Ο Nicolas-Joseph Maison (Νικόλαος - Ιωσήφ Μαιζών) γεννήθηκε στην πόλη Epinay-Sur-Seine της Γαλλίας στις 19 Δεκεμβρίου 1771. Ήταν κόμης από το 1813 και μαρκήσιος από το 1818. Ο πατέρας του ονομάζονταν Joseph Maison και η μητέρα του Marie Genevieve Guiard. Η σύζυγός του ονομάζονταν Marie-Madeleine-Françoise Weigold.
Προέρχονταν από πολύ φτωχή οικογένεια και ο πατέρας του, που ήταν παντοπώλης, τον προόριζε για έμπορο. Ο ίδιος όμως, σε ηλικία 21 ετών, κατατάχθηκε ως εθελοντής στον γαλλικό στρατό στις 15 Αυγούστου του 1791, και συμμετείχε στον πόλεμο κατά της Πρωσίας. Το 1792 έγινε λοχαγός. Υπηρέτησε με αυτόν τον βαθμό ως τον Οκτώβριο του 1795, σύμφωνα με το ατομικό του μητρώο, και έλαβε μέρος σε πολλές εκστρατείες και μάχες όπου πολλές φορές τραυματίστηκε. Στη συνέχεια υπηρέτησε για λίγο στην Ιταλία, έπειτα στον στρατό του Ρήνου, και μετά στην Ολλανδία. Ακολούθως, στο Ανόβερο και τη Γερμανία. Κέρδισε σταδιακά και αργά τους βαθμούς του, φθάνοντας το 1805 στον βαθμό του Ταξιάρχου. Με αυτόν τον βαθμό πολέμησε με τη Μεγάλη Στρατιά στην Πρωσία, στην Ισπανία και στη Γερμανία, κατά τα έτη 1809 μέχρι το 1812, και συμμετείχε στην μεγάλη εκστρατεία κατά της Ρωσίας. Ονομάστηκε Υποστράτηγος επί του πεδίου της μάχης το 1812 από τον Ναπολέοντα και κατά το 1813 μετείχε στην εκστρατεία στη Σαξωνία, όπου τραυματίσθηκε στη μάχη στη Λειψία. Ήταν διοικητής στο Παρίσι κατά τα έτη 1814, 1815 και 1816, και έκανε ό,τι μπορούσε για να διατηρηθεί η τάξη, ενώ ταυτόχρονα από εκείνη την εποχή ανέπτυξε συνταγματικά φρονήματα.
Κατά τους πολέμους της ναπολεόντειας Γαλλίας που ακολούθησαν, ο Maison ανέλαβε τέσσερις φορές την υπεράσπιση του Βελγίου με επιτυχία, γεγονός που θεωρήθηκε το μεγαλύτερο στρατιωτικό του κατόρθωμα.
Στη διάρκεια της ζωής του έλαβε μέρος συνολικά σε 50 περίπου μάχες και τραυματίσθηκε πάνω από 30 φορές. Η ανδρεία του Maison αναγνωρίστηκε και από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη ο οποίος με ιδιόχειρη απόφασή του τού απένειμε τιμητικά ένα σπαθί, όπως φαίνεται από γαλλικά αρχεία.
Στις 28 Αυγούστου του 1828, έφτασε στη Μεθώνη επικεφαλής Εκστρατευτικού Σώματος, ύστερα από κοινή απόφαση των τριών Μεγάλων Δυνάμεων και σε εκτέλεση του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου της 19ης Ιουλίου του 1828, το οποίο προέβλεπε την αποχώρηση του Αιγυπτιακού Στρατού από την Πελοπόννησο. Σκοπός του Σώματος του Maison ήταν η εκκένωση της Πελοποννήσου από τα εχθρικά στρατεύματα του Ιμπραήμ.
Ενδεικτική της κατάστασης που επικρατούσε είναι επιστολή του Κυβερνήτη της Ἑλλάδος Ι. Καποδίστρια. Το έγγραφο φέρει την υπογραφή του («Ἰω. Α. Καποδίστριας») και απευθύνεται προς το «Πανελλήνιον, πρός τούς καθ’ ὅλην τήν Ἐπικράτειαν Ἐκτάκτους Ἐπιτρόπους καί πρός τούς Ἀρχηγούς τῶν κατά γῆν καί θάλασσαν δυνάμεων», με το οποίο ανακοινώνει την απόφαση της Γαλλίας να οργανώσει εκστρατεία υπό τον αντιστράτηγο Maison. Αίγινα, 13 Αύγουστου 1828.
Έντυπη επικεφαλίδα («ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ / Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ»), προσυπογράφει ὁ Γραμματεύς της Επικρατείας Σπ. Τρικούπης.
