Συνολική αναθεώρηση των κανόνων που διέπουν συνολικά τη Μετανάστευση και το Άσυλο ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Ένωση, επιχειρώντας να ανατρέψει το καθεστώς χάους και ανοιχτών διαφωνιών ανάμεσα στις χώρες - μέλη σε ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη τις τελευταίες δεκαετίες.
Στόχος ήταν (και παραμένει) να αποδεχθούν όλες οι χώρες ότι οφείλουν να μοιραστούν την ευθύνη για τους ανθρώπους που καταφθάνουν στις ακτές της Ευρώπης αναζητώντας καταφύγιο από πολέμους ή απλώς μία καλύτερη ζωή. Υπενθυμίζεται ότι το 2015 έφτασαν στην Ευρώπη πάνω από 1 εκατομμύριο μετανάστες, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν πρόσφυγες που έφυγαν τότε για να αποφύγουν τον πόλεμο στη Συρία, προκαλώντας μία από τις μεγαλύτερες πολιτικές κρίσεις στην ιστορία της ΕΕ.
Φόν ντερ Λέιεν: Η Ευρώπη κάνει μία νέα αρχή
«Το παλιό σύστημα για την αντιμετώπισή του προβλήματος στην Ευρώπη δεν λειτουργεί πλέον», δήλωσε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ουρσούλα φον ντερ Λέιεν στις Βρυξέλλες κατά την παρουσίαση του νέου σχεδίου.
Πρόσθεσε ότι το «Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο» προσφέρει στην Ευρώπη «μια νέα αρχή».
«Θέλουμε να ανταποκριθούμε στις αξίες μας και ταυτόχρονα να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις ενός παγκοσμιοποιημένου κόσμου», είπε. «Η Ευρώπη πρέπει να απομακρυνθεί από ad-hoc λύσεις και να δημιουργήσει ένα προβλέψιμο και αξιόπιστο σύστημα διαχείρισης της μετανάστευσης».
Πίσω από τις προτάσεις που παρουσίασε η Κομισιόν υπάρχει μια απλή ιδέα: Τα μέλη της ΕΕ θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη μείωση του φορτίου των χωρών που μετρούν τις περισσότερες αφίξεις μεταναστών δια θαλάσσης, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Μάλτα και η Ισπανία, παραλαμβάνοντας μερικούς από τους πρόσφυγες ή παρέχοντας άλλη υλική και υλικοτεχνική υποστήριξη.
Όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο που προτείνει καλύπτει όλα τα διαφορετικά στοιχεία που απαιτούνται για μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή προσέγγιση. Καθορίζει βελτιωμένες και ταχύτερες διαδικασίες σε όλο το σύστημα ασύλου και μετανάστευσης και θέτει σε ισορροπία τις αρχές της δίκαιης κατανομής της ευθύνης και της αλληλεγγύης. «Αυτό είναι κρίσιμο για την ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών και της εμπιστοσύνης στην ικανότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διαχειρίζεται τη μετανάστευση» επισημαίνει.
Τί θα γίνει με τις «απρόθυμες» χώρες
Όσοι δεν είναι πρόθυμοι, θα μπορούσαν να αναλάβουν την απέλαση ατόμων των οποίων οι αιτήσεις απορρίφθηκαν. Αυτή η επιλογή μπορεί να ταιριάζει στην Αυστρία, στην Τσεχική Δημοκρατία, στην Ουγγαρία, στην Πολωνία και στην Σλοβακία, οι οποίες είναι γνωστό ότι εκφράζουν απροθυμία να δεχτούν πρόσφυγες. Η Ουγγαρία και η Πολωνία ξεκίνησαν ακόμη και νομική εκστρατεία εναντίον ενός αποτυχημένου συστήματος της ΕΕ για την υποχρεωτική κατανομή μεταναστών στη βάση ποσοστώσεων, που θεσπίστηκαν βιαστικά μετά την εισροή του 2015.
Το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο Associated Press αναφέρει ότι «το μυστικό είναι πως το νέο σύμφωνο θα προβλέπει ”ευέλικτες μορφές υποστήριξης που ξεκινούν σε εθελοντική βάση”. Παράλληλα προβλέπονται αυστηρότερες υποχρεώσεις για τις χώρες-μέλη «με βάση ένα δίχτυ ασφαλείας», οι οποίες θα ισχύουν σε περίπτωση που οποιαδήποτε χώρα μέλος εγκλωβιστεί σε μια πιθανή κρίση, όπως η Ελλάδα το 2015, όταν εκατοντάδες χιλιάδες Σύριοι πρόσφυγες έκαναν το σύντομο - αλλά μερικές φορές θανατηφόρο - ταξίδι από την Τουρκία.
