Η στρατικοποίηση των ελληνικών νησιών στο Ανατολικό Αιγαίο, για την οποία η Τουρκία προβάλει συνεχώς τις αντιρρήσεις της, έχει κριθεί απαραίτητη εξαιτίας των άστατων ελληνοτουρκικών σχέσεων. Συχνά η ελληνική διπλωματία επικαλείται το ότι «η Ελλάδα δεν έχει τους γείτονες της Σουηδίας».
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία όμως, άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στις διπλωματικές σχέσεις της Ρωσίας με τους γείτονες της, τη Φινλανδία και τη Σουηδία, που έγιναν πρόσφατα μέλη του ΝΑΤΟ.
Μετά από αιώνες ειρήνης στην περιοχή ένα από τα πιο επικίνδυνα «αγκάθια» στις σχέσεις τους σήμερα, είναι ο έλεγχος των νησιών Άλαντ (ή Ωλαντ όπως προφέρονται στην τοπική γλώσσα), που βρίσκονται στο αυτοδιοικούμενο αρχιπέλαγος που εκτείνεται στη μέση της Βαλτικής Θάλασσας και συνδέει την Φινλανδία με τη Σουηδία.
Τα νησιά, ανήκουν επίσημα στη Φινλανδία, όμως οι κάτοικοί τους μιλούν σουηδικά και η Ρωσία είναι υπεύθυνη για την τήρηση ενός συμφώνου αποστρατικοποίησης, που υπογράφηκε αρχικά το 1856 μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο και απαγορεύει κάθε στρατιωτική παρουσία στις ακτές της, για πάνω από έναν αιώνα.
Η συμφωνία επισφραγίστηκε το 1921 και δύο δεκαετίες αργότερα, η Φινλανδία επέτρεψε στην τότε ΕΣΣΔ να ανοίξει προξενείο και να παρακολουθεί τα νησιά.
Τα νησιά Aland έχουν ζήσει κάθε πόλεμο στη Βαλτική από το 1741, με τρεις από τους σημαντικότερους να έχουν λήξει με συνθήκες που διαμόρφωσαν την ταυτότητα των κατοίκων τους, σύμφωνα με τον Kenneth Gustavsson, έναν ντόπιο στρατιωτικό ιστορικό.
Εμπόριο δισεκατομμυρίων ευρώ
Όμως τα νησιά, εκτός από στρατηγική έχουν και οικονομική σημασία καθώς βρίσκονται στον Βοθνικό και τον Φινλανδικό Κόλπο, μια κρίσιμη θαλάσσια πύλη για εμπορικές μεταφορές που ανέρχονται σε 160 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Μετά την ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, η Ρωσία αγωνίζεται να διασφαλίσει όλα της τα δικαιώματά στην περιοχή, καθώς η ειρήνη που επικρατούσε στην περιοχή είναι σήμερα πιο εύθραυστη από ποτέ.
«Όποιος ελέγχει τα νησιά Άλαντ, ελέγχει και το θαλάσσιο εμπόριο τόσο προς τον Βοθνικό Κόλπο όσο και προς τον Φινλανδικό Κόλπο», υποστηρίζει ο Πέκκα Τοβέρι, πρώην στρατηγός στις ένοπλες δυνάμεις της Φινλανδίας και βουλευτής του κεντροδεξιού κόμματος «Εθνικού Συνασπισμού», που μετέχει στον κυβερνητικό συνασπισμό.
Περίπου το 96% του εμπορίου της Φινλανδίας διακινείται μέσω των θαλάσσιων οδών κοντά στα νησιά Άλαντ. Η δυνατότητα αποστολής εμπορευμάτων εξ ολοκλήρου από την ξηρά, πάνω από την κορυφή της Νορβηγίας ή της Σουηδίας στη Φινλανδία, περιορίζεται από τους σκληρούς χειμώνες της Αρκτικής, τους κακοσυντηρημένους δρόμους και τους διαφορετικούς κανόνες που διέπουν τις σιδηροδρομικές μεταφορές.
Και παρότι, η οικονομία των νησιών βασίζεται επισήμως στην αλιεία, τη γεωργία, το εμπόριο και τον τουρισμό, είναι γνωστό ότι αποτελούν περάσματα για αφορολόγητα προιόντα που μεταφέρονται από και προς τη Σουηδία, καθώς οι επιβάτες των πλοίων μπορούν να τα αγοράσουν χωρίς να πληρώσουν φόρους.
Επιπλέον, στα νησιά αυτά βρίσκονται όλες οι βασικές υποδομές επικοινωνίας και ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των υποθαλάσσιων καλωδίων ηλεκτρικής ενέργειας και Διαδικτύου.
