22 Ιουλίου 2020. Σχεδόν 5 μήνες μετά τη διακοπή των αγώνων λόγω του κορωνοϊού, το NBA προωθεί τη νέα επικοινωνιακή του καμπάνια για την επανέναρξη των αγωνιστικών υποχρεώσεων με τίτλο «A Whole New Game».
26 Αυγούστου 2020. Τετάρτη βράδυ. Η στιγμή που το NBA δεν είναι μόνο ένα…εντελώς νέο παιχνίδι αλλά κάτι παραπάνω από αυτό!
Σε μία περίοδο όπου οι κοινωνικές διακρίσεις, η βία και ο ρατσισμός αποτελούν συχνά φαινόμενα το NBA έδειξε για άλλη μία φορά πως ο αθλητισμός μπορεί να αποτελέσει όχημα κοινωνικής αλλαγής μέσα από τη αποστολή ηχηρών κοινωνικών μηνυμάτων σε όλο τον κόσμο.
Αυτή τη φορά η ομάδα των Milwaukee Bucks –με τον δικό μας Γιάννη Αντετοκούνμπο- έδειξε πώς ο αθλητισμός ακόμα και μέσα από τη «σιωπή» του μπορεί να στείλει ηχηρό μήνυμα απέναντι σε κάθε μορφή βίας και διακρίσεων μποϊκοτάροντας τον αγώνα με τους Orlando Magic ως αντίδραση για τη βία που λαμβάνει χώρα στις Η.Π.Α εναντίον των αφροαμερικανών.
1968-2020…Η βία παραμένει…
Προφανώς η βία και οι διακρίσεις εις βάρος των αφροαμερικανών δεν είναι ένα φαινόμενο που ξεκίνησε τη δεκαετία του ’60. Ωστόσο, το 1968 ήταν η χρονιά που οι γροθιές των John Carlos και Tommie Smith έφεραν τον αθλητισμό πιο κοντά στα προβλήματα της αφροαμερικάνικης κοινότητας.
Έκτοτε τα περιστατικά βίας, παραμένουν πολλά, συχνά και επαναλαμβανόμενα. Από τη δολοφονία του Martin Luther King Jr έως τις ταραχές στο Λος Αντζελές, το θάνατο του Eric Garner και την πρόσφατη δολοφονία του George Floyd. Μερικά μόνο εκ των περιστατικών ενάντια του αφροαμερικάνικου πληθυσμού.
Η αδικία και βία είναι διάχυτες όλα αυτά τα χρόνια στις Η.Π.Α προς τους αφροαμερικανούς και γενικά στις μειονότητες. Άλλωστε, αυτό αποδεικνύει και μία πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου Stanford, η οποία δείχνει ότι η αστυνομία είναι πιο πιθανό να σταματήσει για έλεγχο κάποιον αφροαμερικανό ή λατινοαμερικάνικης καταγωγής παρά έναν λευκό.
Ο αθλητισμός για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Από τη δύναμη της γροθιάς στην…ηχώ της σιωπής…
Ο αθλητισμός έχει τη δύναμη να ενώνει διαφορετικές ηπείρους, ανθρώπους από διαφορετικά υπόβαθρα αλλά και να στέλνει ηχηρά μηνύματα. Δεν είναι μόνο ένα μέσο άθλησης και διασκέδασης, αλλά κάτι παραπάνω από αυτό. Είναι ένα όχημα για τη δημιουργία ενός κόσμου ίσων ευκαιριών, χωρίς διακρίσεις, βία και ρατσισμό.
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που έχουμε δει αθλητές να εκφράζονται δημόσια για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ειδικά στην εποχή όπου τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαχέουν την πληροφορία σε κλάσματα του δευτερολέπτου σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, αυτές οι αντιδράσεις αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη σημασία.
Ορισμένες αλλά σημαντικές στιγμές…
John Carlos και Tommie Smith: Η δύναμη της γροθιάς
1968. Οι πρώτοι Ολυμπιακοί αγώνες σε μια χώρα του αναπτυσσόμενου κόσμου. Μία γροθιά.
Ίσως το πιο χαρακτηριστικό στιγμιότυπο όταν η συζήτηση έρχεται στον αθλητισμό και στη μάχη για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η ρατσιστική βία και οι διακρίσεις στις Η.Π.Α τη δεκαετία του 60’ ήταν αρκετά έντονες και συχνές. Τρία χρόνια πριν την Ολυμπιάδα έχει δολοφονηθεί ο Malcolm X, ενώ λίγους μήνες νωρίτερα ο Martin Luther King Jr.
