Μέγα σκάνδαλο ή το απόλυτο φιάσκο; Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα αυτή την στιγμή τι ακριβώς είναι η υπόθεση Novartis, καθώς η έρευνα της Δικαιοσύνης είναι σε εξέλιξη. Το μόνο σίγουρο είναι ότι πρόκειται για μία ιστορία που έχει προκαλέσει πολιτικά πάθη και έντονους διαξιφισμούς, ενώ η κοινή γνώμη προσπαθεί να βγάλει ασφαλή συμπεράσματα.
Ας ξετυλίξουμε όμως την ιστορία από την αρχή…
Ήταν το 2014, όταν ανταγωνιστές της Novartis, μίας πολυεθνικής φαρμακοβιομηχανίας με έδρα την Ελβετία, κατήγγειλαν την εταιρεία στις αμερικανικές αρχές για «αθέμιτες πρακτικές». Δηλαδή, για χρηματισμό πολιτικών προσώπων και γιατρών προκειμένου να προωθούν τα φαρμακευτικά προϊόντα της εταιρείας.
Ξεκινά αμέσως έρευνα από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ, στην οποία συμμετέχει και το FBI. Από τα πρώτα στοιχεία διαπιστώνεται ότι οι καταγγελίες έχουν βάση και ότι η υπόθεση δεν αφορά μόνο την αμερικανική αγορά φαρμάκου.
Η Ελλάδα στο μικροσκόπιο
Κάπως έτσι μπαίνει στο μικροσκόπιο των ερευνών και η Ελλάδα, καθώς ο τζίρος της εταιρείας ήταν πολύ μεγάλος για μία μικρή αγορά όπως η ελληνική. Σύμφωνα με γνώστες της υπόθεσης, ο ρόλος της ελληνικής αγοράς ήταν κομβικός, καθώς επηρέαζε τις τιμές των φαρμάκων της Novartis παγκοσμίως.
Κατά τη διάρκεια των ερευνών, τρία στελέχη της Novartis στην Αθήνα καταφεύγουν στις Αμερικανικές αρχές, μπαίνουν σε πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων και παραδίδουν στοιχεία που έχουν σχέση με χρηματισμό γιατρών και πολιτικών προσώπων.
Το 2016 γίνεται έρευνα των αρχών στα γραφεία της εταιρείας στη Μεταμόρφωση και κατάσχονται έγγραφα και ηλεκτρονικά αρχεία. Ξεκινά η έρευνα των εισαγγελέων Διαφθοράς και η εισαγγελέας Ελένη Τουλουπάκη, μεταβαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες και συγκεντρώνει στοιχεία για το ελληνικό τμήμα της πολύκροτης υπόθεσης, ενώ κλιμάκιο του FBI φτάνει στην Αθήνα για συνεργασία με τις ελληνικές αρχές. Παράλληλα, γίνονται έφοδοι σε σπίτια στελεχών της Novartis και προσώπων που έχουν σχέση με την εταιρεία, ενώ ανοίγουν και περίπου 100 λογαριασμοί εμπλεκομένων στην υπόθεση. Για περίπου έναν χρόνο οι έρευνες είναι εντατικές.
Σχηματίζεται δικογραφία που βασίζεται στις καταθέσεις των τριών προστατευόμενων μαρτύρων. Σύμφωνα με αυτές, οι παράνομες πληρωμές ανέρχονται σε ποσά που αγγίζουν τα 50 εκατ. ευρώ το χρονικό διάστημα 2007-2015, ενώ η ζημιά του δημοσίου υπολογίζεται σε 3 δισ. ευρώ.
«Κουκουλοφόροι μάρτυρες»
Βασικό πρόσωπο «κλειδί» στην υπόθεση Novartis είναι ο πρώην αντιπρόεδρος και γενικός διευθυντής της εταιρείας, Κωνσταντίνος Φρουζής. Είναι ο άνθρωπος τον οποίο οι προστατευόμενοι μάρτυρες έχουν κατονομάσει για δωροδοκίες σε πολιτικά πρόσωπα. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι για την υπόθεση έχουν καταθέσει άλλοι 17 μάρτυρες, αλλά δεν αναφέρονται σε δωροδοκίες πολιτικών.
