Ο Μπαράν Ραμαντάν Μέσκο κρυβόταν μαζί με άλλους μετανάστες για εβδομάδες στην παράκτια πόλη Οράν της Αλγερίας, περιμένοντας την ευκαιρία να διασχίσει με μια βάρκα τη Μεσόγειο για να περάσει στην Ευρώπη.
Μέρες πριν ξεκινήσει το ταξίδι, ο 38χρονος Κούρδος από τη Συρία έμαθε ότι μια βάρκα λαθρέμπορου, που μετέφερε μερικούς από τους φίλους του, είχε βυθιστεί λίγο μετά την αναχώρηση από τις ακτές της Αλγερίας. Οι περισσότεροι επιβαίνοντες είχαν πνιγεί.
Ήταν μια είδηση-σοκ, αφού είχε περάσει εβδομάδες για να φτάσει στην Αλγερία από τη Συρία και μετά περίμενε έναν μήνα μέχρι να τον βάλει ένας λαθρέμπορος στη βάρκα.
Αλλά έχοντας δαπανήσει χιλιάδες δολάρια σε αυτό το ταξίδι προς την «γη της επαγγελίας» μαζί με τη σύζυγό του και τις κόρες του, 3 και 4 ετών, ο μηχανικός που έγινε δημοσιογράφος επιβιβάστηκε σε ένα μικρό ψαροκάικο με μια ντουζίνα άλλα άτομα και έβγαλαν μια ομαδική selfie για να τη στείλουν στις οικογένειές τους πριν βγουν εκτός σύνδεσης.
Μετά από ένα 12ωρο ολονύκτιο ταξίδι, ο Μέσκο έφτασε στην Αλμερία της Ισπανίας στις 15 Οκτωβρίου και στη συνέχεια πέταξε για Γερμανία τέσσερις ημέρες αργότερα, όπου τώρα είναι αιτών άσυλο σε έναν καταυλισμό μεταναστών κοντά στο Μπίλεφελντ. Ελπίζει ότι τα χαρτιά του θα διευθετηθούν σύντομα, ώστε η οικογένειά του να μπορέσει να τον ακολουθήσει.
Τουλάχιστον 246 μετανάστες έχουν χάσει τη ζωή τους κατά την προσπάθειά τους να περάσουν μέσω της δυτικής Μεσόγειου στην Ευρώπη το 2022, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης. Τα τελευταία χρόνια, χιλιάδες άλλοι χάθηκαν κάνοντας το επικίνδυνο θαλάσσιο ταξίδι.
Ο Μέσκο είναι μεταξύ ενός αυξανόμενου αριθμού Κούρδων της Συρίας που κάνουν το ταξίδι στην Ευρώπη σε μια απίστευτη διαδρομή που περιλαμβάνει ταξίδια με αυτοκίνητο και αεροπλάνο σε Λίβανο, Αίγυπτο, Λιβύη, Αλγερία και, τέλος, με πλοίο στην Ισπανία. Λένε ότι επιλέγουν αυτή την κυκλική διαδρομή επειδή φοβούνται την κράτησή τους από τουρκικές δυνάμεις ή μαχητές που υποστηρίζονται από την Τουρκία στη Συρία, εάν προσπαθήσουν να εισέλθουν κρυφά στην Τουρκία - τον πιο άμεσο δρόμο προς την Ευρώπη.
Σύμφωνα με στοιχεία της υπηρεσίας συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Frontex), τουλάχιστον 591 Σύροι πέρασαν από την Αλγερία και το Μαρόκο στην Ισπανία το 2022, έξι φορές περισσότεροι από το σύνολο του περασμένου έτους.
Ενας λαθρέμπορος στην Αλγερία είπε ότι δεκάδες Κούρδοι από τη Συρία φτάνουν στην αλγερινή παράκτια πόλη Οράν κάθε εβδομάδα για το θαλάσσιο ταξίδι.
Χρόνια συγκρούσεων και οικονομικών αναταραχών έχουν αφήσει το σημάδι τους στις βόρειες περιοχές της Συρίας, όπου ζουν περίπου 3 εκατομμύρια άνθρωποι υπό τον de facto έλεγχο των Κούρδων. Η περιοχή έχει γίνει στόχος μαχητών του Ισλαμικού Κράτους, τουρκικών δυνάμεων και ομάδων της συριακής αντιπολίτευσης από τον βορειοδυτικό θύλακα της χώρας που ελέγχεται από τους αντάρτες. Η κλιματική αλλαγή και η επιδείνωση της φτώχειας προκάλεσαν ξέσπασμα χολέρας τους τελευταίους μήνες.
Όπως και ο Μέσκο, πολλοί από τους μετανάστες προέρχονται από τη συριακή πόλη Κομπάνι, η οποία απέσπσασε τη διεθνή προσοχή πριν από επτά χρόνια, όταν Κούρδοι μαχητές άντεξαν σε μια βάναυση πολιορκία από το Ισλαμικό Κράτος.
Η πόλη έμεινε ερειπωμένη και από τότε «δεν έχουν συμβεί πολλά» για να ξαναχτιστεί, λέει ο Τζόσεφ Ντάχερ, καθηγητής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο στη Φλωρεντία της Ιταλίας, προσθέτοντας ότι η μεγαλύτερη αναπτυξιακή χρηματοδότηση πήγε σε πόλεις πιο ανατολικά.