Ο χρυσός ολυμπιονίκης Tommie Smith και ο χάλκινος ολυμπιονίκης John Carlos έστειλαν το δικό τους μήνυμα κατά των διακρίσεων, υψώνοντας τη γροθιά τους στο βάθρο μετά τον αγώνα των 200 μ.
Μία κίνηση που 52 χρόνια μετά ακόμα μνημονεύεται και αποτελεί οδηγό, όχι μόνο για τα δικαιώματα των μειονοτήτων στις Η.Π.Α, αλλά σε όλο τον κόσμο.
«Los Suns»
Το 2010, οι Phoenix Suns στάθηκαν στο πλευρό των μεταναστών-τριών της πολιτείας Αριζόνα –που συνορεύει με το Μεξικό- λόγω του νόμου που έδινε τη δυνατότητα στην αστυνομία της πολιτείας, να αποφασίζει κατά πόσον οι άνθρωποι βρίσκονται στη χώρα παράνομα ή όχι. Ο νόμος θεωρήθηκε από τους σκληρότερους στις ΗΠΑ, καθώς απαιτούσε από τους νόμιμους μετανάστες να έχουν μαζί τους συνεχώς έγγραφα που να αποδεικνύουν την ταυτότητά τους και ότι διαθέτουν άδεια παραμονής και εργασίας.
Μάλιστα, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των Η.Π.Α –με Πρόεδρο τον Barack Obama- μήνυσε την πολιτεία της Αριζόνα με σκοπό να αποτρέψει την εφαρμογή του αμφιλεγόμενου νόμου για την πάταξη της μετανάστευσης.
Η αντίδραση του αθλητισμού υπήρξε άμεση για άλλη μία φορά. Με στόχο να στηρίξει το μεταναστευτικό πληθυσμό της περιοχής, η ομάδα του NBA Phoenix Suns, πρόσθεσε την ονομασία «Los Suns» στις φανέλες της. Μία κίνηση αλληλεγγύης, που τόνιζε τον σεβασμό στη διαφορετικότητα και στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Colin Kaepernick: Η δύναμη της…αδράνειας!
Ο Colin Kaepernick, αθλητής του αμερικάνικου ποδοσφαίρου, προκάλεσε αίσθηση όταν, το 2016, στον αγώνα των 49ers απέναντι στους Green Bay Packers γονάτισε κατά την ανάκρουση του αμερικανικού εθνικού ύμνου για να διαμαρτυρηθεί για την αστυνομική βία και την κοινωνική αδικία στις Η.Π.Α, ιδίως κατά των Αφροαμερικανών. Το γονάτισμα του Kaepernik έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης και διαμαρτυρίας και για πολλούς αθλητές.
Αυτή η στάση, οδήγησε ακόμα και την NIKE, στην επέτειο των 30 ετών από το χαρακτηριστικό της λογότυπο #justdoit, να τον αναδείξει ως κεντρικό πρόσωπο της διαφημιστικής της καμπάνιας με τίτλο «Πιστέψτε σε κάτι. Ακόμη κι αν αυτό σημαίνει πως θα θυσιάσετε τα πάντα».
Πράγματι, ο Kaepernick φαίνεται πως στη μάχη για τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν δίστασε να θυσιάσει την καριέρα του, καθώς βρίσκεται χωρίς ομάδα στο NFL από τις αρχές του 2017. Για την προσφορά του το 2018 του απονεμήθηκε από τη Διεθνή Αμνηστία το βραβείο «Πρεσβευτής της Συνείδησης».
Lebron James…I can’t breathe! Η αρχή…
Στις 17 Ιουλίου του 2014, ο 43χρονος Eric Garner -πατέρας 6 παιδιών- έχασε τη ζωή του ως απόρροια της αστυνομικής βίας κατά τη διάρκεια της σύλληψής του.
Εκείνη η στιγμή ήταν η αρχή του πλέον καθιερωμένου σλόγκαν για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων –και συνδεδεμένο με το κίνημα «Black Lives Matter»- «I can’t breathe». Άλλωστε αυτά ήταν και τα τελευταία λόγια του Eric Garner.
Το κύμα αντιδράσεων δεν άφησε αδιάφορο τον αθλητισμό, καθώς ούτε οι αθλητές μπορούσαν να αναπνεύσουν από το ασφυκτικό κλίμα λόγω της κοινωνικής αδικίας και της βίας.
