«Κάθε πρωί βάζω αντηλιακό, πάντα στο πρόσωπό μου και συνήθως σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του δέρματός μου εκτίθεται στον ήλιο. Ένα είδος ματαιοδοξίας είναι μάλλον αυτό που με οδηγεί στην παραπάνω καλή συνήθεια παρά ο φόβος του καρκίνου του δέρματος. Πάντως αυτή ματαιοδοξία κρατά τελικά το δέρμα μου υγιές - ειδικά εφόσον κατοικώ και στη Φλόριντα», γράφει η αρθρογράφος της έκδοσης της HuffPost στις ΗΠΑ.
«Αλλά δεν μπορώ να πω το ίδιο για τον άντρα μου».
Παρά το γεγονός ότι η σύντροφός του γράφει για τη φροντίδα του δέρματος και μιλά με ενθουσιασμό για το αντηλιακό, εκείνος δεν φοράει καθημερινά. Όμως τόσο εκείνος όσο και κάθε άνδρας έχει έναν πολύ καλό λόγο για να ξεκινήσει να φορά: οι άνδρες είναι πολύ πιο πιθανό σε σχέση με τις γυναίκες να πεθάνουν από μελάνωμα, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων.
Μεταξύ των λευκών ανθρώπων, που εμφανίζουν πολύ υψηλότερα ποσοστά μελανώματος από τα άτομα με άλλους τόνους δέρματος, οι άνδρες πέθαναν από τον καρκίνο σε διπλάσιο ποσοστό από τις γυναίκες. Η Λίαν Μακ, δερματολόγος, βλέπει από πρώτο χέρι μια διαφορά στα γραφεία της στη Νέα Υόρκη. «Ο αριθμός των γυναικών που παρουσιάζονται στα ιατρεία μας για δερματολογικούς ελέγχους υπερβαίνει κατά πολύ τον αριθμό των ανδρών ασθενών», είπε, σημειώνοντας ότι πρόκειται κυρίως για γυναίκες περίπου 25 ως 50 ετών.
Το ίδιο μοτίβο επαναλαμβάνεται και αλλού. «Οι άντρες φαίνεται να χρειάζονται πολύ περισσότερo καλόπιασμα για να τους δουν στο γραφείο για δερματικούς ελέγχους», είπε ο Λουκ Μάξφιλντ, επίσης δερματολόγος. «Κάθε χρόνο βλέπω τουλάχιστον δύο ή τρεις άνδρες που τους σέρνουν στο γραφείο οι σύζυγοί τους μόνο για να επιβεβαιώσω τη διάγνωση του μελανώματος. Κυριολεκτικά, οι σύζυγοι συχνά σώζουν ζωές των ανδρών τους», λέει.
Η καθυστέρηση των δερματικών ελέγχων ή η πλήρης παράλειψή τους σημαίνει ότι οι προβληματικοί σπίλοι ή οι κηλίδες μπορεί να μην εντοπιστούν μέχρι τα μεταγενέστερα στάδια όταν το ποσοστό επιβίωσης λόγω του μελανώματος αρχίζει να μειώνεται, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει κάποια από την αύξηση των ποσοστών θνησιμότητας.
Ενώ ο καρκίνος του δέρματος είναι πιο συνηθισμένος σε ανοιχτόχρωμο δέρμα, η καθυστέρηση των ελέγχων του δέρματος είναι προβληματική και για τα έγχρωμα άτομα: Εκείνοι με πιο σκούρο δέρμα που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του δέρματος έχουν συχνά χειρότερη πρόγνωση επειδή διαπιστώνεται σε μεταγενέστερο στάδιο. Η παραίτηση από δερματικούς ελέγχους δεν είναι ο μόνος παράγοντας. Η συμπεριφορά, ο τρόπος ζωής, ακόμη και οι θέσεις των καρκινικών βλαβών κάνουν τη διαφορά.
«Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να φορούν αντηλιακό και να μένουν μακριά από τον ήλιο, ενώ οι νεαρές γυναίκες είναι πιο πιθανά έχουν κάνει αυτοεξέταση αναζητώντας καρκίνους του δέρματος και επισκέπτονται γιατρό για οτιδήποτε σχετικό», δήλωσε ο Μάξφιλντ.
