Η Google, το Facebook, το TikTok και άλλες μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη έρχονται αντιμέτωπες με την πιο εκτεταμένη προσπάθεια να «καθαρίσουν» αυτά που συναντά ο κόσμος στο διαδίκτυο.
Η πρώτη φάση των ρηξικέλευθων νέων ψηφιακών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα τεθεί σε λειτουργία αυτή τη βδομάδα. Ο Κανονισμός για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act) είναι μέρος μιας σύνθεσης από τεχνολογικά εστιασμένους κανονισμούς που δημιουργήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση -την πιο αυστηρή παγκοσμίως σε μέτρα που αφορούν τους γίγαντες της τεχνολογίας.
Ο Κανονισμός, τον οποίο οι μεγαλύτερες πλατφόρμες υποχρεούνται να ακολουθήσουν από την Παρασκευή 25 Αυγούστου, έχει σχεδιαστεί για την ασφάλεια των χρηστών του διαδικτύου και για τη μη διάδοση επιβλαβούς περιεχομένου που είναι είτε παράνομο είτε παραβιάζει τους κανόνες λειτουργίας της εκάστοτε πλατφόρμας, όπως για παράδειγμα η προώθηση της γενοκτονίας ή της ανορεξίας. Στοχεύει ακόμα στην προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων των Ευρωπαίων, όπως είναι η ιδιωτικότητα και και η ελευθερία του λόγου.
Κάποιες διαδικτυακές πλατφόρμες, που πρόκειται να έρθουν αντιμέτωπες με υπέρογκα πρόστιμα αν δε συμμορφωθούν με τους νέους κανόνες, έχουν αρχίσει ήδη να κάνουν αλλαγές.
Ποιες πλατφόρμες επηρεάζονται
Μέχρι στιγμής 19 πλατφόρμες θα επηρεαστούν, συμπεριλαμβανομένων 8 μέσων κοινωνικής δικτύωσης: Facebook, TikTok, Twitter, YouTube, Instagram, LinkedIn, Pinterest και Snapchat.
Επιπλέον 5 διαδικτυακοί τόποι ηλεκτρονικού εμπορίου: Amazon, Booking.com, Alibaba, AliExpress και Zalando και εφαρμογές κινητού τηλεφώνου όπως η Google Play και το Apple’s App Store και μηχανές αναζήτησης όπως η Google και η Microsoft Bing.
Τη λίστα ολοκληρώνουν το Google Maps και η Wikipedia.
Τι γίνεται με τις υπόλοιπες εταιρείες που δραστηριοποιούνται online
Η λίστα της Ευρωπαϊκής Ένωσης βασίζεται σε νούμερα που έχουν υποβληθεί από τις πλατφόρμες. Αυτές που έχουν 45 εκατομμύρια χρήστες ή περισσότερους -με άλλα λόγια το 10% του πληθυσμού της Ε.Ε- θα αντιμετωπίσουν το υψηλότερο επίπεδο ρύθμισης από τον Κανονισμό Ψηφιακών Υπηρεσιών.
Ωστόσο παρατηρούνται κάποιες αξιοσημείωτες ελλείψεις από τη λίστα όπως το eBay, το Airbnb, το Netflix, ακόμα και το PornHub. Η λίστα όμως δεν είναι καθοριστική και δεν αποκλείει κι άλλες πιθανές προσθήκες στο μέλλον.
Όσες επιχειρήσεις παρέχουν ψηφιακές υπηρεσίες σε Ευρωπαίους πολίτες θα αναγκαστούν αργά ή γρήγορα να συμμορφωθούν με τον Κανονισμό Ψηφιακών Υπηρεσιών. Θα αντιμετωπίσουν λιγότερες υποχρεώσεις σε σχέση με τις μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες, ωστόσο έχουν άλλους 6 μήνες μπροστά τους πριν μπουν στη λίστα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Meta, επικαλούμενη αβεβαιότητα όσον αφορά τις νέες προβλέψεις ανέστειλε την κυκλοφορία του Threads -αντιπάλου του Twitter.
Τι αλλάζει
Οι πλατφόρμες έχουν αρχίσει να αναπτύσσουν νέους τρόπους για τους Ευρωπαίους χρήστες να επισημαίνουν το παράνομο διαδικτυακό περιεχόμενο και τα επικίνδυνα προϊόντα, τα οποία οι εταιρείες θα υποχρεωθούν να τα καταργήσουν.
Η Amazon άνοιξε ένα νέο κανάλι για την αναφορά ύποπτων παράνομων προϊόντων και παρέχει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τρίτους εμπόρους.
Το TikTok έδωσε στους χρήστες μια «πρόσθετη επιλογή αναφοράς» ύποπτου περιεχομένου, συμπεριλαμβάνοντας σε αυτό και την παράνομη διαφήμιση. Μια λίστα από κατηγορίες όπως η ρητορική μίσους και η παρενόχληση, η αυτοκτονία και ο αυτοτραυματισμός, η παραπληροφόρηση και οι απάτες, θα τους βοηθήσουν να προσδιορίσουν το πρόβλημα.