Τα πρόσφατα γεγονότα στη βορειοανατολική Συρία έδωσαν στους κατοίκους της ένα επιπλέον κίνητρο να φύγουν. Η Τουρκία ενέτεινε τις επιθέσεις σε κουρδικές περιοχές στη Συρία μετά από βομβιστική επίθεση στην Κωνσταντινούπολη τον Νοέμβριο που κόστισε τη ζωή σε έξι ανθρώπους και τραυμάτισε άλλους 80. Η Αγκυρα κατηγορεί το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK) και την υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ κουρδική πολιτοφυλακή, τη Μονάδα Προστασίας του Λαού στη Συρία, για το αιματηρό περιστατικό. Αμφότεροι αρνούνται οποαιδήποτε ανάμειξη.
Εκτοτε, όμως, οι Τούρκοι με αεροπορικές επιδρομές έχουν σφυροκοπήσει περιοχές σε όλη τη βορειοανατολική Συρία, μεταξύ των οποίων και το Κομπάνι, πλήττοντας περαιτέρω τις ήδη ισοπεδωμένες υποδομές της ενώ η Αγκυρα έχει απειλήσει με χερσαία εισβολή. Η κατάσταση αυτή κάνει όλο και περισσότερους Κούρδους της περιοχής να αναζητούν έξοδο διαφυγής.
Η «απόδραση», η οποία διαρκεί εβδομάδες και κοστίζει χιλιάδες δολάρια, διευθύνεται από ένα δίκτυο λαθρέμπορων που δωροδοκεί Σύρους στρατιώτες για να περάσουν ανθρώπους από τα σημεία ελέγχου, και στη συνέχεια πέρα από τα σύνορα με τον Λίβανο.
Εκεί, οι μετανάστες συνήθως στιβάζονται σε διαμερίσματα στη Βηρυτό για περίπου μια εβδομάδα, ενώ περιμένουν διαβατήρια-εξπρές από τη συριακή πρεσβεία μέσω ενός μεσάζοντα των λαθρεμπόρων.
Με τα διαβατήρια στα χέρια, πετάνε στην Αίγυπτο, όπου οι Σύροι μπορούν να εισέλθουν χωρίς βίζα, και μετά παίρνουν άλλη μια πτήση για τη Βεγγάζη, στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο Λιβύη, προτού ξεκινήσουν το ταξίδι για την Αλγερία μέσω ενός άλλου δικτύου διακινητών.
«Πήγαμε με φορτηγά και τζιπ κστη Λιβύη μέσω της Τρίπολης και του παραλιακού δρόμου και αλλάζαμε αυτοκίνητα κάθε 500 χιλιόμετρα περίπου», αποκαλύπτει ο Μέσκο. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους στην έρημο, έπρεπε να διασχίσουν σημεία ελέγχου που διοικούν οι ένοπλες ομάδες της Λιβύης.
«Μερικοί από τους φρουρούς στα σημεία ελέγχου μας αντιμετώπισαν φρικτά όταν έμαθαν ότι ήμασταν Σύροι, έπαιρναν τα χρήματα και τα τηλέφωνά μας ή μας έβαζαν να στεκόμαστε έξω στη ζέστη για ώρες», περιγράφει. Μια ένοπλη ομάδα απήγαγε το γκρουπ μεταναστών που έφυγαν ακριβώς πριν αυτόν δική του και ζητούσε 36.000 δολάρια για την απελευθέρωσή τους.
Οταν έφτασε στην πόλη Οράν της Αλγερίας, ο Μέσκο βρήκε καταφύγιο σε ένα διαμέρισμα των λαθρέμπορων. Ενώ περίμενε για εβδομάδες, αυτός και οι άλλοι μετανάστες περνούσαν τον περισσότερο χρόνο τους σε εσωτερικούς χώρους, μιας και δεν μπορούσαν να κυκλοφορούν ελεύθερα.
Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγόρησαν τις αλγερινές αρχές ότι συλλαμβάνουν μετανάστες και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τους απελαύνουν πέρα από τα χερσαία σύνορα. Σύμφωνα με την υπηρεσία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, η Αλγερία απέλασε περισσότερους από 13.000 μετανάστες στον γειτονικό Νίγηρα το πρώτο εξάμηνο του 2021.
Παρά την ανακούφισή του που έφτασε με ασφάλεια στη Γερμανία με την ελπίδα να φέρει τη γυναίκα του και τα κορίτσια του εκεί, ο Μέσκο νιώθει τύψεις που έφυγε από το Κομπάνι.
«Ημουν πάντα αντίθετος στην ιδέα της μετανάστευσης», εξηγεί. «Όποτε έπρεπε να μετακομίσουμε σε άλλη περιοχή λόγω του πολέμου, επιστρέφαμε πάντα στο Κομπάνι μόλις μπορούσαμε».
Τώρα ξοδεύει μεγάλο μέρος του χρόνου του σε συνεντεύξεις για το άσυλο και σε δικαστικές ακροάσεις. Ελπίζει να του χορηγηθεί σύντομα το καθεστώς ασύλου, ώστε η γυναίκα και οι κόρες του να μπορέσουν να επανενωθούν μαζί του στην Ευρώπη.
«Η Συρία έχει γίνει επίκεντρο πολέμου, διαφθοράς και τρομοκρατίας», καταλήγει. «Ζήσαμε έτσι για 10 χρόνια και δεν θέλω τα παιδιά μου να ζήσουν αυτές τις εμπειρίες και να δουν όλες τις φρικαλεότητες».