«... Ἐπειδή ἡ θέσις τῶν Αὐλῶν τῆς Ἀγγλίας καί τῆς Ῥωσσίας δέν ταῖς ἐπέτρεπε νά χορηγήσωσι το ἀνῆκον εἰς αὐτάς τῆς ἐκστρατείας ταύτης μέρος, ὁ Βασιλεύς τῆς Γαλλίας ἀνεδέχθη τοῦτο μόνος, ὥστε ἀπόκειται εἰς μόνα τά Γαλλικά στρατεύματα να ἀρχίσωσι καί νά προάξωσιν ἑτοίμως τό ἔργον τῆς Εἰρήνης, τήν ὁποίαν ἡ συνθήκη τοῦ Λονδίνου ὑπεσχέθη εἰς τήν Ἑλλάδα καί εἰς τήν Εὐρώπην. Ὁ Ἀντιστράτηγος Μαρκέσιος DeMaison, ἐτέθη ἐπί κεφαλῆς τῆς ἐκστρατείας ταύτης, οἱ συγκροτοῦντες την ὁποίαν πολεμισταί θέλουν φθάσει μετ’ ὀλίγας ἡμέρας εἰς τόν τόπον τόν ὁποῖον ἡ παρουσία τοῦ Ἰμπραήμ-Πασᾶ ἀνηλεῶς κατερήμωσε. Θέλουν φθάσει, ὁ τόπος οὗτος θέλει ἀπαλλαγῆ ἀπό τήν μάστιγα ταύτην, καί ἡ γονιμότης του ἐν τάχει θέλει ἀνακουφίσει ἐν μέρει τάς δυστυχίας μας...».
Η στρατιά αποτελείτο από 15.000 άνδρες και διακεκριμένους αξιωματικούς. Εκτός από στρατιωτικούς, στη γαλλική αποστολή συμμετείχαν πολλές σημαντικές προσωπικότητες διαφόρων επιστημονικών κλάδων, στις οποίες η Ελλάδα χρωστά έναν μεγάλο αριθμό σημαντικών μελετών, όπως για παράδειγμα τους πρώτους τοπογραφικούς χάρτες του νέου κράτους, τις πρώτες καταγραφές αρχαιολογικών χώρων, ακόμη και της πανίδας και χλωρίδας.
Στην γαλλική αποστολή συμμετείχαν σε διάφορες θέσεις και πολλοί Έλληνες. Ενδεικτικά παραπέμπουμε σε μία συστατική επιστολή της 31 Ιουλίου 1828, του συγγραφέα και διπλωμάτη CHATEAUBRIAND (François-René de), που αφορά τον Έλληνα αξιωματούχο Κωνσταντίνο Σχινά. Η επιστολή τον προτείνει για να συμμετάσχει στην γαλλική αποστολή στην Ελλάδα.
«Je crois (...) avoir l’honneur de vous proposer une chose utile au service du Roi, en vous demandant vos bontés pour le spathar Constantin Schinas, beau-frère du Prince Ypsilanti; il désire être employé dans l’expédition du Gal Maison. Vous connaissez déjà son affaire, et il vous l’expliquera encore mieux que moi (...)».
Ο Κωνσταντίνος Σχινάς ανέλαβε στη συνέχεια στην Ελλάδα καθήκοντα δικαστή, υπουργού δικαιοσύνης και ήταν ο πρώτος πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ένα άλλο μέλος της ίδιας οικογένειας, ο Μιχαήλ Σχινάς, έλαβε και αυτός μέρος στην Εκστρατεία του Μωριά, και μάλιστα συμμετείχε στο επιστημονικό σκέλος (τμήμα Αρχαιολογίας) του Γαλλικού εκστρατευτικού σώματος. Ο Μιχαήλ Σχινάς έμενε στο Παρίσι μέχρι το 1827, και είχε συμβάλει στην αποστολή στην Ελλάδα, του γλυπτού «Ελληνοπούλα», του επιτύμβιου αγάλματος που σμίλεψε στη μνήμη του Μάρκου Μπότσαρη ο Γάλλος γλύπτης Pierre-Jean David d’ Angers.
Αν και η εκκένωση της Πελοποννήσου ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 1828, το γαλλικό Σώμα δεν αποχώρησε αμέσως. Επιδίωξη του Κυβερνήτη Ι. Καποδίστρια, ήταν η συμμετοχή της στρατιάς του Στρατηγού Maison στην απελευθέρωση της Δυτικής Ελλάδας και της Εύβοιας, επιδίωξη που βρισκόταν σε συμφωνία με τις οδηγίες του Γάλλου Υπουργού Πολέμου προς τον Maison (27 Αυγούστου 1828).