Η Φινλανδία, σφυρηλάτησε μια προσεκτική συνύπαρξη με τον ανατολικό γείτονά της μετά τους δύο Παγκοσμίους πολέμους τον 20ο αιώνα, κάτι που κατέστρεψε εντελώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Όμως πλέον, όλα τα έθνη στη Βαλτική Θάλασσα που κάποτε άνηκαν στην Σοβιετική Ένωση, είναι μέλη του ΝΑΤΟ εκτός από τη Ρωσία.
Στρατικοποίηση των νησιών
Ο Toveri, θεωρεί ότι το επόμενο βήμα της Φινλανδίας για να ενισχύσει την άμυνά της, θα πρέπει να είναι το κλείσιμο του ρωσικού προξενείου στα νησιά Aland και η στρατικοποίηση τους.
«Το αρχιπέλαγος είναι πιο σημαντικό για τη Φινλανδία από ότι είναι το νησί Γκότλαντ για τη Σουηδία, το οποίο η σουηδική κυβέρνηση επαναστρατιωτικοποίησε μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, επαναφέροντας μόνιμα στρατεύματα και τανκς και ενεργοποιώντας εκ νέου συστήματα αεράμυνας» υπογραμμίζει ο Φινλανδός πολιτικός.
Η στρατικοποίηση, όμως, αυτών των νησιών θέτουν σε κίνδυνο τις συμφωνίες που κρατούσαν την ειρήνη στην περιοχή ζωντανή.
Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν, ότι οι 30.000 Σουηδοί κάτοικοι των νησιών Άλαντ δεν συμμερίζονται τις ιδέες της Φινλανδικής κυβέρνησης ούτε θέλουν να εμπλεκούν σε μια επικίνδυνη σύγκρουση με τη Ρωσία, η οποία θα μπορούσε να τους στερήσει ακόμη και την σχέση τους με τη Σουηδία.
Ο Wille Rydman, υπουργός Οικονομίας της Φινλανδίας, ωστόσο, δήλωσε ότι η χώρα έχει προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο η Ρωσία να διεκδικήσει τον έλεγχο της Βαλτικής Θάλασσας ακόμη και να προχωρήσει σε στρατιωτικές επιχειρήσεις με βασικό στόχο το ΝΑΤΟ.
Όπως υποστηρίζει, έχει ήδη σημειωθεί αύξηση στις παρεμβολές δορυφορικών σημάτων που χρησιμοποιούνται από αεροπορικές εταιρείες, smartphone και οπλικά συστήματα στη Βαλτική Θάλασσα, οι οποίες προέρχονται από περιοχές κοντά στην Αγία Πετρούπολη και τον ρωσικό θύλακα στο Καλίνινγκραντ, ανάμεσα σε Πολωνία και Λιθουανία .
Ο Jan Olav Hanses, σύμβουλος της Viking Line Abp, μιας εταιρείας μεταφορών με έδρα στα νησιά Aland, που μεταφέρει προϊόντα μεταξύ Σουηδίας και Φινλανδίας, ανέφερε ότι έχει βάλει εφεδρικά συστήματα ασφαλείας στα πλοία του σε περίπτωση που στοχοποιηθούν από τη Ρωσία. Τον περασμένο Οκτώβριο είχαν δεχθεί κυβερνοεπίθεση στον ιστότοπό τους από ρώσους χάκερ.
Σε επιφυλακή η φινλανδική ακτοφυλακή
Η Φινλανδία έχει ήδη ενεργοποιήσει τη νομοθεσία έκτακτης ανάγκης που επιτρέπει στο κράτος να επέμβει (ακόμη και στρατιωτικά) σε περίπτωση που απειληθεί η ασφάλεια φορτίων ζωτικής σημασίας, πλοίων, αεροσκαφών και άλλων οχημάτων.
Η ακτοφυλακή της Φινλανδίας, που ιδρύθηκε το 1930 για να κυνηγάει τους λαθρέμπορους στη διάρκεια της Φινλανδικής απαγόρευσης, έχει ξεκινήσει τα τελευταία δύο χρόνια συστηματικούς ελέγχους στο αρχιπέλαγος της Βαλτικής θάλασσας, στην οποία υπάρχουν περίπου 6.800 νησιά και βραχονησίδες.
To Υπουργείο Εσωτερικών της Φινλανδίας έχει δώσει εντολή στα μέλη της να φέρουν πλευρικά όπλα, καθώς δεν μπορούν να έχουν εξοπλισμό στρατιωτικού επιπέδου, όσο περιπολούν γύρω από τα νησιά Άλαντ.
Και παρότι, η ντόπια οικονομία βασίζεται επισήμως στην αλιεία, τη γεωργία, το εμπόριο και τον τουρισμό, είναι γνωστό ότι τα νησιά είναι φορολογικά περάσματα για προιόντα που μεταφέρονται από και προς τη Σουηδία, καθώς οι επιβάτες των πλοίων μπορούν να αγοράσουν τα πάντα αφορολόγητα.