Στη συνέχεια μια «νέα ειδική ομάδα συντονιστών και νομικών» θα καθορίσει αν το περιεχόμενο που επισημαίνεται, είπε παραβιάζει τις πολιτικές της πλατφόρμας είτε είναι παράνομο και θα πρέπει να αφαιρεθεί.
Το TikTok λέει ότι ο λόγος της κατάργησης του περιεχομένου θα εξηγηθεί στον χρήστη που το δημοσίευσε και σε αυτόν που το ανέφερε. Θα παρέχεται ακόμη το δικαίωμα να προσβάλει κάποιος την σχετική απόφαση.
Οι χρήστες του TikTok μπορούν να απενεργοποιήσουν συστήματα που τους προτείνουν βίντεο με βάση τις προηγούμενες αναζητήσεις τους. Τέτοιου είδους συστήματα έχουν κατηγορηθεί ότι οδηγούν τους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε όλο και πιο ακραίες αναρτήσεις. Αν οι προσωποποιημένες προτάσεις απενεργοποιηθούν, οι τροφοδοτήσεις του TikTok στους Ευρωπαίους χρήστες θα αντικατασταθούν από τα πιο δημοφιλή βίντεο στην περιοχή τους και στον υπόλοιπο κόσμο.
Ο Κανονισμός απαγορεύει τη στοχοποίηση ευάλωτων κατηγοριών ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, με διαφημίσεις. Το TikTok απαγόρευσε στους χρήστες 13 έως 17 να λαμβάνουν εξατομικευμένες διαφημίσεις «με βάση τις δραστηριότητές τους εντός ή εκτός της εφαρμογής».
Έχουν γίνει ήδη προσφυγές
Η γερμανική διαδικτυακή πλατφόρμα λιανικής πώλησης Zalando, υπέβαλε νομική προσφυγή για τη συμπερίληψή της στη λίστα των μεγαλύτερων διαδικτυακών πλατφορμών του Κανονισμού, υποστηρίζοντας ότι υφίσταται άδικη μεταχείριση, από τη στιγμή που δίνει τη δυνατότητα αναφοράς περιεχομένου, παρά την μειωμένες πιθανότητες να εμφανιστεί παράνομο υλικό στον ιστότοπο.
Σε παρόμοια προσφυγή έχει προχωρήσει και η Amazon στο ανώτατο δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τι γίνεται αν οι εταιρείες δεν ακολουθήσουν τους κανόνες
Οι αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει τις εταιρείες τεχνολογίας ότι οι παραβιάσεις θα μπορούσαν να επιφέρουν πρόστιμα ύψους έως και στο 6% των παγκόσμιων εσόδων τους - που θα μπορούσαν να ανέλθουν σε δισεκατομμύρια - ή ακόμη και απαγόρευση κυκλοφορίας από την ΕΕ.
Ωστόσο, δεν αναμένεται να επιβληθούν αμέσως κυρώσεις για μεμονωμένες παραβιάσεις, όπως η αποτυχία κατάργησης ενός συγκεκριμένου βίντεο που προωθεί τη ρητορική μίσους.
Αντίθετα, ο Κανονισμός αφορά περισσότερο το κατά πόσον οι εταιρείες τεχνολογίας διαθέτουν τις σωστές διαδικασίες για να μειώσουν τη ζημιά που μπορούν να προκαλέσουν στους χρήστες τα συστήματα συστάσεων που βασίζονται σε αλγόριθμους. Ουσιαστικά, θα πρέπει να αφήσουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον εκτελεστικό βραχίονα της ΕΕ, να κοιτάξει τα ψιλά γράμματα για να δει πώς λειτουργούν οι αλγόριθμοί τους.
Αυτό περιλαμβάνει την εξέταση του τρόπου με τον οποίο οι πλατφόρμες λειτουργούν τα συστήματα ψηφιακής διαφήμισης, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη σκιαγράφηση του προφίλ των χρηστών για την εμφάνιση επιβλαβούς υλικού, όπως η παραπληροφόρηση. Θα μπορούσε ακόμη η λειτουργία των συστημάτων ζωντανής ροής, να χρησιμοποιηθεί για την άμεση διάδοση τρομοκρατικού περιεχομένου.
Σύμφωνα με τους κανόνες, οι μεγαλύτερες πλατφόρμες θα πρέπει να εντοπίσουν και να αξιολογήσουν πιθανούς συστημικούς κινδύνους και να κάνουν αρκετά για να τους μειώσουν. Αυτές οι εκτιμήσεις κινδύνου θα πρέπει να πραγματοποιηθούν μέχρι το τέλος Αυγούστου και στη συνέχεια θα ελεγχθούν ανεξάρτητα.