Οι Ευρωπαίοι (το 44%), εκτός από την Αυστρία είναι θετικοί στην ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ παρά τους οικονομικούς κινδύνους και τους κινδύνους για την ασφάλεια από μια τέτοια κίνηση, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR) που δημοσιεύθηκε σήμερα λίγα εικοσιτετράωρα πριν από την Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ (15/12/2023). Ωστόσο όπως προκύπτει από την έρευνα η υποψηφιότητα της Τουρκίας χαίρει ιδιαίτερα χαμηλής εκτίμησης, σε όλη την Ευρώπη, με περισσότερους από τους μισούς ερωτηθέντες (51%) να δηλώνουν ότι η χώρα ”δεν θα έπρεπε να μπορεί να ενταχθεί στην ΕΕ”.
Η σύνοδος κορυφής της ΕΕ αυτή την εβδομάδα ενδέχεται να είναι από τις πιο σημαντικές στην πρόσφατη ιστορία του μπλοκ. Όλα τα βλέμματα θα είναι στραμμένα στο κατά πόσον οι ενταξιακές συνομιλίες για την Ουκρανία και άλλες υποψήφιες χώρες θα πάρουν τελικά το πράσινο φως. Όμως όλα τα σενάρια υποδεικνύουν πως ο πρόεδρος της Ουγγαρίας Βίκτωρ Ορμπάν θα εμποδίσει την εξέλιξη αυτή.
Η Engjellushe Morina, ανώτερη συνεργάτης πολιτικής του προγράμματος ”Ευρύτερη Ευρώπη” του ECFR και ειδική σε θέματα διεύρυνσης της ΕΕ, αναφέρει ότι η έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών με την Ουκρανία θα έστελνε ένα σαφές μήνυμα στον Βλαντιμίρ Πούτιν ότι οι προσπάθειές του να αντιστρέψει την κατάσταση στην Ουκρανία και να επεκτείνει την επιρροή του σε όλη την ευρωπαϊκή γειτονιά δεν θα πετύχει γιατί θα έχει να αντιμετωπίσει νέα προπύργια”.
Όπως προκύπτει από την δημοσκόπηση υπάρχει σαφής διαχωρισμός μεταξύ των ”παλαιών” και των ”νέων” μελών της ΕΕ σχετικά με το χρονοδιάγραμμα οποιασδήποτε διεύρυνσης του μπλοκ - με την επικρατούσα άποψη, στην Αυστρία, τη Δανία, τη Γερμανία και τη Γαλλία, ότι η ΕΕ δεν θα πρέπει να επιδιώκει να προσθέσει νέα κράτη μέλη αυτή τη στιγμή, σε σύγκριση με τη Ρουμανία και την Πολωνία, όπου η υποστήριξη για τη διεύρυνση είναι ισχυρή.
Τα στελέχη του ECFR, Piotr Buras και Engjellushe Morina, υποστηρίζουν ότι, ενώ τα γεωπολιτικά επιχειρήματα υπέρ της διεύρυνσης είναι σήμερα ισχυρότερα από ό,τι ήταν πριν από 20 χρόνια, η κοινή γνώμη δεν έχει καταφέρει να τα αποδεχθεί στο βαθμό που πρέπει. Ετσι προκειμένου να υπάρξει «συμφιλίωση» οι Buras και Morina καλούν τους ηγέτες της ΕΕ να στείλουν ένα ισχυρό μήνυμα στη σύνοδο κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δίνοντας το πράσινο φως στις ενταξιακές συνομιλίες με την Ουκρανία και τη Μολδαβία και καθορίζοντας έναν οδικό χάρτη για θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα λειτουργήσουν καθησυχαστικά όσον αφορά τις ανησυχίες των πολιτών και θα ξεκινήσουν τη διαδικασία διεύρυνσης για όλες τις υποψήφιες χώρες.
Πιο αναλυτικά τα ευρήματα της δημοσκόπησης του ECFR, η οποία διενεργήθηκε μέσω της YouGov και της Datapraxis σε έξι κράτη μέλη της ΕΕ (Αυστρία, Δανία, Γαλλία, Γερμανία, Πολωνία και Ρουμανία).
*
- Οι Ευρωπαίοι είναι ανοιχτοί στην ιδέα της ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ.
Η υποστήριξη της ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ επικρατεί στη Δανία (50%) και στην Πολωνία (47%), ενώ οι απόψεις διίστανται στη Ρουμανία (32% υποστήριξη έναντι 29% αντίθεση), τη Γερμανία (37% υποστήριξη έναντι 39% αντίθεση) και τη Γαλλία (29% υποστήριξη έναντι 35% αντίθεση).
Η Αυστρία αποτελεί εξαίρεση στο ζήτημα της εισδοχής της Ουκρανίας στο ευρωπαϊκό μπλοκ, με την πλειοψηφία (52%) να αντιτίθεται στην πιθανή ένταξή της και μόνο το 28% να τάσσεται υπέρ.
Ωστόσο, υπάρχουν ανησυχίες ότι μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να δημιουργήσει οικονομικούς κινδύνους και κινδύνους για την ασφάλεια του μπλοκ και των κρατών μελών του - περισσότερο από ό,τι η αποδοχή υποψήφιων χωρών από τα Δυτικά Βαλκάνια.
Το 45% των ερωτηθέντων από το ECFR πιστεύει ότι η ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ θα είχε ”αρνητικό αντίκτυπο” στην ασφάλεια της ΕΕ, έναντι 25% που θεωρεί ότι θα είχε ”θετικό αντίκτυπο”. Το 39% πιστεύει επίσης ότι η ένταξη της Ουκρανίας θα έχει ”αρνητικό αντίκτυπο” στην ασφάλεια της χώρας τους - ενώ μόνο το 24% αναμένει ”θετικό αντίκτυπο”.
Η ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων ενέχει συγκριτικά λιγότερο κίνδυνο, σύμφωνα με τους ερωτηθέντες της έρευνας - με τις γνώμες να μοιράζονται σε 33% και 23%, αντίστοιχα, μεταξύ εκείνων που θεωρούν ότι θα έχει ”αρνητικό” ή ”θετικό” αντίκτυπο στην ασφάλεια του μπλοκ.
Υπάρχουν επίσης φόβοι σχετικά με τον αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει η διεύρυνση στην πολιτική ισχύ της ΕΕ στον κόσμο. Η Πολωνία και η Δανία είναι οι πιο αισιόδοξες σε αυτό το ερώτημα, Το 43% και 35% των πολιτών, αντίστοιχα, να πιστεύουν ότι η προσχώρηση της Ουκρανίας θα έχει θετικό αντίκτυπο στην πολιτική ισχύ της ΕΕ στον κόσμο - και μόλις 21% και 19%, αντίστοιχα, να αναμένουν αρνητικό αντίκτυπο.
Εν τω μεταξύ, η επικρατούσα άποψη στην Αυστρία (42%) και τη Γερμανία (32%) είναι ότι η προσχώρηση της Ουκρανίας θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην πολιτική ισχύ της ΕΕ στον κόσμο. Οι πολίτες στη Γαλλία και τη Ρουμανία διχάζονται και αυτοί με το 24% και το 31%, αντίστοιχα, να πιστεύουν ότι θα έχει θετικό αντίκτυπο και το 28% και στα δύο κράτη μέλη να πιστεύουν ότι θα έχει αρνητικό αντίκτυπο.
Τα στοιχεία του ECFR δείχνουν ότι οι πολίτες, κατά μέσο όρο, διαιρούνται σε τρία ίσα μέρη όσον αφορά το χρόνο οποιασδήποτε διεύρυνσης της ΕΕ: μεταξύ εκείνων που πιστεύουν ότι η διεύρυνση πρέπει να προχωρήσει σήμερα (35%)- εκείνων που δεν πιστεύουν ότι η ΕΕ πρέπει να διευρυνθεί αυτή τη στιγμή (37%)- και εκείνων που είναι αδιάφοροι σε αυτό το σημείο ή δεν γνωρίζουν (28%).
Υπάρχει επίσης διχασμός μεταξύ των ”παλαιών” και των ”νέων” χωρών της ΕΕ όσον αφορά το ευρύτερο θέμα της εισδοχής νέων κρατών μελών.
Από τις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, οι ερωτηθέντες στην Αυστρία (53%), τη Γερμανία (50%) και τη Γαλλία (44%) είναι πιο πιθανό να έχουν την άποψη ότι η ΕΕ δεν πρέπει να επιδιώξει άμεση διεύρυνση. Στη Ρουμανία, η πλειοψηφία (51%) και στην Πολωνία, μια πλειονότητα (48%), πιστεύουν ότι η ΕΕ θα πρέπει να επιδιώξει την προσθήκη νέων κρατών μελών. Η Δανία αποτελεί κάποια εξαίρεση μεταξύ των ”παλαιών” κρατών μελών, με μόλις 37% να αντιτίθεται σε οποιαδήποτε άμεση διεύρυνση - αν και αυτή εξακολουθεί να είναι η επικρατούσα άποψη.
Υπάρχει έντονη αντίθεση στο ενδεχόμενο ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ. Το 51% των ερωτηθέντων στις έξι χώρες αντιτίθεται στην ιδέα να μπορέσει η Τουρκία να ενταχθεί στην ΕΕ.
Λιγότεροι από 1 στους 5 ερωτηθέντες (19%) θα υποστήριζαν οποιαδήποτε προωθητική κίνηση για την ένταξη της Τουρκίας.
