Το κείμενο συνυπογράφουν ο Αντώνης Ζαΐρης, αναπληρωτής αντιπρόεδρος ΣΕΛΠΕ, επικ. καθηγητής Πανεπιστημίου Νεάπολις Κύπρου και ο Κώστας Ζαΐρης, Απόφοιτος Διοίκησης Επιχειρήσεων Πανεπιστημίου Πατρών
Είναι γεγονός ότι αρχίζει πλέον να ανατέλλει στην επιχειρηματικότητα ένα νέο δυναμικό πρότυπο οικονομίας στο πλαίσιο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και των ψηφιακών προκλήσεων της εποχής μας. Το πρότυπο αυτό θα δημιουργήσει νέα δεδομένα, φέρνοντας επαναστατικές αλλαγές και ανατρέποντας οικονομικά μοντέλα αιώνων.
Σημαντικές πτυχές του νέου αυτού προτύπου που πρέπει να συνεκτιμηθούν και να τύχουν επισταμένης προσοχής είναι οι εξής :
1. Πηγή της υπεραξίας, της προστιθέμενης αξίας στο παραγόμενο προϊόν δεν θεωρείται πλέον η διαδικασία και η χρονική διάρκεια παραγωγής ούτε και η συμμετοχή των συντελεστών παραγωγής, έστω και αν αυτοί λειτούργησαν με όρους αυξημένης παραγωγικότητας.
Πηγή υπεραξίας στην νέα Οικονομία είναι η αποτίμηση του δημιουργικού χρόνου ενασχόλησης για τη σύλληψη μιας καινοτομίας, μιας διαφορετικής ιδέας που αφορά π.χ. το σχεδιασμό ενός έξυπνου προϊόντος ή υπηρεσίας (επινόηση ενός αλγόριθμου, ενός νέου λογισμικού , μιας έξυπνης εφαρμογής κ.ά.).
Προστιθέμενη αξία συνιστά πλέον η έξυπνη ιδέα, η καινοτομία των χαρακτηριστικών του προϊόντος και η διαφορετικότητα που συναντά κανείς και στα τέσσερα στοιχεία marketing (προϊόν, διανομή, προώθηση, τιμή). Το άυλο στοιχείο, το ευφυές, το δημιουργικό, «παίρνει» τώρα τη θέση της προστιθέμενης αξίας που αντανακλά στο κόστος του προϊόντος. Αυτό θα καθορίζει πλέον την ανταγωνιστικότητά του και όχι η παραγωγή του.
Επιπρόσθετα είναι αυτό τελικά που αναμετράται και σε όρους παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας της ίδιας της επιχείρησης που έχει το προνόμιο να διαθέτει και να διακινεί παρόμοια προϊόντα.
2. Η αξία μιας χρήσιμης πληροφορίας, πρωτογενούς ή δευτερογενούς από το εσωτερικό ή εξωτερικό περιβάλλον της Επιχείρησης, αξίζει πολύ περισσότερο αν αυτή η πληροφορία θα οδηγήσει στον σχεδιασμό π.χ. τεχνολογικού προϊόντος με ιδιαίτερα ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά που το καθιστούν μοναδικό. Παλιότερα η πρόσβαση στην πληροφορία ήταν αγαθό που απευθυνόταν σε λίγους, σε πολιτικές ή οικονομικές ελίτ ενώ σήμερα πολλοί περισσότεροι έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε αυτήν. Ωστόσο το προνόμιο επεξεργασίας αυτής της πληροφορίας για άντληση χρήσιμων στοιχείων που θα βοηθήσουν στο σχεδιασμό ενός προϊόντος ή υπηρεσίας, ανήκει σε αυτούς που διαθέτουν εξειδικευμένη γνώση και προωθημένη τεχνοκρατική αντίληψη.
