί που φροντίζουν για την υγεία τους, γυμνάζονται καθημερινά, τρώνε υγιεινά και συνήθως δεν καπνίζουν. Να γιατί, ενώ υπάρχει πρόγραμμα, δεν μπορεί να εφαρμοστεί εύκολα στην Ελλάδα. Έχουν γίνει κάποιες προσπάθειες. Και εμείς ως κλινική και το νοσοκομείο Σωτηρία έχουμε κάνει μεμονωμένα προγράμματα, που απευθύνονται σε μικρές ομάδες, όπως είναι για παράδειγμα οι Ρομά.
“Θα έλεγα ότι η ιατρική επιστήμη γενικότερα, αλλά η ογκολογία ειδικότερα, έχει πάψει να είναι "one man show". Είναι λάθος να ψάχνουμε τον Θεό και τον Σωτήρα - γιατρό, με τους πολλούς τίτλους. Η σωστή ογκολογία ασκείται από ομάδα, η οποία είναι διεπιστημονική.”
- Κωνσταντίνος Συρίγος, καθηγητής Παθολογίας και Ογκολογίας
HuffPost: Tα τελευταία χρόνια εξοικειωθήκαμε οι Έλληνες με τα λεγόμενα self test. Αρχίσαμε με τον Covid, όμως πρόσφατα πήραμε τεστ για αυτοέλεγχο στο παχύ έντερο, από τα φαρμακεία. Και έγιναν μαζικά. Για τον καρκίνο στον πνεύμονα υπάρχει κάτι τέτοιο;
K. Συρίγος: Μακάρι να υπήρχε. Δεν υπάρχει. Υπάρχει μόνο η αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης και χρειάζεται μια εξειδικευμένη ομάδα. Αυτό είναι που το κάνει ακριβό, διότι χρειάζεται η αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης. Βρίσκεις έναν όζο; Ωραία. Πάρα πολύ καλά. Άρα θες δίπλα σου και έναν πνευμονολόγο. Συχνά βρίσκεις ευρήματα από την καρδιά. Δεν μπορείς να τα αγνοήσεις, έστω και αν έχεις πρόθεση να ελέγξεις τον πνεύμονα. Άρα, θέλεις δίπλα και έναν καρδιολόγο. Βρίσκεις άλλα νοσήματα εκτός από καρκίνο, όπως χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Πρέπει να του δώσεις λύση. Πάλι δεν μπορείς να πεις «το παραβλέπω». Γι αυτό δεν γίνεται αυτοέλεγχος. Οι οδηγίες λένε ότι ένα σωστό screening για τον καρκίνο του πνεύμονα σημαίνει να έχεις δίπλα και ένα ιατρείο διακοπής καπνίσματος. Διότι σε όλη αυτή τη διαδικασία, ίσως κάποιοι πούνε ότι, ναι, ήρθε η ώρα να το κόψω.
HuffPost: Εμείς έχουμε στην Ελλάδα τέτοια εργαστήρια, ως μέρος του προγράμματος για τον πνεύμονα;
Κ.Συρίγος: Δεν έχουμε στο πρόγραμμα. Ιατρεία διακοπής καπνίσματος υπάρχουν πολλά και πολύ καλά. Πρόγραμμα δεν έχουμε! Και αυτό που κάνουμε, για να μην κοροϊδευόμαστε, δεν είναι να βγάλουμε λεφτά για να κάνουμε ένα εθνικό, ολοκληρωμένο πρόγραμμα. Κάνουμε προγράμματα για συγκεκριμένες ομάδες, που είναι σε αυξημένο κίνδυνο. Εθνικό πρόγραμμα είναι πολύ δύσκολο να γίνει.
HuffPost: Υπάρχουν «καμπανάκια», συμπτώματα, πράγματα που μπορούν να με κάνουν να αντιληφθώ ότι κάτι τρέχει, ώστε να σπεύσω μόνος μου για έναν έλεγχο;
K.Συρίγος: Στα πρώτα του στάδια, ο καρκίνος στον πνεύμονα δίνει συμπτώματα, όπως είναι βήχας, όπως είναι απόχρεψη - δηλαδή φλέγματα με πίον, που είναι μερικές φορές ρυπαρά, ή άλλες φορές με αίμα...Να λαχανιάζεις, να έχεις πρόβλημα στην αναπνοή ακόμα κι έπειτα από μία ελάχιστη σωματική προσπάθεια. Αυτά, όμως, είναι τα συμπτώματα που έχουν γενικά και οι καπνιστές. Πολύ συχνά ο άρρωστος εφησυχάζει. Λέει: Εντάξει, δεν είναι τίποτα, από το τσιγάρο τα παθαίνω αυτά. Αλλά μερικές φορές και οι γιατροί εφησυχάζουν. Δηλαδή όταν έρχεται κάποιος και παραπονιέται, τον ρωτάμε «πόσο καιρό έχεις βήχα;» κι εκεινος απαντά «πολλά χρόνια», τότε πρέπει να επιμένουμε. Γιατί ο ασθενής δεν μπορεί να διακρίνει, αν ο βήχας του διαφοροποιήθηκε. Όταν αλλάξουν τα χαρακτηριστικά, όμως, πρέπει αμέσως να ζητήσουμε εξειδικευμένη βοήθεια.