Παράλληλα, η γαλλική Κυβέρνηση διατύπωσε, μέσω του Στρατηγού Maison, μια πρόταση προς τον Κυβερνήτη της Ελλάδας για την οργάνωση Τακτικού Στρατού από Γάλλους αξιωματικούς. Η Γαλλία θα αναλάμβανε τα έξοδα για τη συντήρηση του Σώματος μέσω πίστωσης μηνιαίων χορηγήσεων και επιπλέον 100 περίπου Γάλλοι Αξιωματικοί θα αποσπόνταν στον Ελληνικό Στρατό, προκειμένου να εκπαιδεύσουν τους Έλληνες αξιωματικούς. Ο διοικητής θα ήταν, επίσης, πρόσωπο που θα υποδείκνυε ο Στρατάρχης. Πράγματι, Γενικός Διευθυντής του Τακτικού Σώματος διορίσθηκε ο Συνταγματάρχης Camille Alphonse Trézel, μετέπειτα υπουργός Πολέμου στη Γαλλία, τον Ιούλιο του 1829. Επιπλέον, ο Maison προσδιόρισε ότι η Γαλλία θα κατέβαλε 100.000 γαλλικά φράγκα κάθε μήνα υπό την προϋπόθεση ότι θα αναλώνονταν αποκλειστικά για τις ανάγκες του ελληνικού στρατεύματος. Η καταβολή των δόσεων αυτών διεκόπη όμως ξαφνικά, τον Ιούλιο του 1830, λόγω της μεταβολής της πολιτικής κατάστασης στη Γαλλία.
Παρόλα αυτά, τον Φεβρουάριο του 1829, η γαλλική Κυβέρνηση απέσπασε τη συγκατάθεση των συμμάχων της για τη διατήρηση στην Πελοπόννησο, μετά το πέρας των στρατιωτικών επιχειρήσεων, τμήματος του εκστρατευτικού Σώματος, αποτελούμενο από 5.000 άνδρες. Οι δυνάμεις της γαλλικής στρατιάς που παρέμειναν αναχώρησαν τέσσερα χρόνια αργότερα. Δυστυχώς, η προσπάθεια του Καποδίστρια να αξιοποιήσει τις γαλλικές ένοπλες δυνάμεις για την απελευθέρωση της Αττικής απέτυχε, καθώς προσέκρουσε στην αντίδραση άλλων μεγάλων δυνάμεων, οι οποίες δεν ήθελαν να αποδυναμωθεί περαιτέρω η Οθωμανική αυτοκρατορία (η οποία αντιμετώπιζε την επιθετικότητα της Ρωσίας), και επέμειναν για την άμεση αναχώρηση των γαλλικών στρατευμάτων.
Έτσι, αφού ολοκλήρωσε την αποστολή του, ο Στρατηγός Maison εγκατέλειψε το ελληνικό έδαφος στις 22 Μαΐου του 1829, λαμβάνοντας δώρο από τον Καποδίστρια δύο σπαθιά, ένα που άνηκε στον Καραϊσκάκη και ένα βυζαντινό, για εκείνον και τον υπασπιστή του, Durriu, όπως μαρτυρεί δημοσίευμα της Γενικής Εφημερίδος της Ελλάδος την ίδια ημέρα. Με το ίδιο πλοίο αναχώρησε από την Ελλάδα και ο Κάρολος Φαβιέρος.
Η αλληλογραφία του Στρατηγού με τον Κυβερνήτη, μετά την αποχώρηση του Maison είναι διαφωτιστική για την εκτίμηση που έχαιρε ο Στρατηγός από τον Καποδίστρια, αλλά και για την ευγνωμοσύνη του Maison προς τον Κυβερνήτη και την αφοσίωσή του στον ευγενή σκοπό της απελευθέρωσης της Ελλάδας.
Η εκστρατεία του Στρατηγού Maison, σε κάθε περίπτωση, διευκόλυνε το έργο του Καποδίστρια και κυρίως προετοίμασε την ελληνική επικράτεια για την επερχόμενη ανεξαρτησία. Όπως γράφει η εφημερίδα Αιών, η αποστολή του Στρατηγού Maison «έθεσε τον τελευταίον της Ελληνικής ανεξαρτησίας λίθον» συντελώντας από κοινού με τη ναυμαχία του Ναβαρίνου σε ευνοϊκές για την Ελλάδα διπλωματικές αποφάσεις εκ μέρους των Τριών Δυνάμεων.
