Στους απείθαρχους Έλληνες που αν και εδώ και 14 χρόνια έχει υιοθετηθεί η νομοθεσία που απαγορεύει το κάπνισμα σε εσωτερικούς κοινόχρηστους χώρους αυτοί συνεχίζουν να την παραβιάζουν σε αρκετές περιπτώσεις, εστιάζει ρεπορτάζ των Νew York Times.
Όπως τονίζεται, οι Έλληνες καπνίζουν περισσότερο από τους περισσότερους άλλους Ευρωπαίους, και ακόμη και σήμερα δεν είναι ασυνήθιστο να βλέπεις ανθρώπους να ανάβουν τσιγάρο σε μπαρ και κλαμπ.
″Καθώς λοιπόν η Ευρωπαϊκή Ένωση παροτρύνει τις χώρες να επεκτείνουν την απαγόρευση του καπνίσματος σε εξωτερικούς πλέον χώρους, ως μέρος των προσπαθειών της για «να επιτύχει μια άκαπνη γενιά» έως το 2040, η επίσημη απάντηση της Ελλάδας ήταν: Όχι, ευχαριστώ”, όπως τονίζεται.
Αναλύεται δε η ”σχέση” των Ελλήνων με το κάπνισμα.
Όπως σημειώνεται, πέρυσι, ένα σχετική έρευνα της Κομισιόν ανέφερε ότι περίπου το ένα πέμπτο των θανάτων στη χώρα το 2019 θα μπορούσαν να αποδοθούν στο κάπνισμα, συμπεριλαμβανομένου του άμεσου και παθητικού καπνίσματος.
Ωστόσο, πολλοί στην Ελλάδα μένουν προσκολλημένοι στο τσιγάρο — από συνήθεια, περιφρόνηση ή απλώς συνειδητοποιώντας ότι μπορούν να...την γλυτώσουν.
«Όταν ένας καπνιστής ξέρει ότι υπάρχουν κενά στο σύστημα που μπορεί να εκμεταλλευτεί για να καπνίσει, θα το κάνει», είπε σε συνέντευξή του ο Στάθης Παπαχρήστου, ψυχολόγος και υπάλληλος στο γραφείο διακοπής του καπνίσματος του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας.
Σήμερα, περισσότερο από το ένα τρίτο των Ελλήνων καπνίζουν - δεύτεροι στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τη Βουλγαρία - σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Υπενθυμίζεται πως στη χώρα μας απαγορεύτηκε το κάπνισμα σε όλους τους εσωτερικούς κοινόχρηστους χώρους το 2010 και η στατιστική υπηρεσία της κατέγραψε σημαντική μείωση του καπνίσματος. Αλλά η απαγόρευση παραβιάστηκε ευρέως, έτσι το 2019 εισήχθη ένας αυστηρότερος νόμος. Περιλάμβανε πρόστιμα 100 ευρώ για τους θαμώνες που καπνίζουν σε εσωτερικούς χώρους και έως και 10.000 ευρώ για τις επιχειρήσεις ενώ λειτουργεί και μια τηλεφωνική γραμμή παραπόνων.
Όπως αναφέρουν οι ΝΥΤ, για την επιβολή της απαγόρευσης, οι αρχές διενήργησαν 3.376 επιθεωρήσεις σε κλειστούς δημόσιους χώρους τους πρώτους 11 μήνες του τρέχοντος έτους, περίπου 2.200 από αυτούς στην Αθήνα, σύμφωνα με την αρμόδια υπηρεσία. Ανέφερε ότι είχε εκδώσει 659 πρόστιμα, συνολικού ύψους 529.400 ευρώ, για παραβάσεις κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, κυρίως για ιδιοκτήτες επιχειρήσεων ή διευθυντές.
Ο δε υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης λέει ότι το κάπνισμα στους εσωτερικούς χώρους έχει καταργηθεί. «Η Ελλάδα έχει εφαρμόσει μια σειρά μέτρων, ”αστυνομεύει” τα εστιατόριά, έχει ουσιαστικά καταργήσει το κάπνισμα στους εσωτερικούς χώρους», είπε σε γραπτή απάντηση του σε ερωτήσεις που του υποβλήθηκαν.
Όμως οι ειδικοί λένε ότι δεν έχουν γίνει αρκετά.
«Οι έλεγχοι είναι ανεπαρκείς», είπε ο Παναγιώτης Μπεχράκης, πνευμονολόγος και ιδρυτής της Smoke Free Greece, μιας αντικαπνιστικής πρωτοβουλίας που διοργανώνει σεμινάρια στα σχολεία. Πρόσθεσε ότι πολλές επιχειρήσεις επέτρεψαν το κάπνισμα σε πρώην ανοιχτούς χώρους που περιβάλλονται από πλαστικό προστατευτικό.
Και όπως τονίζεται στο ρεπορτάζ ένα πρόσφατο σαββατόβραδο ”ομίχλη καπνού αιωρείτο μέσα σε πολλά μπαρ της Αθήνας”.