«Αυτές οι τάσεις είναι εξαιρετικά σημαντικές δεδομένου ότι περισσότερα από τα μισά μελανώματα μπορεί να παρατηρηθούν πρώτα από άτομα που εξετάζουν το δέρμα τους στο σπίτι». Χωρίς την κατάλληλη αυτοεξέταση, σημεία που χρήζουν προσοχής μπορεί να είναι δυσδιάκριτα και δύσκολα στο να αντιμετωπιστούν. «Στους άνδρες, τα περισσότερα μελανώματα εμφανίζονται σε περιοχές που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν, όπως οι ώμοι ή η πλάτη», εξήγησε ο Μακ και χωρίς να το επισημάνει κάποια/-ος σύντροφος, μπορεί να προκύψουν σημαντικές καθυστερήσεις στη θεραπεία.
Μπορεί να υπάρχουν και βιολογικοί παράγοντες. Ακόμη και όταν συγκρίθηκαν μελανώματα παρόμοιου πάχους και σε κοινά σημεία μεταξύ ανδρών και γυναικών, οι άνδρες ήταν πιο επιβαρυμένοι. Τα επίπεδα τεστοστερόνης φαίνεται να παίζουν κάποιο ρόλο, αλλά η επιστήμη εξακολουθεί να μη διαθέτει ορισιτκά συμπεράσματα. «Πρόκειται για κάτι πολύ περισσότερο από απλώς ορμόνες και φαίνεται ότι παίζει ρόλο κάποιος βιολογικός παράγοντας που μένει να ανακαλύψουμε», είπε. Με βάση τα παραπάνω, γιατί περισσότεροι άνδρες δεν φορούν αντηλιακό; Όταν χρησιμοποιείται σωστά, το αντηλιακό έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο τόσο μελανωμάτων όσο και άλλων τύπων καρκίνου του δέρματος.
Ωστόσο, ενώ πολλοί άνθρωποι μπορεί να εφαρμόζουν αντηλιακό όταν βγαίνουν για μια μέρα στην παραλία, είναι απαραίτητο να το κάνουν καθημερινή συνήθεια, καθώς η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι αθροιστική με την πάροδο του χρόνου.
«Οι περισσότεροι από τους άνδρες ασθενείς μου χρειάζονται εκπαίδευση σχετικά με τη σημασία του αντηλιακού και το ρόλο που παίζει η χρήση του στην πρόληψη του καρκίνου του δέρματος και της πρόωρης γήρανσης. Η πλειοψηφία των ανδρών απλά δεν πιστεύει ότι χρειάζεται αντηλιακό αν έχει κρύο ή συννεφιά», είπε η Μακ.
Δεν πρόκειται επίσης και για το πιο εύκολο προϊόν. Ορισμένα αντηλιακά μπορεί να αφήσουν πίσω τους μια άβολη κολλώδη υφή ή ένα λευκό στρώμα σαν σοβά στο δέρμα. «Οι ασθενείς μου συχνά δυσκολεύοντα με το αισθητικό κομμάτι του αντηλιακού πάνω στο χρώμα του δέρματος τους», είπε η Μακ, εξηγώντας ότι μερικά προϊόντα μπορεί να αφήσουν πίσω τους έναν γκριζωπό-μπλε τόνο.
Δεδομένου ότι τα αποτελέσματα της βλάβης που υφίσταται το δέρμα από την υπεριώδη ακτινοβολία δεν εμφανίζονται αμέσως, μπορεί να είναι δύσκολο να συνδεθεί ο χρόνος στον ήλιο με τυχόν σοβαρές επιπτώσεις. Και σε αντίθεση με τις γυναίκες που χρησιμοποιούν αντηλιακό για να αποτρέψουν την πρόωρη γήρανση, οι άνδρες συχνά δεν έχουν αυτό κίνητρο, εξήγησε η Μακ.