Μετά την εκστρατεία στην Πελοπόννησο, o Maison απεσύρθη και διήγαγε ιδιωτικό βίο στη Γαλλία. Έλαβε μέρος στην αντιπολίτευση στη βουλή των Πατρικίων. Φιλελεύθερος στις απόψεις του υποστήριξε την Ιουλιανή Επανάσταση το 1830. Το ίδιο έτος, υπηρέτησε ως Υπουργός Εξωτερικών της χώρας του. Ακολούθως, υπηρέτησε ως πρέσβης στη Βιέννη και στην Αγία Πετρούπολη (1833). Επιπλέον, στις 30 Απριλίου 1835, σύμφωνα με το ατομικό του μητρώο, χρίσθηκε Υπουργός του Πολέμου και υπηρέτησε σε αυτή τη θέση μέχρι την 6η Σεπτεμβρίου 1836.
Τον βαθμό του Στρατάρχη τον έλαβε επί του βασιλέα Κάρολου Ι΄. Η απελευθέρωση της Ελλάδας, την οποία στη Γαλλία η κοινή γνώμη επιθυμούσε, συνέβαλε ώστε να του αποδοθεί ο βαθμός αυτός, στις 22 Φεβρουαρίου του 1829.
Ο Nicolas-Joseph Maison πέθανε στις 13 Φεβρουαρίου 1840 στο Παρίσι, σε ηλικία εβδομήντα ενός ετών και ύστερα από ολιγοήμερη και ξαφνική ασθένεια.
Στη διάρκεια της καριέρας του τιμήθηκε με πάρα πολλά παράσημα. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουμε το παράσημο του Μεγαλόσταυρου της Λεγεώνας της Τιμής που του απονεμήθηκε στις 23 Ιουλίου 1814, το παράσημο της Τάξης του Αγίου Λουδοβίκου το 1818, της Τάξης του Καρόλου Γ΄ της Ισπανίας το 1835, του Λεοπόλδου του Βελγίου το 1836, κ.α. Στην Ελλάδα τιμήθηκε με το παράσημο του Μεγαλόσταυρου του Σωτήρα στις 26 Νοεμβρίου 1834. Επιπλέον, το όνομά του είναι χαραγμένο στην Αψίδα του Θριάμβου στο Παρίσι, μαζί με τα ονόματα άλλων σπουδαίων στρατηγών της Γαλλίας. Στην Ελλάδα, το όνομά του φέρουν δρόμοι στην Αθήνα, την Πάτρα και την Καλαμάτα, για να θυμίζουν την ευγενική προσφορά του στην απελευθέρωση και αποκατάσταση της Πελοποννήσου και της Ελλάδος.
ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Driault Édouard - Michel Lhéritier, Histoire diplomatique de la Grèce, de 1821 à nos jours, Vol. 1, Paris, Presses Universitaires de France, 1925.
Gavard Ch., Gallérie des maréchaux de France, Paris, Galléries historiques de Versailles, 1839
Pascallet Étienne, Notice historique sur M. le maréchal Marquis Maison – Extrait de la Revue générale biographique et nécrologique, Paris, Breteau - Pichery, 1845.
Γενική Εφημερίς της Ελλάδος, αρ. φ. 31, 24 Απριλίου 1829,
αρ. φ. 34, 4 Μαΐου 1829 (λόγος ευχαριστήριος προς τον Στρατάρχη),
αρ. φ. 38-39, 22 Μαΐου 1829,
αρ. φ. 78, 20 Νοεμβρίου 1829.
Εφημερίδα Αθηνά, αρ. φ. 907, 8 Απριλίου 1842 έως αρ. φ. 909, 15 Απριλίου 1842.
Εφημερίδα Αιών, αρ. φ. 6 Μαρτίου 1840.
Ηλεκτρονική βάση απονεμηθέντων παρασήμων της Λεγεώνας της Τιμής http://www2.coulture.gouv.fr/documentation/leonore/leonore.htm, Dossier LΗ1698/41.
Θεμελή-Κατηφόρη Δέσποινα, Το γαλλικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα στην περίοδο του Καποδίστρια, 1828-1831, Αθήνα, Επικαιρότητα, 1985.
Κρεμμυδάς Βασίλης, «Ο Γαλλικός Στρατός στην Πελοπόννησο. Συμβολή στην ιστορία της Καποδιστριακής περιόδου», Πελοποννησιακά, τόμος ΙΒ΄ (1976-1977), σσ. 75-102.
Μπαλωτή Ξένη, Μαιζών, ένας μεγάλος Φιλέλληνας – Η εκστρατεία του στην Πελοπόννησο, Αθήνα, Ελληνική Ευρωεκδοτική, 1993.
Παπαγεωργίου Στέφανος, Η στρατιωτική πολιτική του Καποδίστρια – Δομή, οργάνωση και λειτουργία του Στρατού Ξηράς της Καποδιστριακής περιόδου, Αθήνα, Εστία, 1986.
Για περισσότερα νέα μας επισκεφτείτε το site μας www.eefshp.org ή ακολουθήστε μας στο Facebook και στο Instagram