Η δικογραφία που φτάνει στη Βουλή, αρχές του 2018, περιλαμβάνει δύο πρώην πρωθυπουργούς, τον Αντώνη Σαμαρά και τον Παναγιώτη Πικραμμένο, καθώς και τους πρώην υπουργούς Γιάννη Στουρνάρα, Δημήτρη Αβραμόπουλο, Άδωνι Γεωργιάδη, Ευάγγελο Βενιζελο, Ανδρέα Λυκουρέντζο, Μάριο Σαλμά, Ανδρέα Λοβέρδο και Γιώργο Κουτρουμάνη. Οι πράξεις που αναφέρονται στη δικογραφία είναι δωροληψία, παθητική δωροδοκία και η απιστία σχετικά με την υπηρεσία.
Η εξέλιξη της υπόθεσης και η αναφορά στη δικογραφία πολιτικών προσώπων, προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις των εμπλεκομένων, ενώ ήταν η αιτία για σφοδρές πολιτικές συγκρούσεις. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, εκπρόσωποι της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης διασταύρωναν τα ξίφη τους στη Βουλή και τα τηλεοπτικά «παράθυρα» και το πολιτικό θερμόμετρο ανεβαίνει στα ύψη.
Όλοι οι εμπλεκόμενοι αρνήθηκαν την συμμετοχή τους στην υπόθεση κάνοντας λόγο για σκευωρία, συκοφαντίες και ανυπόστατες φήμες, ενώ βασική τους θέση ήταν και παραμένει ότι η δικογραφία βασίστηκε σε τρεις ανώνυμους μάρτυρες, με την ηγεσία της αξιωματικής αντιπολίτευσης να τους χαρακτηρίζει «κουκουλοφόρους» μάρτυρες.
Ο «Ρασπούτιν»
Τελευταίο επεισόδιο στον πόλεμο που έχει ξεσπάσει στο πολιτικό σκηνικό με αφορμή την υπόθεση Novartis, η ανακοίνωση του αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Ιωάννη Αγγελή ο οποίος εμπλέκει υπουργό της κυβέρνησης στις έρευνες για την πολυεθνική εταιρεία και καλεί να καταθέσουν για την υπόθεση η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μιχάλης Καλογήρου, και οι εισαγγελείς κατά της Διαφθοράς.
Ο κ. Αγγελής στην ανακοίνωση του κάνει λόγο για κυβερνητικό στέλεχος, το οποίο αποκαλεί «Ρασπούτιν» και του αποδίδει εξωθεσμικές δραστηριότητες για ενοχοποίηση τόσο του ίδιου, όσο και των πολιτικών προσώπων που μάρτυρες ενέπλεξαν στην υπόθεση της Novartis, καθώς και άσκηση επιρροής σε δικαστικούς που βρίσκονται στις ανώτατες βαθμίδες της δικαιοσύνης, μέσω της δυνατότητας διορισμών συγγενικών τους προσώπων.
Παράλληλα σημειώνει στην ανακοίνωση του ότι, η υπόθεση NOVARTIS αποτελεί ένα υπαρκτό - διεθνές οικονομικό και νομικό σκάνδαλο, στο οποίο έχουν διαπραχθεί, κατά την δικαστική του κρίση, σοβαρά ποινικά αδικήματα,
Την δημοσιοποίηση των θέσεων του κ. Αγγελή ακολούθησαν δηλώσεις και ανακοινώσεις αρχηγών κομμάτων, που εξαπολύουν πυρά κατά της κυβέρνησης.
Μέχρι να αποφανθεί οριστικά η Δικαιοσύνη για την υπόθεση Novartis και για την ουσιαστική εμπλοκή πολιτικών προσώπων, αναμένεται να ακολουθήσουν αρκετά ακόμα επεισόδια πολιτικής όξυνσης.