Το να κάνουμε το αντηλιακό καθημερινή συνήθεια — ακόμα και αν έχει συννεφιά— εξαρτάται τελικά από ένα μόνο πράγμα: να επιλέξουμε ένα αντηλιακό που μας ταιριάζει και να το εφαρμόζουμε. «Το καλύτερο αντηλιακό είναι αυτό που χρησιμοποιείτε», είπε η Μακ, επαναλαμβάνοντας μια φράση που αποτελεί διαχρονική συμβουλή από τους δερματολόγους.
Για το πρόσωπο, μια κρέμα με δείκτη προστασίας SPF 30 ή υψηλότερο είναι ιδανική, εφόσον εφαρμόζεται καθημερινά μετά τον καθαρισμό και την ενυδάτωση (η παράλειψη της ενυδατικής κρέμας είναι εφικτή αν δεν χρειάζεται). Η εφαρμογή επαρκούς ποσότητας είναι σημαντική για να έχετε πλήρη κάλυψη — η Mακ συνιστά τη μέθοδο με τα δύο δάχτυλα: Απλώστε μια σειρά από αντηλιακό σε δύο δάχτυλα από τη βάση μέχρι την άκρη τους και απλώστε γενναιόδωρα.
«Λέω στους ασθενείς μου να βάλουν λίγο από αυτό το προϊόν στα αυτιά και στο λαιμό τους επίσης», πρόσθεσε η Μακ. Ας μην ξεχνάμε να εφαρμόζουμε αντηλιακό και στο σώμα, ειδικά αν είστε στον ήλιο κατά τη διάρκεια της ημέρας.
«Εάν πρόκειται να βρεθείτε στην παραλία και να εφαρμόσετε αντηλιακό στο σώμα σας, θα πρέπει να απλώνετε το μέγεθος ενός ποτηριού σε ολόκληρο το σώμα 20 λεπτά πριν από την έκθεση στον ήλιο και να εφαρμόζετε ξανά κάθε 80 λεπτά», είπε η Μακ. Όταν επιλέγουμε αντηλιακό καλό είναι να σκεφτόμαστε τον τρόπο ζωής μας και τις απαιτήσεις της ημέρας μας.
«Οι ενυδατικές κρέμες με SPF κάνουν διπλή δράση για να ενυδατώνουν και να προστατεύουν το δέρμα ενώ παράλληλα παρέχουν αντηλιακή προστασία. Τα αντηλιακά με χρώμα μπορούν να συμβάλουν στο να συνδυάζονται με πιο σκούρες αποχρώσεις του δέρματος, καθώς και να προστατεύουν από το ορατό φως και να προστατεύουν το δέρμα από τα σκοτεινά σημεία. Και αν είμαστε δραστήριες και δραστήριοι, ας επιλέξουμε κάποιο αδιάβροχο προϊόν», είπε ο Mάξφιλντ.
Υπάρχουν καλά νέα: Παρά τα πιο ανησυχητικά στατιστικά στοιχεία για τους άνδρες, η γνώση και η πρόληψη μπορούν να βοηθήσουν πολύ. «Πάρτε τον έλεγχο του τι μπορείτε», είπε ο Μάξφιλντ. «Γνωρίστε τους παράγοντες κινδύνου σας. Αυτά περιλαμβάνουν την έκθεση στον ήλιο, την ύπαρξη πολλαπλών σπίλων στο σώμα σας ή το οικογενειακό ιστορικό μελανώματος», είπε. Εκτός από την επίσκεψη σε έναν δερματολόγο, οι αυτοέλεγχοι του δέρματος αποδεικνύονται σωτήριοι. «Ελέγξτε οι ίδιες και οι ίδιοι το δέρμα σας για κρεατοελιές που έχουν πολλά χρώματα ή ακανόνιστα περιγράμματα, μεγαλύτερες από μια γόμα μολυβιού ή οποιουσδήποτε μεταβαλλόμενους σπίλους και φροντίστε να αναζητήσετε έναν δερματολόγο εάν υπάρχει κάτι ανησυχητικό», κατέληξε ο Μάξφιλντ.
Και φυσικά φοράμε αντηλιακό.