Αυτό που η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ανάγκη αυτή τη στιγμή είναι ένα βιώσιμο χρηματοπιστωτικό σύστημα με βιώσιμα κριτήρια χρηματοδότησης. Η αγορά τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει δυσκαμψία στο σχεδιασμό ενός οικονομικού μοντέλου που θα επιταχύνει τις επενδύσεις πράσινης ανάπτυξης.
Η ιδέα είναι ότι οι επενδυτές πρέπει να είναι σαφείς σχετικά με τη μακροπρόθεσμη στρατηγική που ακολουθούν όσον αφορά την προστασία του κλίματος. Βέβαια, αυτό που φανερώνει την πρόθεσή τους αυτό το διάστημα για επενδύσεις βιώσιμου χαρακτήρα είναι ότι όλο και περισσότεροι επενδυτές αλλά και άλλοι συμμετέχοντες χρησιμοποιούν τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ ως οδηγό επενδυτικού σχεδιασμού, τρόπου επικοινωνίας και υποστήριξης θέτοντας συγκεκριμένες αναπτυξιακές προτεραιότητες. Μάλιστα, να τονιστεί ότι οι ευρωπαϊκές επενδύσεις με βιώσιμα κριτήρια, άγγιξαν τα 22.6 τρις ευρώ το τελευταίο έτος. Επομένως, για να επιτευχθεί η ιδέα αυτή σε ουσιαστικό βαθμό, μιλώντας στα πλαίσια της ΕΕ για παράδειγμα, μια στρατηγική κίνηση θα ήταν να διευρυνθεί πλήρως η ισχύουσα ευρωπαϊκή οδηγία για τη μη χρηματοοικονομική πληροφόρηση.
Από την άλλη όμως, η προσπάθεια εισαγωγής κριτηρίων αειφορίας για εισηγμένες εταιρίες και ειδικότερα εταιρίες υψηλής κεφαλαιοποίησης (blue-chip), θα προκαλέσει έντονες συζητήσεις σε οικονομικό επίπεδο. Οι καιροί όμως αλλάζουν και αυτό που χρειάζεται η Ευρώπη σήμερα είναι πραγματική διαφάνεια.
Το παράδειγμα της Ιρλανδίας
Για την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και με στόχο την προώθηση της βιώσιμης χρηματοδότησης της Ιρλανδίας, η Παγκόσμια Τράπεζα (World Bank) ανακοίνωσε πρόσφατα την έκδοση 10ετoύς ομολόγου Αειφόρου Ανάπτυξης του ύψους των 1.5 δις ευρώ προκειμένου να χρηματοδοτήσει δραστηριότητες πράσινου χαρακτήρα. Το ομόλογο δίνει στους επενδυτές μια ελκυστική ευκαιρία να ευθυγραμμιστούν με οικονομικούς και κοινωνικούς στόχους και δίνει την ευκαιρία στη χώρα να πετύχει τους Στόχους των Ηνωμένων Εθνών μέσω της νέας αναπτυξιακής πολιτικής. Επιπλέον, βασική προτεραιότητα της Παγκόσμιας Τράπεζας για τη δέσμευσή της στις κεφαλαιαγορές είναι η δημιουργία στρατηγικών εταιρικών σχέσεων με τους επενδυτές για την ευαισθητοποίηση σχετικά με το ρόλο της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα στην αειφόρο ανάπτυξη. Η χρηματοδότηση δεν αφορά μόνο το χρηματικό μέρος αλλά και την ευθύνη των επενδυτών, ενδιαφερομένων μερών και επιχειρήσεων απέναντι στο περιβάλλον. Οι επιχειρήσεις πρέπει να είναι απολύτως διαφανείς σχετικά με την επίδοσή τους στη διαδικασία μετασχηματισμού, είτε είναι θετικό το αποτέλεσμα είτε όχι.