3. Η καινοτομία και οι επιχειρησιακές πολιτικές που την υιοθετούν αλλά και οι Κρατικές πολιτικές που ενθαρρύνουν το αντίστοιχο περιβάλλον ανάληψης καινοτόμων πρωτοβουλιών. Με βάση τη διεθνή εμπειρία όπως χαρακτηριστικά υποστηρίζει ο Bruno Lanvin, Executive Director of Global Indices INSEAD, οι πολιτικές καινοτομίας δεν υποστηρίζονται πλέον μόνο από ανεπτυγμένες αλλά και από αναπτυσσόμενες οικονομίες όπως αναφέρει ο Παγκόσμιος Δείκτης Καινοτομίας ( Global Innovation Index-GII ).
Για παράδειγμα στην Ινδία υπάρχει η Εταιρεία ιατρικών μηχανημάτων Remidio Innovative Solutions, χάρη στην οποία συνδέονται συμπαγείς συσκευές με ένα Smartphone για τη διάγνωση της αμφιβληστροειδοπάθειας και την ταχεία θεραπεία σε βρέφη σε μακρινές περιοχές της Χώρας. Επίσης με τη συνεργασία του INSEAD, του Πανεπιστημίου Cornell και του Oργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας (WIPO) το GII μετρά τις επιδόσεις καινοτομίας μιας χώρας με βάση τόσο τις εισροές καινοτομίας (ρυθμιστικό περιβάλλον, τριτοβάθμια εκπαίδευση, δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη, υποδομές) όσο και τα αποτελέσματα της καινοτομίας (διαδικτυακή δημιουργικότητα και δημιουργία γνώσεων).
Στη χώρα μας η στροφή της Επιχειρηματικότητας στην Καινοτομία θα πρέπει να εστιαστεί αφενός, στα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας αφετέρου, σε εκείνα του αγροτοδιατροφικού τομέα, εκεί όπου υπάρχει πεδίο ανάδειξης καινοτόμου συγκριτικού πλεονεκτήματος σε επίπεδο προϊόντων διεθνώς εμπορεύσιμων ικανών να ανταγωνιστούν αντίστοιχα προϊόντα άλλων χωρών εκτός Ελλάδας.
4. Η Τεχνητή Νοημοσύνη αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο της νέας εποχής και αναμένεται να επιφέρει βασικές αλλαγές τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Πρόκειται για στρατηγικής σημασίας τεχνολογία στο πλαίσιο της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης με στόχο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και την αναβάθμιση με καινοτόμα χαρακτηριστικά των προσφερόμενων υπηρεσιών.
Η χώρα μας βρίσκεται στην 23η θέση στην κατάταξη του σχετικού δείκτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Government Al Readiness Index), με το 3% μόνο των επιχειρήσεων να αξιοποιούν εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης έναντι 45% παγκοσμίως. Σύμφωνα με έρευνα του ΣΕΒ οι επιχειρήσεις που υιοθετούν λύσεις τεχνητής νοημοσύνης εμφανίζουν περιθώρια κέρδους έως 17% μεγαλύτερα του ανταγωνισμού. Οι επιχειρήσεις λιανικής πώλησης επί παραδείγματι, είναι δυνατόν να επιτύχουν μείωση αποθεμάτων κατά 20%, μείωση του χρόνου αποθεματοποίησης κατά 30% και αύξηση online πωλήσεων κατά 30%.
5. Η νέα τεχνολογία επίσης 5G συμπληρώνει τη βάση για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας. Μεγαλύτερος όγκος δεδομένων στην κινητή τηλεφωνία, δυνατότητα για σταθερή, ασύρματη πρόσβαση και υψηλής ταχύτητας νέες καινοτόμες εφαρμογές, ευρύ φάσμα υπηρεσιών στη βιομηχανία, στις μεταφορές, στην υγεία, στο λιανεμπόριο.Δεν πρέπει επιπλέον να αγνοήσουμε και την κοινωνική διάσταση που έχει η τεχνολογία 5G, καθώς συμβάλλει στη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων, προσφέροντας τη δυνατότητα πρόσβασης για όλους, με μειωμένο κόστος σε τομείς όπως η υγεία και η παιδεία!