Πολύ πριν το είδος μας Homo sapiens εξέλθει από την Αφρική, παλαιότερα ανθρώπινα είδη εξαπλώθηκαν επίσης σε άλλα μέρη του κόσμου. Ωστόσο, αυτή η διασπορά συναντούσε μερικές φορές σοβαρές δυσκολίες.
Οι επιστήμονες αποκάλυψαν την Πέμπτη στοιχεία ενός «τεράστιου γεγονότος ψύξης» στον Βόρειο Ατλαντικό πριν από περίπου 1,1 εκατομμύριο χρόνια που διήρκεσε περίπου 4.000 χρόνια και φαίνεται να εξάλειψε ολόκληρο τον πληθυσμό των αρχαϊκών ανθρώπων που είχαν αποικίσει την Ευρώπη.
Με βάση απολιθώματα από την Ισπανία, αυτό το είδος πιστεύεται ότι ήταν ο Homo erectus, το οποίο γενικά θεωρείται το πρώτο μέλος της ανθρώπινης εξελικτικής γενεαλογίας που επεκτάθηκε πέρα από την Αφρική. Το είδος ήταν το πρώτο που είχε σωματικές αναλογίες όπως το δικό μας και έκανε καινοτομίες στα πέτρινα εργαλεία.
Το παγωμένο διάστημα - συγκρίσιμο σε ένταση με τις πιο πρόσφατες εποχές των παγετώνων - φαίνεται να έχει καταστήσει την Ευρώπη αφιλόξενη για τις ομάδες των πρώιμων κυνηγών-τροφοσυλλεκτών ανθρώπων, καθώς ο ακραίος παγετώνας τους στέρησε τους πόρους διατροφής. Επίσης, μπορεί να μην είχαν αντοχή στο κρύο μπορεί, χωρίς επαρκή μόνωση λίπους, ενώ η κατασκευή αποτελεσματικών ρούχων και καταφυγίων όπως και η εύρεση των μέσων για την ανάφλεξη της φωτιάς ήταν δύσκολη υπόθεση, σύμφωνα με τους ερευνητές που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό Science.
Πόσοι χάθηκαν σε αυτό το γεγονός εξαφάνισης παραμένει ασαφές. «Εχουμε ελάχιστη ιδέα για τους αριθμούς του πληθυσμού, αλλά σίγουρα ήταν μικροσκοπικό νούμερο σε σύγκριση με τα σύγχρονα πρότυπα - πιθανότατα στην καλύτερη περίπτωση δεκάδες χιλιάδες σε όλη την Ευρώπη», είπε ο Κρις Στρίνγκερ ανθρωπολόγος στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Λονδίνο και εκ των συγγραφέων της έρευνας.
Αυτό συνέβη κατά την εποχή του Πλειστόκαινου, περίπου 2,6 εκατομμύρια έως 11.700 χρόνια πριν, η οποία χαρακτηρίστηκε από παγκόσμια επεισόδια ψύξης.
«Σε αντίθεση με τις προηγούμενες πεποιθήσεις, η μελέτη μας δείχνει ότι ο ανθρώπινος εποικισμός της Ευρώπης δεν ήταν συνεχής, αλλά μάλλον σημαδεύτηκε από τουλάχιστον μια περιφερειακή εξαφάνιση που προκλήθηκε από το κλίμα», δήλωσε ο έτερος συγγραφέας της μελέτης, Αλεξ Τίμερμαν, από του Εθνικό Πανεπιστήμιο Pusan της Νότιας Κορέας.
Μια εξέταση του αρχείου ανθρώπινων απολιθωμάτων και λίθινων εργαλείων στην Ευρώπη υποδηλώνει ένα κενό στην ανθρώπινη ύπαρξη περίπου 200.000 ετών που ξεκινά πριν από 1,1 εκατομμύρια χρόνια.
«Αν αυτό είναι αλήθεια, τότε η Ευρώπη μπορεί να είχε εποικιστεί εκ νέου πριν από περίπου 900.000 χρόνια από πιο ανθεκτικούς ανθρώπους με εξελικτικές ή συμπεριφορικές αλλαγές που επέτρεψαν την επιβίωση στην αυξανόμενη ένταση των παγετώνων», εξήγησε ο Ελληνας καθηγητής φυσικής γεωγραφίας του University College του Λονδίνου, Χρόνης Τζεδάκης.
«Η μελέτη παρέχει πληροφορίες για την αρχική ευπάθεια των πρώιμων ανθρωπίνων ειδών στις περιβαλλοντικές αλλαγές και πώς τελικά προσαρμόστηκαν στο αυξανόμενο κλιματικό στρες των παγετώνων», είπε ο Τίμερμαν.