Έκδοση ομολόγου και από την Ολλανδία
Στις 21 Μαΐου, η Ολλανδία έκδωσε πράσινο ομόλογο ύψους 6 δις ευρώ ύστερα από επιτυχημένη δημοπρασία που προκάλεσε έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον. Το πράσινο ομόλογο θα έχει 20ετή διάρκεια και έχει πιστοποιηθεί από την πρωτοβουλία Climate Bonds. Επιπλέον, η Ολλανδία θα είναι η πρώτη χώρα με υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης (ΑΑΑ) πράσινου ομολόγου. Με την κίνηση αυτή, η χώρα στοχεύει στην περαιτέρω ενίσχυση και στήριξη της δημιουργίας μιας ισχυρής αγοράς πράσινου κεφαλαίου. Τα έσοδα θα χρησιμοποιηθούν για βιώσιμες επενδύσεις, καθώς και για επενδύσεις ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι σε μια επιστολή προς το Κοινοβούλιο, ο Υπουργός Οικονομικών Wopke Hoekstra, ανέφερε πως η έκδοση του συγκεκριμένου ομολόγου αποτελεί σημαντική κίνηση για την οικονομική ανάπτυξη της Ολλανδίας και τόνισε πως στόχος ενός ευρύτερου προγράμματος πράσινων ομολόγων είναι να φτάσει επίπεδα δημοπρασίας των 10 δισ. ευρώ. Επίσης ανέφερε: ”Αποφάσισα να εκδώσω ένα πράσινο ομόλογο γιατί πιστεύω ότι οι βιώσιμες επενδύσεις και η περαιτέρω ώθηση στην πράσινη αγορά κεφαλαίων για την Ολλανδία είναι πρωταρχικοί στόχοι. Το πράσινο ομόλογο θα αποτελέσει ένα βασικό στοιχείο για κάθε περιβαλλοντική επένδυση. Αυτό θα επιτρέψει στους επενδυτές να διαφοροποιήσουν τα πράσινα χαρτοφυλάκιά τους και να βοηθήσουν στην περαιτέρω ανάπτυξη της εγχώριας αγοράς πράσινου κεφαλαίου’’.
Ακολουθώντας την ίδια πορεία, το περασμένο καλοκαίρι, σε αρκετές αγορές της Λατινικής Αμερικής, τα πράσινα ομόλογα έκαναν την παρθενική τους εμφάνιση. Σχέδια για την έκδοση ομολόγων ηλιακής ενέργειας έχουν ανακοινωθεί πρόσφατα για την Κολομβία, Βραζιλία, Περού, Ουρουγουάη, Αργεντινή και Χιλή.
Νέοι όροι χρηματοδότησης
Οι εθνικές κυβερνήσεις δε φαίνεται να συνειδητοποιούν πόσο σημαντική είναι η θέσπισης διαφανών πολιτικών για την ενσωμάτωση των κινδύνων βιωσιμότητας, παρά εστιάζουν μόνο στην οικονομική απόδοση μιας επένδυσης κατά τη χάραξη πολιτικής σε εθνικό επίπεδο μη λαμβάνοντας υπ’ όψη το αντίκτυπο που μπορεί να έχει μια επένδυση στους ανθρώπους και στο περιβάλλον. Η στάση αυτή σίγουρα δεν θα βοηθήσει στην ορθή προστασία του κλίματος και της κοινωνίας, αλλά θα ενισχύσει μόνο την πλευρά των επενδυτών. Βέβαια αυτό που είναι ενθαρρυντικό, είναι ότι οι επενδυτές δείχνουν θετικοί να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν τις επιπτώσεις που ενδέχεται να προκαλούν οι επενδύσεις, είτε σε περιβαλλοντικό είτε σε κοινωνικό επίπεδο.
Σε αντίθεση με τα κράτη μέλη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητεί να έρθει σε ισχύ η νομοθεσία που υποχρεώνει τους επενδυτές να εφαρμόσουν πολιτικές και διαδικασίες ”δέουσας επιμέλειας” για θέματα βιωσιμότητας, δηλαδή συστήματα για τον προσδιορισμό πιθανών επιπτώσεων (οικονομικών ή μη) των επενδύσεων στους ανθρώπους και το περιβάλλον για την πρόληψη ή τη μείωση των επιπτώσεων. Αυτό θα είχε τη δυνατότητα να οδηγήσει σε μια βαθιά μεταβολή στον τρόπο με τον οποίο οι ευρωπαίοι επενδυτές αποφασίζουν για το τι πρέπει να επενδύσουν, καθώς θα απαιτούσε από εκείνους να εστιάσουν πέρα από τους δικούς τους οικονομικούς κινδύνους, τους κινδύνους για τους ανθρώπους και τον πλανήτη.
Σε μια εποχή όπου η κλιματική αλλαγή, η κρίση των υδάτων, η κατάρρευση των οικοσυστημάτων και οι ακραίες ανισότητες χαρακτηρίζονται ως παγκόσμιες απειλές και από την ίδια πλευρά όταν οι κυβερνήσεις επαναβεβαιώνουν τη σημασία της επίτευξης των Στόχων της Ατζέντας του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του 2030, τα κράτη μέλη πρέπει να δείξουν ότι μπορούν να κάνουν τη διαφορά μέσω καλύτερης ρύθμισης του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Οι ευρωπαίοι ηγέτες ισχυρίζονται ότι θέλουν να σταματήσουν την αλλαγή του κλίματος και να προστατεύσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ας δούμε αν είναι πρόθυμοι να κατευθύνουν τις ευρωπαϊκές επενδύσεις προς αυτή την κατεύθυνση και να δημιουργήσουν καρπούς που θα αποδώσουν περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη.