«Η μαγειρική είναι το όνειρό μου και μ′ αρέσει η Μυτιλήνη»: για τον Χαφίζ, 32 ετών από το Πακιστάν, η Λέσβος δεν ήταν παρά ένας σταθμός στην πορεία του προς την βόρεια Ευρώπη. Αναγκασμένος να μείνει από την εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, είναι πλέον σεφ πλήρους απασχόλησης στο συνεταιριστικό εστιατόριο Nan.
Χαριτωμένο, με τις πράσινες καρέκλες και τους κίτρινους τοίχους του, το Nan, που σημαίνει «ψωμί» στις χώρες καταγωγής των προσφύγων, προσελκύει την πελατεία του με μία σειρά πολύχρωμα πιάτα: cheich al-mahchi (γεμιστά κολοκυθάκια) από την Συρία, κοτόπουλο κόρμα από το Πακιστάν, μπολάνι (γεμιστό ψωμί) από το Αφγανιστάν ή koyo wot (μοσχάρι) από την Αιθιοπία.
«Είναι πεντανόστιμο!», σχολιάζει ο Κονσταντίν Φλέμιγκ, γερμανός δημοσιογράφος και θαμώνας του Nan.
«Είμαστε δύο, πήραμε έξι πιάτα και δεν έμεινε παρά ένα κομματάκι φέτα!».
To Nan συμμετέχει αυτήν την εβδομάδα, μαζί με καμιά εκατοστή ακόμη εστιατόρια στην Ευρώπη και εκτός αυτής, στο «Refugee Food Festival», που τιμά για τρίτη συνεχή χρονιά πρόσφυγες σεφ και οργανώνεται σε συνεργασία με την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Ομως, αντίθετα με τα περισσότερα εστιατόρια που συμμετέχουν στο Φεστιβάλ και υποδέχονται πρόσφυγες σεφ για μία ή δύο ημέρες, η ομάδα του Nan είναι μόνιμη και εργάζεται εκεί από τα εγκαίνια του εστιατορίου στις 29 Μαρτίου.
«Καινούργια οικογένεια»
Μαγειρεύοντας πίσω από τον πάγκο που την χωρίζει από την αίθουσα, η Χοουέντα Εμπραχέμ, μία 30χρονη από την Συρία, ζει εδώ και ενάμιση χρόνο στην Λέσβο με τον σύζυγό της, που εργάζεται για μία μη κυβερνητική οργάνωση, και τις κόρες τους 11, 9 και 4 ετών που πηγαίνουν σε ελληνικό σχολείο.
Δεν σκοπεύει να το κουνήσει από την Λέσβο: «Ηθελα απλώς ένα μέρος ασφαλές για την οικογένειά μου και εδώ βρήκα μια καινούργια οικογένεια».
Ο Χαφίζ Αμπντούλ Ουαρίς, ο σεφ, εργαζόταν ως τουριστικός οδηγός στην Λαχόρη, από όπου έφυγε για να γλιτώσει από τους ταλιμπάν.
Εφθασε στην Λέσβο τον Μάρτιο 2016, λίγο πριν από την συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας που προβλέπει την επαναπροώθηση στην Τουρκία όλων όσοι δεν καταθέτουν αίτηση παροχής ασύλου ή εκείνων που η αίτησή τους απορρίφθηκε.
Περιμένοντας την έκβαση της αίτησής τους, μόνο οι πιο ευάλωτοι μπορούν να μεταφερθούν στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Ο Χαφίζ πήρε άσυλο, έχει στέγη και ονειρεύεται να υποδεχθεί στην Μυτιλήνη την γυναίκα του και την 8χρονη κόρη του.
Η σερβιτόρα, η Οβιλέγια Τζαβέντ, 22 ετών, είναι τρανσέξουαλ από το Μπανγκλαντές και πήρε επίσης άσυλο. Ζει στην Μυτιλήνη με τον πακιστανό φίλο της σε διαμέρισμα της Υπατης Αρμοστείας.
«Εδώ όλοι είμαστε ίσοι, πάντα με θεωρούσαν γυναίκα και ευχαριστώ τους ανθρώπους που μου άνοιξαν την αγκαλιά τους».
Το Nan άνοιξαν τέσσερις φίλες στην Μυτιλήνη. Ηδη από την κορύφωση της μεγάλης εξόδου την περίοδο 2015-2016 έψαχναν τρόπο για να βοηθήσουν τους πρόσφυγες και τον τοπικό πληθυσμό.
Η μία πρόσφερε το κτίριο και τα υπόλοιπα προήλθαν από δωρεές. «Αλλά ούτε από την κυβέρνηση, ούτε από την Ευρωπαϊκή Ενωση», δηλώνει στο AFP η Λένα Αλτίνογλου, ψυχή του σχεδίου.
Από την εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, «ένταξη και συνύπαρξη έγιναν η καρδιά του σχεδίου μας», λέει. «Λοιπόν, το Nan είναι ένα καταπληκτικό παράδειγμα συνύπαρξης», δηλώνει ο Τέο Αλεξέλης, από τους εκπροσώπους της Υπατης Αρμοστείας του στην Λέσβο.
Στο Nan, λιτότητα και οικολογία πηγαίνουν χέρι χέρι.
Τα τραπέζια είναι φτιαγμένα από παλέτες, τα υπόλοιπα έπιπλα είναι από τα μεταχειρισμένα, η χρήση πλαστικού είναι περιορισμένη και δεν υπάρχει φούρνος μικροκυμάτων.
Προτεραιότητα έχουν τα τοπικά προϊόντα και τα προερχόμενα από το fair trade.
Ο,τι περισσεύει μοιράζεται στους κατοίκους ή σε πρόσφυγες.
Στο πλαίσιο της γευστικής προσαρμογής της τοπικής πελατείας, το Nan επιστράτευσε την Ελένη Βαρσάκη, μυτιληνιά μαγείρισσα, που βοηθά στην προσέγγιση της ανατολίτικης κουζίνας στα ελληνικά γούστα.
«Χρησιμοποιούμε τα ίδια μπαχαρικά, αλλά εκείνοι βάζουν περισσότερα».
