Στεγαστική κρίση υπάρχει και στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας, όπως και σε όλη την Ευρώπη- και μια ομάδα νεαρών κατοίκων επιχειρούν να την αντιμετωπίσουν φτιάχνοντας τα δικά τους σπίτια σε ένα συλλογικό εγχείρημα.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Guardian, το De Tortelquin προέκυψε από το δριμύ πρόβλημα της στέγασης στην πόλη, με μια ομάδα από νέους- οι περισσότεροι φοιτητές ακόμα- να εξετάσουν τις περιουσίες τους και τις δυνατότητες που αυτές τους έδιναν για να ζήσουν την πόλη τους.
«Ήταν 2020, ήμασταν 22 ή 23 ετών» είπε η Ίρις Λούντεν. «Ήταν όνειρο. Φανταζόμασταν- πώς θα ήταν αν χτίζαμε το ίδιο μας το σπίτι; Φανταστήκαμε έναν παιδικό σταθμό, καλλιέργεια των τροφίμων μας...μαζευόμασταν κάθε μήνα για να μιλήσουμε για αυτό. Μα σιγά σιγά συνέβη».
Το Άμστερνταμ αντιμετωπίζει οξεία στεγαστική κρίση και είναι μια από τις δυσκολότερες πόλεις της Ευρώπης όσον αφορά στην εύρεση στέγης. Τα ενοίκια είναι στα ύψη – 900 ευρώ για ένα δωμάτιο σε διαμέρισμα με συγκατοίκους- και κάποιος μπορεί να περιμένει μέχρι και 20 χρόνια για κοινωνική στέγαση.
«Απλά είναι τόσο άσχημα» είπε η Λούντεν, μηχανικός Τεχνητής Νοημοσύνης που έχει την τύχη να μένει ακόμα στην παλιά της φοιτητική εστία. «Οι άνθρωποι μετακομίζουν συνέχεια, μια φορά τον χρόνο κατά μέσο όρο. Δεν μπορείς να εγκατασταθείς. Θέλαμε κάπου που να μπορείς να αντέξεις οικονομικά. Και μια κοινότητα».
Το όραμα της ομάδας θα είχε μείνει όραμα αν οι τοπικές αρχές δεν είχαν περάσει ένα σχέδιο για 15 με 20 συνεργατικά/ συλλογικά στεγαστικά projects εντός τεσσάρων ετών, με τα μισά εξ αυτών να είναι «self-built». Ο στόχος μακροπρόθεσμα είναι το 10% όλων των νέων σπιτιών του Άμστερνταμ να είναι συλλογικής ιδιοκτησίας.
«Αρχίσαμε να παίρνουμε τα πράγματα πιο σοβαρά» λέει ο Λούκας Νερλ, 28 ετών, άλλο ένα μέλος του Tortelquin. «Δημιουργήσαμε υπο-ομάδες: Χρηματοδότηση, βιωσιμότητα, τα υπόλοιπα. Χρειάστηκε να μάθουμε πολλά, γρήγορα. Κάναμε εγγραφή ως ένωση, στήσαμε ένα σχέδιο project. Κάναμε αίτηση».
Ήταν για αυτούς έκπληξη όταν η αίτησή τους έγινε αποδεκτή. Στη συνέχεια βρήκαν μια ομάδα αρχιτεκτόνων με εμπειρία σε μη κερδοσκοπικά συνεργατικά projects, συγκέντρωσαν χρήματα και παρουσίασαν ένα σχέδιο για ένα τετραώροφο, με επένδυση ξύλου, βιώσιμο κτίριο με 40 διαμερίσματα. To De Torteltuin πήρε τελικά ένα οικόπεδο σε απόσταση 20 λεπτών από το κέντρο της πόλης με τραμ και 45 λεπτά με το ποδήλατο, στο Ijburg, μια συνοικία που αναδεικνύεται σε τεχνητά νησιά που αναδύονται στη λίμνη Ijmeer.
Με έναν συνδυασμό δανείων από μια τράπεζα και τις τοπικές αρχές, καθώς και crowdfunding και άλλες πηγές χρηματοδότησης, η 26μελής ομάδα έχει συγκεντρώσει περίπου 9 εκατ. ευρώ, με το συνολικό κόστος να υπολογίζεται στα 12 με 13 εκατ. Οι εργασίες ελπίζεται να αρχίσουν κατά το τέλος του έτους.
Στους συντελεστές συναντά κανείς ένα ελληνικό όνομα: Κατά τον Ενρίκο Ιωσηφίδη, το κτίριο θα ανήκει στη συλλογικότητα, με κάθε κάτοικο να πληρώνει ένα μηνιαίο ενοίκιο και περίπου το 1/3 των διαμερισμάτων θα εντάσσονται στην κοινωνική στέγαση, ενώ το πιο ακριβό, ένα οικογενειακό διαμέρισμα, θα είναι στα 1.200 τον μήνα.
«Μια δεκαετία πριν αυτό δεν θα ήταν δυνατόν» λέει ο ίδιος. «Ακόμα και τώρα ήταν ένα “ρόλερ κόστερ”: Όταν τα κόστη οικοδόμησης ανέβηκαν στα ύψη μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, υπήρξε μια πραγματικά απαίσια στιγμή που νομίζαμε ότι δεν θα γινόταν τελικά».
Κατά τα τέλη του 2025 ή τις αρχές του 2026 η ομάδα ελπίζει να μετακομίσει εκεί, με το κτίριο να διαθέτει ηλιακούς συλλέκτες, κοινόχρηστους χώρους σε κάθε όροφο, ξενώνες κ.α. Κατά τον Λούντεν, επιδιώκεται η δημιουργία μιας κοινότητας, και κάποια διαμερίσματα θα είναι για άτομα που αντιμετωπίζουν έντονα προβλήματα στέγασης.