Λίγα μόλις 24ωρα αφού ο δρακόντειος νόμος που περιορίζει σκανδαλωδώς το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση τέθηκε σε εφαρμογή στο Τέξας- με τις ευλογίες και του Ανωτάτου Δικαστηρίου, που δεν έκανε δεκτή την προσφυγή που είχε κατατεθεί- Ρεπουμπλικάνοι που έχουν την εξουσία σε άλλες Πολιτείες της Αμερικής φαίνεται να κινούνται προς ίδια κατεύθυνση.
Ο πιο σκληρός νόμος που καταπατά το αναγνωρισμένο δικαίωμα των γυναικών στις ΗΠΑ από το 1973, προβλέπει την απαγόρευση της άμβλωσης μετά την έκτη εβδομάδα κύησης- όταν δηλαδή ακόμη πολλές γυναίκες μπορεί να μην γνωρίζουν καν πως εγκυμονούν- και από την απαγόρευση δεν εξαιρούνται ούτε τα θύματα βιασμού ή οι περιπτώσεις αιμομιξίας.
Ο νόμος του Τέξας μάλιστα εισάγει και μια πρωτοφανή για τη σύγχρονη Ιστορία των ΗΠΑ «πρωτοτυπία» που γυρίζει πίσω το χρόνο σε ό,τι αφορά την επιβολή του νόμου στην περίοδο της «Άγριας Δύσης». Την επιβολή του αναλαμβάνει ουσιαστικά ο ίδιος ο πολίτης αφού όποιος το επιθυμεί θα μπορεί να στρέφεται νομικά κατά όποιου παρέχει την ιατρική υπηρεσία ή έστω τολμά να βοηθήσει, καθ’ οιοδήποτε τρόπο (π.χ. οργανώσεις που παρέχουν οικονομική στήριξη) μια γυναίκα να τερματίσει την κύηση. Νομικοί μάλιστα ανησυχούν πως οι πιο ακραία συντηρητικοί στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να επιδιώξουν την προσθήκη μιας νομικής πρόβλεψης για να περιορίσουν την άσκηση και άλλων ατομικών δικαιωμάτων.
Αυτό τον νόμο «ζήλεψαν» όπως φαίνεται-σύμφωνα με σχετικές αναφορές στα τοπικά ΜΜΕ- οι πιο ακραίοι σε έξι ακόμη Πολιτείες της Αμερικής, προφανώς ενθαρρυμένοι από την απόφαση-όνειδος του Ανωτάτου Δικαστηρίου, και επιθυμούν να τον υιοθετήσουν.
Πρόκειται για τις Πολιτείες: Βόρεια Ντακότα, Μισσισσιπή, Ιντιάνα, Φλόριντα, Νότια Ντακότα και Αρκάνασας. Σε όλες αυτές τις πολιτείες οι κυβερνήτες έχουν εκλεγεί με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα.
Η Κριστίν Φορντ αντιπρόεδρος υπεύθυνη για θέματα επικοινωνίας και έρευνας της οργάνωσης Naral Pro-Choice America, καταδίκασε τον τρόπο με τον οποίο οι έξι Πολιτείες έσπευσαν να δηλώσουν πως εξετάζουν σοβαρά την πιθανότητα υιοθέτησης ενός νόμου ανάλογου με αυτού του Τέξας.
Η πιο σοβαρή απειλή από το 1973
«Πρόκειται για την πιο σοβαρή και άμεση απειλή σε ό,τι αφορά την νομιμότητα των αμβλώσεων, μετά την απόφαση Roe, πριν από περίπου μισό αιώνα», είπε στον Guardian.
Η Φόρντ αναφέρεται στην απόφαση ορόσημο του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ το 1973 (στην υπόθεση Roe κατά Wade) που κατέστησε ουσιαστικά νόμιμη την άμβλωση σε εθνικό επίπεδο αναγνωρίζοντας ως συνταγματικό το δικαίωμα της γυναίκας να προχωρά στη πράξη αυτή πριν το έμβρυο να είναι βιώσιμο έξω από τη μήτρα, δηλαδή έως και την 24η εβδομάδα της κύησης.
Σύμφωνα με την Φόρντ τα τελευταία γεγονότα, είναι προϊόν μιας ολοένα και πιο ριζοσπαστικής δεξιάς ρητορικής.
