Η Τουρκία εμφανίζεται να διατρέχει τον μεγαλύτερο κίνδυνο, εν μέσω του κλίματος αβεβαιότητας που διακατέχει την παγκόσμια οικονομία, σύμφωνα με εκτενές δημοσίευμα των New York Times.
Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, το νέο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης- σχεδιασμένο να «εμπνέει δέος, υπογραμμίζοντας την επιθυμία της Τουρκίας να ανακτήσει την αυτοκρατορική της δόξα»- αποτελεί ένα σύμβολο μιας από τις πλέον δυσάρεστες πλευρές της σημερινής Τουρκίας: «Της απρόσεκτης αδιαφορίας της για τους αριθμούς και την ανεξαρτησία των θεμελιωδών κυβερνητικών θεσμών. Μαζί, έχουν φέρει τη χώρα σε σημείο να διατρέχει όλο και μεγαλύτερο κίνδυνο να βυθιστεί σε οικονομική κρίση».
Σε μια διεθνή οικονομία που αποκτά όλο και περισσότερους «πονοκεφάλους» (από την αύξηση των τιμών του πετρελαίου μέχρι τους φόβους περί εμπορικού πολέμου) η Τουρκία, σύμφωνα με τους NY Times, ίσως να αποτελεί τον πιο άμεσο λόγο προβληματισμού. Όπως σημειώνεται, ο επανεκλεγείς Ερντογάν έχει χρησιμοποιήσει την επιρροή του για να επιτύχει ασταμάτητη οικονομική ανάπτυξη μέσω δανεισμού χωρίς όρια, ανεβάζοντας τα επίπεδα του χρέους σε δυσθεώρητα ύψη. «Και οι επιπλέον εξουσίες που έχει λάβει αναμένεται να δοκιμάσουν περαιτέρω τα όρια της οικονομικής πραγματικότητας».
Στη συνέχεια του δημοσιεύματος υπογραμμίζεται ο καταποντισμός της αξίας της τουρκικής λίρας (με ιδιαίτερη αναφορά στην επιπλέον πτώση της Δευτέρας, με τον διορισμό του γαμπρού του στη θέση του υπουργού Οικονομικών), αλλά και οι στενοί δεσμοί του Ερντογάν με τις εταιρείες που ανέλαβαν, λαμβάνοντας τεράστια ποσά δημοσίου χρήματος, την κατασκευή του αεροδρομίου.
«Οι φόβοι περί καταστροφής ίσως να φαίνονται αβάσιμοι σε μια οικονομία που παραμένει μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες στη Γη, με ανάπτυξη 7,4% πέρυσι. Αλλά αυτή η ανάπτυξη τροφοδοτείται με πιθανώς μη βιώσιμο δανεισμό, τόσο δημόσιο όσο και ιδιωτικό» σημειώνεται σχετικά- υπογραμμίζοντας πως, πέρα από το αεροδρόμιο, είναι σε εξέλιξη και άλλα κολοσσιαία έργα υποδομών, όπως το κανάλι που θα συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα με τη Θάλασσα του Μαρμαρά, αξίας 13 δισ. δολαρίων. Επίσης, πολλές επιχειρήσεις δανείζονται σε ξένα συναλλάγματα, κάτι που σημαίνει ότι το χρέος τους βαραίνει καθώς η λίρα χάνει έδαφος.
«Μεγάλες τουρκικές εταιρείες προσπαθούν τώρα να πείσουν τις τράπεζες και άλλους δανειστές για ευνοϊκότερη μεταχείριση, ίσως προμηνύοντας ένα κύμα χρεοκοπιών που θα μπορούσαν να φέρουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τους φορολογούμενους ενώπιον ανείπωτων απωλειών. Στα τέλη του Απριλίου, τουρκικές εταιρείες του ιδιωτικού τομέα χρωστούσαν πάνω από 245 δισ. δολάρια σε εξωτερικό χρέος, ή, αλλιώς, σχεδόν το 1/3 του συνόλου της τουρκικής οικονομίας».
Για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η απειλή του χρέους, οι ξένοι επενδυτές θα πρέπει να συνεχίσουν να επενδύουν κεφάλαια στην Τουρκία, κάτι που γίνεται όλο και πιο ριψοκίνδυνο. Βέβαια, η Τουρκία μπορεί να συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια, που είναι ήδη στο 17,75%., αλλά αυτό θα είχε επώδυνες επιπτώσεις μακροπρόθεσμα, καταπνίγοντας την οικονομική ανάπτυξη. Επίσης, θα μπορούσε να συνεχίσει την κούρσα της ανάπτυξης, με τον πληθωρισμό να ανεβαίνει τα ύψη καθώς η λίρα βυθίζεται, με τελικό αποτέλεσμα σημαντικές επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν έλλειψη ρευστότητας- και ενδεχομένως «αναγκάζοντας την κυβέρνηση να ζητήσει διάσωση από το ΔΝΤ, μία πορεία που θα σίγουρα θα περιελάμβανε επώδυνες περικοπές δαπανών».
«Η Τουρκία θα μπορούσε να είναι η επόμενη χώρα που θα αποσυντεθεί. Έχει όλα τα συστατικά της αρχής ενός failed state» λέει η Μαρί Όουενς Τόμσεν, global chief economist της Indosuez Wealth Management στη Γενεύη.
Στη συνέχεια του δημοσιεύματος η Τουρκία χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα ευάλωτη ως οικονομία, λόγω της «ανορθόδοξης» οικονομικής διακυβέρνησής της: «Από το αποτυχημένο πραξικόπημα που προσπάθησε να τον ανατρέψει πριν από δύο χρόνια, ο Ερντογάν άνοιξε τις στρόφιγγες της πίστωσης για να διασφαλίσει τη συνεχιζόμενη οικονομική ανάπτυξη. Η κεντρική τράπεζα προσπάθησε να συγκρατήσει την ανάπτυξη αυξάνοντας τα επιτόκια για να σταθεροποιήσει τη λίρα και να περιορίσει τον πληθωρισμό. Αυτό προκάλεσε την οργή του προέδρου. Ο Ερντογάν έχει ισχυριστεί πως ο πληθωρισμός είναι το αποτέλεσμα των υψηλών επιτοκίων, που είναι σαν να λες ότι η χημειοθεραπεία προκαλεί καρκίνο. Πριν τις εκλογές, απείλησε να αναλάβει τον έλεγχο της τουρκικής κεντρικής τράπεζας και να καταργήσει τα υψηλά επιτόκια. Οι επενδυτές το εξέλαβαν αυτό ως επιπλέον λόγο φυγής, ρίχνοντας τη λίρα σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ. Η κεντρική τράπεζα σταμάτησε τη φυγή ανεβάζοντας ξανά τα επιτόκια. Αλλά μέχρι τότε η αξιοπιστία της είχε πληγεί σημαντικά».
«Όλοι είναι σε κρίση αυτή τη στιγμή» λέει ο Καν Οζ, ιδιοκτήτης εκδοτικού οίκου στην Κωνσταντινούπολη (Can Publishing). «Είναι γύρω μας. Όποιος έχει στοιχειώδη νοημοσύνη και γνώση της οικονομίας το ξέρει αυτό. Αλλά η κυβέρνηση το κρύβει».