Έχουν περάσει σχεδόν τρία χρόνια από το τέλος του δεύτερου πόλεμου Αρμενίας-Αζερμπαϊτζαν για τον θύλακα του Ναγκόρνο Καραμπάχ όπου πλειοψηφεί ο αρμενικός πληθυσμός και που από το 1991 και την πτώση της ΕΣΣΔ αποτελεί την μεγάλη εκκρεμότητα της περιοχής του Καυκάσου αφού δεν έχει καταφέρει να εξασφαλίσει διεθνή αναγνώριση ως de jure ανεξάρτητο/αυτόνομο κράτος.
Τώρα με την Ρωσία, που αποτελεί σταθερό σύμμαχο της Αρμενίας, να έχει εμπλακεί σε έναν μακράς διάρκειας πόλεμο στην Ουκρανία και αποδυναμωμένη λόγω των διεθνών κυρώσεων, η κυβέρνηση του Μπακού -που επίσης έχει την σταθερή στήριξη της Τουρκίας- αποφάσισε να εξαπολύσει μια ακόμη επίθεση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ με ξεκάθαρο στόχο την διάλυση του αυτονομιστικού θύλακα. Από χθες Τρίτη μάλιστα που άρχισε η ”αντιτρομοκρατική επιχείρηση”, έχουν αναφερθεί ήδη 100 νεκροί από πλευράς των αυτονομιστών.
Ήδη βέβαια εδώ και εννέα οι Αζέροι είχαν προβεί σε επιτθετικές ενέργειες μπλοκάροντας τον διάδρομο του Λατσίν που συνδέει το Καραμπάχ με την Αρμενία, προκαλώντας έτσι ανθρωπιστική κρίση και ελλείψεις βασικών προϊόντων εντός του θύλακα.
Στόχος η ολοκληρωτική κατάληψη του θύλακα
Ο στόχος όμως από χθες Τρίτη, φαίνεται πως είναι πλέον ξεκάθαρος και πολύ διαφορετικός. Η κυβέρνηση του Μπακού καλεί τους αρμένιους αυτονομιστές του θύλακα να παραδοθούν και να συνθηκολογήσουν. ”Να υψώσουν λευκή σημαία, να παραδώσουν όλα τα όπλα τους και το παράνομο καθεστώς πρέπει να διαλυθεί. Διαφορετικά οι αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις θα συνεχιστούν μέχρι τέλους”.
Ως αφορμή για την νέα επίθεση, επικαλούνται τον θάνατο έξι ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων αστυνομικών, σε δύο εκρήξεις ναρκών ξηράς το πρωί της Τρίτης. Η ετοιμότητα όμως που απέδειξαν με την έναρξη αυτής της μεγάλης στρατιωτικής επιχείρησης, δείχνει πως η κίνηση αυτή του Μπακού προετοιμαζόταν από καιρό.
Οι Αζέροι προτείνουν την έναρξη συνομιλιών στην πόλη Γιεβλάκ, 100χλμ βόρεια της πρωτεύουσας του Ναγκόρνο Καραμπάχ, Στεπανακέρτ που οι Αρμένιοι αποκαλούν Στεπανακέρτ.
Οι δε Αρμένιοι στο Ναγκόρνο Καραμπάχ που αριθμεί 120.000 κατοίκους, απηύθυναν έκκληση για κατάπαυση του πυρός και για έναρξη συνομιλιών για την κατάπαυση πυρός.
Αλλά ήταν σαφές από το τελεσίγραφο του Αζερμπαϊτζάν ότι ο στόχος του Μπακού είναι να ολοκληρώσει την κατάκτηση του θύλακα.
Έκρυθμη η κατάσταση στο Γιερεβάν, ζητουν παραίτηση του πρωθυπουργού
Ο δε πρωθυπουργός της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν κατηγόρησε το Αζερμπαϊτζάν ότι ξεκίνησε μια χερσαία επιχείρηση με στόχο την ”εθνοκάθαρση” και κάνει λόγο για ”μια ευρεία επίθεση”. Υποστηρίζει δε πως η Αρμενία δεν διαθέτει στρατεύματα στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι αυτονομιστές είναι μόνοι τους ενάντια στα αζέρικα στρατεύματα. Κατηγορεί τους Αζέρους ότι θέλουν ″να σύρουν την Αρμενία στις εχθροπραξίες”.