«Η ριζοσπαστική δεξιά εργάζεται εδώ και δεκαετίες για επιτύχει την καταπάτηση της αναπαραγωγικής ελευθερίας και να ανακόψει την κοινωνική πρόοδο…Αλλά δεν αντιπροσωπεύουν τις αξίες των Αμερικανών. Οκτώ στους δέκα υποστηρίζουν την ασφαλή, νόμιμη άμβλωση και η προώθηση αυτών των ειδεχθών νόμων προκαλεί την κοινή γνώμη».
Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση του Pew Research Center τον Μάιο, περίπου το 59% των Αμερικανών δηλώνουν ότι υποστηρίζουν το δικαίωμα στην άμβλωση σε όλες ή τις περισσότερες περιπτώσεις.
Από την πλευρά της η Άλι Τέιλορ συνιδρυτής και πρόεδρος του Δικτύου Υποστήριξης Άμβλωσης του Αρκάνσας σχολιάζει πως «Μια νομοθεσία ανάλογη με αυτή του νέου νόμου του Τέξας θα είναι βλαπτική για τις γυναίκες στο Αρκάνσας που έχουν ανάγκη να προβούν σε άμβλωση».«Δεν θα στηρίξουμε έναν τέτοιο νόμο...Ο αγώνας δεν έχει τελειώσει».
Πρόσθεσε δε ότι εάν περάσει ένας τέτοιος νόμος, η οργάνωση της θα συνεχίσει να παρέχει δυνατότητα στις γυναίκες για νόμιμες αμβλώσεις και «Αυτό θα περιλαμβάνει την παροχή βοήθειας ώστε γυναίκες να έχουν τη δυνατότητα να προχωρήσουν σε αμβλώσεις στο Αρκάνσας έως την έκτη εβδομάδα κύησης αλλά και να ταξιδέψουν εκτός Πολιτείας [σ.σ. για να τερματίσουν την κύηση σε άλλη Πολιτεία] εφόσον έχουν υπερβεί το [νομοθετικό] όριο κύησης…«Δεν θα τρομοκρατηθούμε».
Νόμος της «Άγριας Δυσης»
Μια σημαντική πρόβλεψη δε του νέου νόμου στο Τέξας που δεν πρέπει να υποτιμάται, είναι πως παραδίδει την εξουσία επιβολής αυτού σε ιδιώτες- και τους προσφέρει ουσιαστικά ”αμοιβές” σε μετρητά για να το κάνουν. Πρόκειται για μια πρωτοφανής πρόβλεψη που καθιστά επίσης πιο δύσκολο το «μπλοκάρισμα» του νόμου στο Δικαστήριο.
Αυτή η νομική πρόβλεψη ανησυχεί ιδιαίτερα όσους επαγγελματίες παρέχουν τη δυνατότητα τερματισμού κύησης καθώς αισθάνονται, όπως πολλοί έχουν δηλώσει, σαν να τους έχουν επικηρύξει.
Αντίστοιχα δε ειδικοί επί νομικών ζητημάτων έχουν επισημάνει, όπως αναφέρει το Reuters, πως η επιβολή του νόμου από τους πολίτες με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να έχει ευρείες επιπτώσεις εάν χρησιμοποιηθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες για την αντιμετώπιση και άλλων ζητημάτων που αμφισβητούνται από τις ακραία συντηρητικές ομάδες της κοινωνίες και προκαλούν κοινωνικές αντιπαραθέσεις.
«Είναι λίγο σαν την Άγρια Δύση», δήλωσε ο Χάρολντ Κρεντ, καθηγητής στη σχολή νομικής του Σικάγο-Κεντ κάνοντας λόγο για μια επιστροφή στην πρώιμη ιστορία των ΗΠΑ, όταν ήταν συνηθισμένο να εφαρμόζονται οι νόμοι από τους ιδιώτες, σε μια εποχή που οι δυνατότητες της κεντρικής κυβέρνησης ήταν περιορισμένες και το σύστημα επιβολής νόμου δεν ήταν οργανωμένο.
Σύμφωνα με τον Κρεντ ο νόμος αυτός μπορεί να αποβεί καταχρηστικός αφού ο καθένας μπορεί να μηνύσει τον οποιονδήποτε για όποιο λόγο χωρίς η κυβέρνηση να ασκεί τον ρυθμιστικό ρόλο που οφείλει σε ό,τι αφορά την επιβολή των νόμων.
Αυτό το χαρακτηριστικό του νόμου του Τέξας δημιουργεί ποικίλα προβλήματα στους παρόχους αμβλώσεων που θέλουν να τον αμφισβητήσουν.
«Υπάρχει αμοιβή για το κεφάλι μου»
Ο νόμος εισάγει αυτό που οι επικριτές του αποκαλούν ρόλο των «αυτόκλητου τιμωρού» στην διαδικασία επιβολής του νόμου.