HuffPost: Σε ποιο γιατρό πρέπει να πάω, αν βήχω υπερβολικά και είμαι καπνιστής;
Κ.Συρίγος: Νομίζω ότι ο πρώτος γιατρός στον οποίο θα έπρεπε να πάμε είναι ο πνευμονολόγος. Δεν πάμε κατευθείαν στον ογκολόγο, διότι υπάρχουν και άλλοι λόγοι που μπορεί να προκαλέσουν τα ίδια συμπτώματα. Άρα, βήχας που από ξηρός γίνεται με απόχρεψη, ή που γίνεται πιο βαθύς, ή που γίνεται πιο συχνός, ή λαχάνιασμα...δύσπνοια, που ενώ γινόταν στους δύο ορόφους τώρα γίνεται στον ένα όροφο, αμέσως πρέπει να μας θορυβήσει. Όταν επεκταθεί ο καρκίνος, υπάρχει κίνδυνος για πόνους. Πόνους στον ώμο, πόνος στην πλάτη, πόνος στο στήθος. Βραχνιασμένη φωνή. Πολύ συχνά οι άρρωστοι ταλαιπωρούνται και τρέχουν σε ορθοπεδικούς για πόνους στη σπονδυλική στήλη, στον ώμο...
HuffPost: Και έρχονται σε εσάς, μετά από τον ορθοπεδικό;
Κ.Συρίγος: Ναι και δυστυχώς με μεταστάσεις. Γιατί σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν περάσει πολλούς μήνες με ενέσεις κορτιζόνης στην άρθρωση. Και φυσικά, σε πολύ προχωρημένα στάδια, υπάρχει η κλασική εικόνα ενός καρκινοπαθούς με απώλεια βάρους και με αναιμία. Αλλά ο σκοπός είναι να μην αφήσουμε ποτέ τον άρρωστο να φτάσει εκεί.
HuffPost: Θεραπείες υπάρχουν. Ακούγεται λίγο υπεραισιόδοξο, αλλά κάποιος θα αναρωτηθεί: Αν εγώ έχω μια διάγνωση νωρίς, υπάρχει θεραπεία; Tι γίνεται;
Κ.Συρίγος: Παρα πολλές θεραπείες. Νομίζω ότι ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο καρκίνος με τις περισσότερες καινούργιες θεραπείες αυτή τη στιγμή. Ο καρκίνος για τον οποίο γίνονται οι περισσότερες μελέτες, ο καρκίνος που κάθε χρόνο βγαίνουν καινούργια φάρμακα - τουλάχιστον 2 ή 3. Αυτό είναι εξαιρετικά ασύνηθες για κάθε νόσο, πολύ περισσότερο για τον καρκίνο. Με αυτές τις έρευνες, βγαίνουν φάρμακα και υπάρχουν. Υπάρχει αποτέλεσμα σε όλα τα στάδια. Στα αρχικά στάδια οι θεραπείες, οι κλασικές...χειρουργείο, ακτινοβολία, χημειοθεραπεία. Συνδυάζονται με τις καινούργιες θεραπείες, που είναι η ανοσοθεραπεία ή στοχεύουσα θεραπεία. Επίσης, οι βιολογικές θεραπείες στα εμβόλια για να πετύχουμε πλήρη ίαση και να γίνει καλά ο ασθενής - και στα προχωρημένα στάδια. Αυτές όλες οι θεραπείες αξιοποιούνται σε συνδυασμό. Δεν είναι μόνο μία θεραπεία που μπορείς να χρησιμοποιήσεις. Επιτυγχάνουν μεγάλη επιμήκυνση της ζωής, να μετατρέψουν τη νόσο σε χρόνια νόσο. Από εκεί που ήταν μία θανατηφόρα νόσος με μικρή διάρκεια, να επιτύχουμε μία καλή ποιότητα ζωής, να επιτύχουμε ανακούφιση από τα συμπτώματα. Όλοι οι άρρωστοι, ανεξαρτήτως σταδίου, έχουν να ωφεληθούν από μία εξατομικευμένη ογκολογική θεραπεία, που την επιλέγει ο ογκολόγος με βάση τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του αρρώστου και του όγκου.