Η κατάσταση στο Γιερεβάν όμως είναι έκρυθμη καθώς εκατοντάδες Αρμένιοι διαδηλωτές, απογοητευμένοι από την απάντηση της χώρας τους, συγκρούστηκαν με την αστυνομία έξω από το κοινοβούλιο στο Γιερεβάν, κατηγορώντας τον ηγέτη τους ως ”προδότη” ενώ απαίτησαν την παραίτησή του.
Σημειώνεται πως στον πόλεμο των 44 ημερών του 2020, νικητές ουσιαστικά ήταν οι Αρμένιοι αφού κατάφεραν να ανακαταλάβουν εδάφη που είχαν κερδίσει οι πρώτοι το 1991, αφήνοντας μόνο έναν ανοιχτό διάδρομο ανάμεσα στην Αρμενία και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ για την απαραίτητη τροφοδοσία του θύλακα. Αυτόν τον διάδρομο έκλεισαν οι Αζέροι τους τελευταίους 9 μήνες υποστηρίζοντας ότι χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά αρμενικών όπλων και στρατευμάτων.
Σφοδρά πυρά στην πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ- Αναφορές για 100 νεκρούς
Σήμερα, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις το Αζερμπαϊτζάν συνεχίζονται για δεύτερη ημέρα και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας ανακοίνωσε ότι ”τα στρατιωτικά μέτρα που εφαρμόζει στην περιοχή συνεχίζονται με επιτυχία”. “Θέσεις μάχης, στρατιωτικά οχήματα, θέσεις πυροβολικού και αντιαεροπορικών πυραύλων, σταθμοί ράδιο-ηλεκτρονικών παρεμβολών, αλλά και άλλος στρατιωτικός εξοπλισμός που ανήκε σε μονάδες των ενόπλων δυνάμεων της Αρμενίας, έχουν αδρανοποιηθεί”.
Οι ένοπλες δυνάμεις επεσήμαναν ότι έκαναν χρήση του «πυροβολικού», ρουκετών, επιθετικών drones και αεροσκαφών, ενώ ανακοίνωσαν ότι κατέλαβαν 60 θέσεις των Αρμένιων.
Από τις συγκρούσεις έχουν σκοτωθεί τουλάχιστον 100 Αρμένιοι όπως αναφέρουν οι αρχές που κάνουν λόγο για έναν ”μεγάλο πόλεμο από το το Αζερμπαϊτζάν...για μία πλήρους κλίμακας επιχείρηση”. Επίσης περίπου 7.000 κάτοικοι 16 περιοχών απομακρύνθηκαν από τις εστίες τους. Το δε Αζερμπαϊτζάν έκανε λόγο για δύο νεκρούς αμάχους στις περιοχές που ελέγχει.
Οι αυτονομιστές δήλωσαν ότι σε πολλές πόλεις του Ναγκόρνο Καραμπάχ, όπως και στη, πρωτεύουσά του Στεπανακέρτ, σημειώνονται ”σφοδρά πυρά” που έχουν στόχο και μη στρατιωτικές υποδομές.
Διεθνείς εκκλήσεις για κατάπαυση πυρός
Σε διεθνές επίπεδο, ο Γ.Γ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ζήτησε ”τον άμεσο τερματισμό των συγκρούσεων” και ”να υπάρξει αποκλιμάκωση και να γίνουν αυστηρά σεβαστές η εκεχειρία του 2020 και οι αρχές του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου” ενώ η Γαλλία ζήτησε στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ που διεξάγεται στην Νέα Υόρκη να διεξαχθεί έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Κατά πληροφορίες αναμένεται να πραγματοποιηθεί πιθανότατα την Πέμπτη.
Η Ρωσία, εγγυήτρια δύναμη της ειρηνευτικής συμφωνίας του 2020 και σύμμαχος της Αρμενίας επίσης ζήτησε ”να τερματιστεί αμέσως η αιματοχυσία, να σταματήσουν οι εχθροπραξίες και οι απώλειες αμάχων”.
Άμεσο τερματισμό των εχθροπραξιών ζήτησαν και οι ΗΠΑ, διά του ΥΠΕΞ, Άντονι Μπλίνκεν όπως και η ΕΕ.
Mε πληροφορίες από Reuters, BBC, ΑP