Το «Παράδοξο του Φέρμι» αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά «προβλήματα» ως προς την αναζήτηση εξωγήινης ζωής: Παίρνοντας το όνομά του από τον γνωστό φυσικό Ενρίκο Φέρμι, είναι το λογικό παράδοξο σχετικά με την πλήρη απουσία στοιχείων για την ύπαρξη εξωγήινων πολιτισμών, παρά το ότι, βάσει αστρονομικών μετρήσεων, είναι τεράστιος ο αριθμός των άλλων πλανητών και μόνο στον γαλαξία μας- κάτι που σημαίνει πως, θεωρητικά, θα ήταν πολύ πιθανό να έχουν αναπτυχθεί μορφές ζωής και πολιτισμοί σε κάποιους εξ αυτών.
Για την εξήγηση του παραδόξου αυτό έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες. Μία καινούρια προέρχεται από τρεις ερευνητές του Future of Humanity Institute (FHI) του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, βάσει της οποίας το παράδοξο αξιολογείται εκ νέου με τέτοιο τρόπο ώστε να φαίνεται πιθανό η ανθρωπότητα να είναι ο μόνος πολιτισμός στο παρατηρήσιμο σύμπαν
Η μελέτη αυτή, με τίτλο «Dissolving the Fermi Paradox» πρόσφατα δημοσιεύτηκε online, και πραγματοποιήθηκε από τους Άντερς Σάντμπεργκ, Έρικ Ντρέξλερ και Τοντ Ορντ. Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Universe Today, οι τρεις ερευνητές επανεξέτασαν την Εξίσωση του Ντρέικ, η οποία «προβλέπει» πως οι (δυνάμει παρατηρήσιμοι) εξωγήινοι πολιτισμοί θα πρέπει να είναι πάρα πολλοί, ακόμη και αν η εμφάνιση ζωής αποτελεί πολύ σπάνιο φαινόμενο.
Σε προηγούμενη έρευνά του, ο Σάντμπεργκ και συνάδελφοί του είχαν παρουσιάσει την υπόθεση ότι το Παράδοξο του Φέρμι δεν προκύπτει από το ότι οι εξωγήινοι βρίσκονται σε μια κατάσταση «νάρκης», η οποία χαρακτηρίζεται «aestivation» (εξ ου και ο τίτλος της έρευνας, «That is not dead which can eternal lie: the aestivation hypotheis for resolving the Fermi’s paradox», εμπνευσμένος από τα έργα της «Μυθολογίας Κθούλου» του Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ, όπου δεσπόζουν η φρικιαστική φιγούρα του αρχαίου «θεού» Κθούλου- ενός πανίσχυρου πλάσματος που υποτίθεται κοιμάται σε μια βυθισμένη πόλη στον Ειρηνικό- και οι «Μεγάλοι Παλαιοί», τρομακτικές εξωδιαστασιακές οντότητες ασύλληπτης δύναμης). Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, οι εξωγήινοι περιμένουν τις κατάλληλες συνθήκες στο σύμπαν για να «αφυπνιστούν».
Σε μελέτη που πραγματοποίησαν το 2013, ο Σάντμπεργκ και ο Στούαρτ Άρμστρονγκ επέκτειναν το Παράδοξο του Φέρμι έτσι ώστε να έχει «εμβέλεια» πέρα από τον δικό μας γαλαξία, προβλέποντας πώς πιο προηγμένοι πολιτισμοί θα μπορούσαν να υλοποιούν σχέδια αποικισμού άλλων κόσμων με σχετική ευκολία, και να ταξιδεύουν από τον ένα γαλαξία στον άλλο.
«Κάποιος μπορεί να δώσει απάντηση στο Παράδοξο του Φέρμι λέγοντας ότι η νοημοσύνη είναι πολύ σπάνια, αλλά και πάλι, θα έπρεπε να είναι εξαιρετικά σπάνια. Άλλο ένα ενδεχόμενο είναι ότι η νοημοσύνη δεν επιβιώνει πολύ, αλλά αρκεί ένας πολιτισμός να επιβιώσει αρκετά για να καταστεί ορατός. Προσπάθειες επεξήγησης με βάση την υπόθεση ότι όλες οι νοημοσύνες συμπεριφέρονται με παρόμοιο τρόπο (σιωπή, αποφυγή επαφής, εξέλιξη σε ανώτερα επίπεδα ύπαρξης) αποτυγχάνουν από τη στιγμή που προϋποθέτουν κάθε άτομο σε κάθε κοινωνία κάθε πολιτισμού να συμπεριφέρεται με τον ίδιο τρόπο. Το να λέμε ότι οι μεγάλης κλίμακας αποικισμοί ή επικοινωνίες είναι αδύνατα προϋποθέτει πολύ μικρή “οροφή” τεχνολογικής εξέλιξης. Όποια και αν είναι η απάντηση, πρέπει να είναι παράξενη» είπε ο Σάντμπεργκ στο Universe Today.
Στη νέα αυτή μελέτη, οι τρεις ερευνητές επανεξετάζουν τις παραμέτρους της Εξίσωσης του Ντρέικ ενσωματώνοντας μοντέλα χημικών και γενετικών εξελίξεων/ μεταβάσεων στον δρόμο για τη δημιουργία της ζωής. Με αυτόν τον τρόπο, δείχνουν ότι υπάρχουν πολλές επιστημονικές αβεβαιότητες, διαφόρων μεγεθών. Ειδικότερα, οι τρεις ερευνητές εξέτασαν τις παραμέτρους της εξίσωσης ως «εύρη αβεβαιότητας»: Αντί να επικεντρώνουν σε αξίες που θα μπορούσαν να έχουν, τις εξέτασαν από την άποψη των μικρότερων και μεγαλύτερων αξιών που θα μπορούσαν να έχουν, με βάση τις επιστημονικές γνώσεις που έχουμε.
Το τελικό συμπέρασμα ήταν πως είναι αρκετά πιθανό η ανθρωπότητα να είναι τελικά ο μόνος πολιτισμός που υπάρχει στον γαλαξία. «Βρήκαμε πως, ακόμα και χρησιμοποιώντας τις εκτιμήσεις στη σχετική βιβλιογραφία, μπορεί να υπάρχει μια κατάσταση όπου ο αριθμός των πολιτισμών στον γαλαξία θα μπορούσε να είναι αρκετά υψηλός- ας πούμε 100- αλλά και πάλι, η πιθανότητα να είμαστε μόνοι ήταν 30%!» είπε ο Σάντμπεργκ, σημειώνοντας πως, υπό συνθήκες, η έκταση της αβεβαιότητας για άλλους πολιτισμούς αυξάνεται ακόμα πιο πολύ, ενισχύοντας την πιθανότητα να είμαστε μόνοι. Ωστόσο, όπως προσθέτει, συμπεραίνεται πως δεν θα ήταν και πολύ μεγάλη έκπληξη αν κάποια στιγμή εντοπιζόταν εξωγήινη νοημοσύνη. Συνοψίζοντας, το τελικό συμπέρασμα δεν είναι ότι είναι απίθανο να βρούμε ίχνη εξωγήινων πολιτισμών- αλλά ότι, με βάση όσα γνωρίζουμε, η ανθρωπότητα είναι πιθανότατα το μόνο νοήμον είδος στον γαλαξία μας αυτή τη στιγμή.