«Όποτε είμαι αγχωμένος, απλά το ανάβω», είπε ο Αντώνης Βασιλειάδης, 45 ετών, καθισμένος με φίλους σε ένα μικρό γεμάτο κόσμο μπαρ. Είπε ότι η σχετικά χαμηλή τιμή των τσιγάρων στην Ελλάδα - περίπου 4,50 ευρώ για ένα πακέτο των 20 - του επέτρεψε να διατηρήσει τη συνήθεια του ενός πακέτου την ημέρα. Όσο για τους μη καπνιστές, είπε, «Είναι επιλογή τους να είναι εδώ».
Η Κατερίνα Θεοφίλου, 29 ετών, μια μη καπνίστρια που κάθεται κοντά, είπε ότι ο καπνός από τα γειτονικά τραπέζια την εκνεύριζε, αλλά δεν ήταν αρκετός για να το επισημάνει. «Έχω βγει για να περάσω καλά», είπε, «όχι να τους αναφέρω».
Αυτό διευκολύνει άτομα όπως ο Σπύρος Μανάκης, 38 ετών, εργαζόμενος Ι.Τ σε άλλο μπαρ που περιέγραψε τον εαυτό του ως «δεσμευμένο καπνιστή». Προσπάθησε να το κόψει μία φορά, όπως είπε, αλλά αποφάσισε ότι το κάπνισμα ταίριαζε στον καθιστικό τρόπο ζωής του, με εργασία στον υπολογιστή και βιντεοπαιχνίδια. Όσο για τους κυβερνητικούς περιορισμούς, είπε, «το κράτος δεν έχει το δικαίωμα να απαγορεύσει το κάπνισμα».
Οι αρχές στην Ελλάδα διαφωνούν — έως ένα σημείο.
Αφού η χώρα εισήγαγε την αυστηρότερη απαγόρευση του καπνίσματος το 2019, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε: «Δεν υπάρχει πλέον η δικαιολογία του ”Αυτά τα πράγματα δεν γίνονται στην Ελλάδα”». Και στα τέλη του 2022, ο τότε υπουργός Υγείας χρησιμοποίησε την εποχή εκείνη. μια φωτογραφία ενός διάσημου ηθοποιού που καπνίζει σε ένα κλαμπ για να προειδοποιήσει ότι κανείς δεν εξαιρείται. Τόσο στον ηθοποιό όσο και στον σύλλογο επιβλήθηκαν πρόστιμο.
Ο κ. Γεωργιάδης, νυν υπουργός Υγείας, είπε ότι η Ελλάδα δεν θα επεκτείνει τους περιορισμούς στο κάπνισμα σύμφωνα με τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε ψηφοφορία για το μη δεσμευτικό μέτρο κατά τη διάρκεια συνάντησης των ευρωπαίων υπουργών Υγείας τον Δεκέμβριο, η Ελλάδα απείχε μαζί με τη Γερμανία.
«Η Ελλάδα είπε: «Φέρτε μας μια μελέτη που να λέει ακριβώς ποιος είναι ο αντίκτυπος της πρότασής σας στη δημόσια υγεία και θα την υποστηρίξουμε...Είναι άλλο πράγμα να έχουμε αυστηρή πολιτική», πρόσθεσε, «και πολύ άλλο να βλάπτουμε χιλιάδες επιχειρήσεις, το τουριστικό μας προϊόν και πολλούς ανθρώπους χωρίς να γνωρίζουμε αν αυτό μας ωφελεί ή μας βλάπτει».
Βέβαια, όπως τονίζουν οι ΝΥΤ, οι κίνδυνοι του παθητικού καπνίσματος είναι καλά τεκμηριωμένοι.
Και ειδικοί όπως ο κ. Μπεχράκης επισημαίνουν τη σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας να επεκταθούν οι περιορισμοί στο κάπνισμα σε εξωτερικούς χώρους, με τον οργανισμό να υποστηρίζει ότι «οι ολοκληρωμένοι νόμοι για την απαγόρευση του καπνίσματος προσφέρουν το μόνο αποτελεσματικό μέσο εξάλειψης των κινδύνων που συνδέονται με το παθητικό κάπνισμα».
Αυτό δεν ενοχλεί τον Νίκο Λούβρο, 69 ετών, ο οποίος είναι ιδιοκτήτης ενός δημοφιλούς μπαρ στην Αθήνα και ίδρυσε ένα πολιτικό κόμμα με εστίαση στα δικαιώματα των καπνιστών. Ως μη...απολογητικός καπνιστής, είπε ότι οι επιθεωρητές είχαν επισκεφτεί το μπαρ του μόνο μία φορά, το 2012, και δεν είχαν επιστρέψει. «Όποιος έρχεται εδώ ξέρει ότι μπορεί να καπνίσει», είπε.
Οι ειδικοί είπαν ότι η πρόκληση είναι να καταργηθούν τέτοιες βαθιά ριζωμένες συμπεριφορές. «Δεν μπορούμε να έχουμε επιθεωρητή για κάθε καπνιστή», είπε ο κ. Παπαχρήστου, ψυχολόγος. «Πρέπει να αλλάξουμε την ελληνική νοοτροπία ότι ο γείτονάς σας είναι υποχρεωμένος να εισπνέει τον καπνό σας».