Σύμφωνα με την σχετική πρόβλεψη κάθε κάτοικος του Τέξας μπορεί να μηνύσει έναν πάροχο αμβλώσεων ή οποιονδήποτε βοηθά και υποστηρίζει μια έγκυο που επιδιώκει να κάνει άμβλωση. Εάν κερδίσουν, θα ανταμειφθούν με τουλάχιστον 10.000 δολάρια που θα πρέπει να καταβάλλουν οι εναγόμενοι που έχασαν.
Η απειλή άσκησης διώξεων έχει ήδη αναγκάσει κλινικές στο Τέξας να περιορίσουν άμεσα τις υπηρεσίες άμβλωσης που παρείχαν και να συμμορφωθούν με το νόμο. Οι δε γυναίκες θα αναγκάζονται να ταξιδέψουν εκτός Πολιτείας για να τερματίσουν την κύηση και το κόστος για πολλές εξ αυτών είναι απαγορευτικό.
Ο τρόπος δε που έχει συνταχθεί ο νόμος καθιστά επίσης δύσκολο για τους ακτιβιστές υπέρ του δικαιώματος στην άμβλωση, να το αμφισβητήσουν.
Νομικοί εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι οι πάροχοι αμβλώσεων θα μπορούσαν πιθανότατα να κερδίσουν αγωγές σε ατομική βάση, αλλά όχι να μπλοκάρουν με ευκολία την εφαρμογή του νόμου σε επίπεδο Πολιτείας.
Ένα ιδιαίτερα ριψοκίνδυνος τρόπος με τον οποίο οι πάροχοι αμβλώσεων θα μπορούσαν να επιδιώξουν να αμφισβητήσουν το νόμο είναι να συνεχίσουν να παρέχουν αμβλώσεις σε γυναίκες που έχουν ξεπεράσει την έκτη εβδομάδα κύησης προκαλώντας έτσι να κατατεθεί αγωγή σε βάρος τους, λέει ο Βίκραμ Αμάρ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ιλλινόις.
Στη συνέχεια, θα μπορούσαν να υποστηρίξουν στο πολιτειακό δικαστήριο ότι ο νόμος είναι αντισυνταγματικός «με την ελπίδα ότι αυτό θα αποφασίσει να βασιστεί σε αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου και να κηρύξει τον νόμο της Πολιτείας, άκυρο».
Εάν ο νόμος πάντως παραμείνει σε ισχύ, οι πάροχοι αμβλώσεων εκτιμούν ότι και άλλες Πολιτείες θα κινηθούν για να υιοθετήσουν ανάλογους περιορισμούς- όπως ήδη φαίνεται πως κάποιες εξετάζουν.
Επίσης θα μπορούσε να ενθαρρύνει άλλες Πολιτείες να περάσουν νόμους, ανάλογης λογικής και σύνταξης που θα στρέφονται κατά της άσκησης άλλων δικαιωμάτων των πολιτών που οι Ρεπουμπλικάνοι και άλλοι σκληροπυρηνικοί στις ΗΠΑ, αποδοκιμάζουν. Η ακύρωσή τους θα μπορούσε επίσης να αποβεί δύσκολη ενώ και πάλι ”αυτόκλητοι τιμωροί” θα επιβάλλον τον νόμο.
Όπως προειδοποιεί ο Μαρκ Χέρον, δικηγόρος του Κέντρου Αναπαραγωγικών Δικαιωμάτων μπορεί κανείς να σκεφτεί πολλά ατομικά δικαιώματα, την άσκηση των οποίων μια Πολιτεία θα μπορούσε να υπονομεύσει με τη δομή και τη λογική ενός ανάλογου νόμου με αυτού του Τέξας. «Γι ’αυτό πιστεύω ότι όλοι, σε όποια πλευρά και εάν ανήκουν... θα πρέπει να είναι εξαιρετικά ανήσυχοι».
Όσον αφορά τους παρόχους αμβλώσεων (κλινικές, ιατρούς, νοσηλευτές), ο γιατρός Ανούζ Κατάρ από την πολιτεία της Ουάσιγκτον που ταξιδεύει στο Τέξας για να τελέσει τερματικούς κυήσεων, εκτιμά πως οι συνέπειες αυτού του νόμου είναι ανατριχιαστικές.
«Αισθάνομαι ότι υπάρχει μια αμοιβή για το κεφάλι μου και δεν θέλω να παίξω αυτό το παιχνίδι».