Οι Ευρωπαίοι δεν είναι τόσο θερμοί στο να γίνουν μελλοντικά κράτη μέλη η Αλβανία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Κοσσυφοπέδιο, η Γεωργία, η Μολδαβία, το Μαυροβούνιο, η Βόρεια Μακεδονία και η Σερβία.
Εξετάζοντας από κοινού τις έξι χώρες που συμμετείχαν στη δημοσκόπηση, λιγότερο από το 30% των ερωτηθέντων εξέφρασαν την υποστήριξή τους για την ένταξη οποιασδήποτε από τις προαναφερθείσες χώρες στην ΕΕ.
Η υποστήριξη για την ένταξη ήταν ηπιότερη για το Κοσσυφοπέδιο (20% ”θα πρέπει να είναι σε θέση να ενταχθεί” έναντι 37% ”δεν θα πρέπει να είναι σε θέση να ενταχθεί”), την Αλβανία (24% ”θα πρέπει να είναι σε θέση να ενταχθεί” έναντι 35% ”δεν θα πρέπει να είναι σε θέση να ενταχθεί”), τη Σερβία (25% θα πρέπει να ”είναι σε θέση να ενταχθεί” έναντι 35% ”δεν θα πρέπει να είναι σε θέση να ενταχθεί”) και τη Γεωργία (25% θα πρέπει να ”είναι σε θέση να ενταχθεί” έναντι 31% ”δεν θα πρέπει να είναι σε θέση να ενταχθεί”).
Οι απόψεις διίστανται σχετικά με την πιθανή ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας (26% ”θα πρέπει να μπορεί να ενταχθεί” έναντι 27% ”δεν θα πρέπει να μπορεί να ενταχθεί”) και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (28% ”θα πρέπει να μπορεί να ενταχθεί” έναντι 29% ”δεν θα πρέπει να μπορεί να ενταχθεί”).
Στις περιπτώσεις της Μολδαβίας και του Μαυροβουνίου, υπάρχει υποστήριξη για τη μελλοντική τους ένταξη. Και για τις δύο χώρες, υπάρχει μεγαλύτερη υποστήριξη, παρά αντίθεση, στην ένταξή τους στην ΕΕ - 30% ”θα πρέπει να μπορούν να ενταχθούν” έναντι 28% ”δεν θα πρέπει να μπορούν να ενταχθούν” για τη Μολδαβία, και 30% ”θα πρέπει να μπορούν να ενταχθούν” έναντι 25% ”δεν θα πρέπει να μπορούν να ενταχθούν” για το Μαυροβούνιο.
Πολλοί Ευρωπαίοι δεν βλέπουν κανένα οικονομικό όφελος από την ένταξη της Ουκρανίας.
Με εξαίρεση την Πολωνία και, σε μικρότερο βαθμό, τη Ρουμανία, όπου οι περισσότεροι (43% στην Πολωνία και 37% στη Ρουμανία) βλέπουν θετικό οικονομικό αντίκτυπο για την οικονομία της ΕΕ, αλλού αναγνωρίζεται ελάχιστα οποιοδήποτε εσωτερικό οικονομικό όφελος για το μπλοκ από την ένταξη της Ουκρανίας. Η έρευνα δείχνει ότι, επί του παρόντος, πολλοί πολίτες πιστεύουν ότι η πιθανή διεύρυνση της ΕΕ δεν θα έχει καθόλου αντίκτυπο ή θα έχει κάποιο κόστος για την ευρωπαϊκή οικονομία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στη Δανία και την Αυστρία, όπου το 54% και το 46% των ερωτηθέντων εξέφρασαν την άποψη ότι η είσοδος της Ουκρανίας θα έχει ”αρνητικό αντίκτυπο” στην οικονομία της ΕΕ.
Στην ανάλυσή τους των ευρημάτων της έρευνας, οι Piotr Buras και Engjellushe Morina, υποστηρίζουν ότι υπάρχει επιτακτική ανάγκη ”να εδραιωθεί και να διασφαλιστεί ο ευρωπαϊκός χώρος”, με φόντο τις συγκρούσεις στα σύνορα της Ευρώπης. Καλούν τους ηγέτες της ΕΕ, οι οποίοι θα συγκεντρωθούν στις Βρυξέλλες αυτή την εβδομάδα, να ξεκινήσουν ενταξιακές συνομιλίες με την Ουκρανία και τη Μολδαβία και να καθορίσουν ένα χρονοδιάγραμμα επόμενων βημάτων για όλες τις άλλες υποψήφιες χώρες. Κάτι τέτοιο, σε συνδυασμό με ευρύτερες θεσμικές μεταρρυθμίσεις, θα συμβάλει στη συμφιλίωση του ”σκεπτικισμού” των πολιτών σχετικά με την ικανότητα του μπλοκ να απορροφήσει νέα μέλη και θα καταστήσει σαφές γιατί η διεύρυνση είναι ”επιτακτική ανάγκη για το μέλλον της Ευρώπης”.