Ο δεύτερος πυλώνας στον πυρήνα του Συμφώνου είναι η δίκαιη κατανομή ευθύνης και αλληλεγγύης. Τα κράτη μέλη θα είναι υποχρεωμένα να ενεργούν υπεύθυνα και να υπάρχει αλληλεγγύη μεταξύ τους. Κάθε κράτος μέλος, χωρίς καμία εξαίρεση, πρέπει να συμβάλει στην αλληλεγγύη σε περιόδους έντασης, να συμβάλει στη σταθεροποίηση του συνολικού συστήματος, να υποστηρίξει τα κράτη μέλη που βρίσκονται υπό πίεση και να διασφαλίσει ότι η Ένωση εκπληρώνει τις ανθρωπιστικές της υποχρεώσεις.
Πιλοτικό σχέδιο μετά την πυρκαγιά στη Μόρια
Οι νέες προτάσεις της Κομισιόν υποδηλώνουν ότι η ΕΕ θα συνεχίσει την πολιτική της - να κρατά τους μη νόμιμους μετανάστες στα ελληνικά νησιά έως ότου μπορούν να ταξιδέψουν αλλού.
Στον απόηχο της καταστροφικής πυρκαγιάς στη Μόρια της Λέσβου, που άφησε 12,000 πρόσφυγες/μετανάστες χωρίς στέγη και την ελληνική κυβέρνηση με ένα επιπλέον τεράστιο πρόβλημα, η Ούρσουλα φον ντερ Λέιεν είπε ότι η ΕΕ συμφώνησε να δημιουργήσει ένα κοινό πιλοτικό σχέδιο με τις ελληνικές αρχές «για τη διαχείριση ενός κέντρου υποδοχής». Ανέφερε ακόμα, ότι μια «ειδική ομάδα θα βοηθήσει στη βελτίωση των συνθηκών για τους ανθρώπους στο νησί με διαρκή προσπάθεια».
«Μαζί, πρέπει να δείξουμε ότι η Ευρώπη διαχειρίζεται τη μετανάστευση με έναν ανθρωπιστικό και αποτελεσματικό τρόπο», δήλωσε.
Οι προτάσεις του συμφώνου μετανάστευσης είναι βέβαιο ότι πυροδοτούν έντονη συζήτηση μεταξύ των κρατών μελών. Ωστόσο, η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι θέλει οι χώρες της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να υιοθετήσουν τις μεταρρυθμίσεις μέχρι το τέλος του έτους.
Το μπλοκ, το οποίο περιλαμβάνει 27 έθνη μετά την αποχώρηση της Βρετανίας, σπαράσσεται από διαμάχες για το ποιος πρέπει να αναλάβει την ευθύνη των προσφύγων/μεταναστών και εάν κάθε κράτος μέλος, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με περιορισμένη ή καθόλου πρόσβαση στη θάλασσα, πρέπει να υποχρεωθεί να βοηθήσει.
Αλλαγή μοντέλου για την επανεισδοχή
Όπως σημειώνεται στο νέο σύμφωνο, η ΕΕ θα επιδιώξει να προωθήσει εξατομικευμένες και αμοιβαία επωφελείς εταιρικές σχέσεις με τρίτες χώρες. Αυτές θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων, όπως το εμπόριο μεταναστών, θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη νομικών οδών και θα αντιμετωπίσει την αποτελεσματική εφαρμογή των συμφωνιών και ρυθμίσεων επανεισδοχής. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα ενεργήσουν ενωτικά χρησιμοποιώντας ένα ευρύ φάσμα εργαλείων για τη στήριξη της συνεργασίας με τρίτες χώρες για την επανεισδοχή.
Περίπου 140.000 άτομα έφτασαν παράνομα πέρυσι στην Ευρώπη, σε σύγκριση με περίπου 2 εκατομμύρια μετανάστες που εισήλθαν νόμιμα, λέει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Τουρκία, ο Λίβανος και η Ιορδανία έπρεπε να φροντίσουν πολύ περισσότερο, σημειώνουν οι ίδιες πηγές.
Οι εθνικές απαντήσεις στο Μεταναστευτικό ποικίλλουν από την ανέγερση τειχών, έως την παράβλεψη κλήσεων έκτακτης ανάγκης που κάνουν πρόσφυγες/μετανάστες εν πλων, από κακοσυντηρημένα, υπερπλήρη σκάφη στη Μεσόγειο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι άνθρωποι αφέθηκαν να λιποθυμήσουν στα πλοία παρά να τους επιτραπεί η αποβίβαση σε ασφαλές λιμάνι.
πηγές: AP, AΠΕ ΜΠΕ