HuffPost: Στην Ελλάδα γίνεται συζήτηση εσχάτως για τις καινοτόμες και ακριβές θεραπείες, που δεν είναι πάντοτε εύκολο να τις διαθέτουμε. Θα λέγατε ότι έχουμε πρόσβαση στις καινοτόμες και ακριβές ενδεχομένως θεραπείες που μπορεί να υπάρχουν για τον καρκίνο του πνεύμονα;
Κ.Συρίγος: Η Ελλάδα έχει πρόσβαση στις περισσότερες θεραπείες που υπάρχουν και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Μερικές φορές και νωρίτερα. Τα φάρμακα αυτά αποζημιώνονται από τον ΕΟΠΥΥ και μπορεί ο καθένας να τα πάρει δωρεάν, να κάνει τις θεραπείες, είτε σε δημόσιο είτε σε ιδιωτικό ογκολογικό κέντρο. Μια μικρή, ή ίσως μεγαλύτερη καθυστέρηση, υπάρχει στα φάρμακα που τώρα παίρνουν έγκριση για να μπορέσουν να αποζημιωθούν από τον ΕΟΠΥΥ και να μπουν στην Ελλάδα. Αλλά αυτή είναι μικρή καθυστέρηση μηνών, την οποία και πάλι όμως ο γιατρός μπορεί να παρακάμψει, ζητώντας ειδική εισαγωγή για τον άρρωστο του. Υπάρχει αυτή η δυνατότητα ακόμη και αν δεν κυκλοφορεί το φάρμακο στην Ελλάδα.
HuffPost: Και αν θεωρήσουμε ότι το μέλλον της φαρμακολογίας οδηγεί στις εξατομικευμένες θεραπείες, στην Ελλάδα είναι κάτι μακρινό; Τι είναι αυτή τη στιγμή;
Κ.Συρίγος: Οι εξατομικευμένες θεραπείες δεν θα έρθουν ένα πρωινό. Θα έρθουν βήμα βήμα και σιγά σιγά. Θα γίνεται πρώτα σε μικρότερες ομάδες, μέχρι να φτάσει να είναι διαθέσιμη σε κάθε ασθενή. Και ήδη υπάρχουν τέτοιες μελέτες, ξεχωριστές για κάθε ασθενή, όπως για εμβόλια τα οποία βρίσκονται σε φάση κλινικής μελέτης. Και εμείς στην Ελλάδα κάνουμε τέτοιες μελέτες, που πιστεύω ότι θα έχουν πολύ καλά αποτελέσματα. Και όταν αποδειχθεί η αποτελεσματικότητά τους, τότε ελπίζω ότι θα έχουν πρόσβαση και οι Έλληνες ασθενείς. Το πρόβλημα με τις εξατομικευμένες θεραπείες είναι το πάρα πολύ υψηλό κόστος, το οποίο δεν έχει να κάνει όμως μόνο με την Ελλάδα. Είναι ένα κόστος που κανένα σύστημα υγείας δεν μπορεί να το αντέξει. Και εκεί θα πρέπει κάποιος να πάρει γενναίες αποφάσεις.
HuffPost: Τελικά, απέναντι στον καρκίνο του πνεύμονα, θα λέγατε πως ένας ασθενής έχει στο πλευρό του, τον γιατρό και την επιστήμη; Υπάρχει κάτι που λείπει, εδώ στην Ελλάδα;
Κ.Συρίγος: Θα έλεγα ότι η ιατρική επιστήμη γενικότερα, αλλά η ογκολογία ειδικότερα, έχει πάψει να είναι “one man show”. Είναι λάθος να ψάχνουμε τον Θεό και τον Σωτήρα - γιατρό, με τους πολλούς τίτλους. Η σωστή ογκολογία ασκείται από ομάδα, η οποία είναι διεπιστημονική. Περιλαμβάνει τον ογκολόγο προφανώς ως συντονιστή, αλλά έχει και πνευμονολόγο, έχει και ακτινολόγο, ακτινοθεραπευτή, ψυχίατρο, ψυχολόγο και διαιτολόγο, αλλά και ενδοκρινολόγο. Διότι τα πολύ μοντέρνα φάρμακα έχουν παρενέργειες σε όλα τα συστήματα. Άρα πρέπει ο ασθενής να ζητάει εξατομικευμένη όσο το δυνατόν θεραπεία, ομάδα με εμπειρία και διεπιστημονική προσέγγιση.