Πολλοί παίκτες, μέσα σε αυτούς και ο αστέρας του NBA Lebron James στέλνουν το μήνυμα. Φορώντας τη μπλούζα με το λογότυπο «I cant’ breathe» οι παίκτες έστειλαν μέσα από τον αθλητισμό το δικό τους μήνυμα για να μπει τέλος στη βία και την αδικία.
Milwaukee Bucks και NBA: Η δύναμη της «σιωπής»…
Το μπάσκετ μας έχει χαρίσει ορισμένες από τις πιο εντυπωσιακές στιγμές στον αθλητισμό, τόσο από τη λάμψη των αστέρων του όσο και μέσα στον αγωνιστικό χώρο. Ωστόσο, ποιος περίμενε ότι θα προκαλέσει ηχηρό κρότο μέσα από τη «σιωπή» του;
Το NBA είναι το μεγαλύτερο πρωτάθλημα καλαθοσφαίρισης στον κόσμο. Αστέρες, λάμψη, φήμη είναι ορισμένες από τις λέξεις που χαρακτηρίζουν το πλέον δημοφιλές πρωτάθλημα. Περισσότεροι από 50εκ ακόλουθοι στο Instagram και 38εκ στο Facebook ενημερώνονται καθημερινά για όλες τις αθλητικές δράσεις και εξελίξεις.
Τις τελευταίες ημέρες όμως, είδαμε να γράφεται ιστορία με έναν διαφορετικό τρόπο. Η ομάδα του δικού μας Γιάννη Αντετοκούνμπο, Milwaukee Bucks, μποϊκόταρε τον αγώνα με τους Orlando Magic λόγω της αστυνομικής βίας που εξακολουθεί να πλήττει τις Η.Π.Α. Τελευταίο θύμα, ο 29χρονος αφροαμερικανός Jacob Blake που πυροβολήθηκε από αστυνομικό στο Wisconsin, στις 23 Αυγούστου.
Αυτή η απόφαση προκάλεσε ντόμινο, καθώς όλες οι ομάδες του NBA απείχαν των αγωνιστικών υποχρεώσεων, ενώ το ίδιο συνέβη και στο MLS και το WNBA.
Μπορεί οι σκέψεις για οριστική διακοπή των αγωνιστικών υποχρεώσεων να μην προχώρησαν, όμως είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι σύσσωμες οι ομάδες του δημοφιλέστερου πρωταθλήματος έθιξαν το ζήτημα της κοινωνικής αδικίας. Μάλιστα το hashtag #nbaboycott ήταν από τα πιο δημοφιλή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Στο ίδιο πλαίσιο, σημαντική είναι και η επίσημη ανακοίνωση του NBA μετά τις πρόσφατες εξελίξεις. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι επίκεινται δράσεις ευαισθητοποίησης και ενδυνάμωσης των αφροαμερικανών και μειονοτήτων με στόχο την καταπολέμηση των διακρίσεων και την προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Πράγματι, σε αυτό το διάστημα των 52 ετών η βία και ο ρατσισμός παραμένουν ανησυχητικά φαινόμενα τόσο στις Η.Π.Α όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Με το τελευταίο χρονικό διάστημα να γίνεται πιο έντονη η παρουσία τέτοιων φαινομένων, απαιτείται μεγαλύτερη προσπάθεια για την εξάλειψη των κοινωνικών διακρίσεων, της βίας και του ρατσισμού σε κάθε έκφανσή τους. Για αυτό τον λόγο ακόμα και η ήπια –«ακτιβιστική»- δράση μέσα από τον αθλητισμό μπορεί να λειτουργήσει θετικά και να αποτελέσει τη σπίθα για την ανάληψη περισσότερων πρωτοβουλιών το επόμενο διάστημα.
Όσο περισσότερο οι αθλητές με απήχηση σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας αναδεικνύουν παρόμοια ζητήματα, παίρνοντας τον άτυπο ρόλο των «πρεσβευτών», τόσο πιο εύκολο είναι οι άνθρωποι να εμπνευσθούν και να ενωθούν στη μάχη για έναν κόσμο χωρίς διακρίσεις, βία και αποκλεισμούς.
Υ.Γ Νέλσον Μαντελα: «Ο αθλητισμός δημιουργεί ελπίδα εκεί που κάποτε υπήρχε μόνο απελπισία»