Σήμερα, 23 Ιουνίου, οι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου καλούνται να επιλέξουν μέσω δημοψηφίσματος εάν επιθυμούν την έξοδό τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή την παραμονή τους σε αυτή. Το συγκεκριμένο δημοψήφισμα έχει αναδειχθεί ως ένα ζήτημα παγκόσμιας σημασίας, και δικαίως, με πλήθος αναλύσεων για τα υπέρ και κατά της πορείας που θα συνεπάγεται ένα "Brexit" ή ένα "Bremain" (sic).
Και, μπορεί η οικονομία να βρίσκεται στο επίκεντρο των περισσότερων διαξιφισμών, ωστόσο το βασικότερο κατά την άποψή μου πρόβλημα του ζητήματος "Brexit vs Bremain" - όποιο από τα δύο και αν ψηφιστεί ως επιλογή τελικά - είναι ο διχασμός που αυτό έχει επιφέρει (ή έχει αναδείξει αν θέλετε) σε κοινωνικό επίπεδο.
Δεδομένου ότι η επιλογή όπως όλα δείχνουν θα κριθεί «στο νήμα», οποιοδήποτε αποτέλεσμα θα σημαίνει ότι υπάρχει και το άλλο μισό των ενεργών Βρετανών πολιτών που είναι σφόδρα αντίθετο στην επιλογή που επικράτησε. Και για κάτι τέτοιο δε μπορεί να πανηγυρίζει κανείς.
Σε μικρότερη κλίμακα, η όλη κατάσταση θυμίζει τις πρόσφατες προεδρικές εκλογές στην Αυστρία, τις οποίες κέρδισε στο 2ο γύρο (ανατρέποντας μάλιστα τα δεδομένα του πρώτου) ο ανεξάρτητος υποψήφιος Alexander Van der Bellen με 50.35%, έναντι 49.65% του Norbert Hofer από το FPO (το οποίο ευγενικά ορίζεται ως "right wing populist party" και λιγότερο ευγενικά ως "nationalist party").
Το ότι η Αυστρία κατάφερε να εκλέξει έναν μετριοπαθή πρόεδρο είναι - φυσικά - θετικό. Αυτό όμως δεν αναιρεί το γεγονός ότι οι μισοί πολίτες της χώρας στηρίζουν την ιδεολογία του FPO, υπέρ της ξενοφοβίας, της απομόνωσης, των τειχών και των κλειστών συνόρων.
Έχει κάποιος λόγο να πιστεύει ότι αυτό το 49.65% πρόκειται να μειωθεί μετά από τη συγκεκριμένη εκλογή (ή λόγω αυτής) ώστε να μπορεί να πανηγυρίζει απλά και μόνο για το αποτέλεσμά της; Μάλλον όχι.
Ζούμε σε μία Ευρώπη στην οποία ο θεσμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρά τα αναρίθμητα καλά που μας έχει προσφέρει, έχει καταλήξει να διχάζει τους πολίτες της. Η οικονομική κρίση στο Νότο, η αύξηση των μεταναστευτικών ροών (εντός Ε.Ε. και από χώρες εκτός της) και η άνοδος του εθνικισμού σχεδόν στο σύνολο των κρατών-μελών της, συνθέτουν ένα πολύ δυσάρεστο πλαίσιο για την ίδια την ιδέα της «Ενωμένης Ευρώπης». Και - δυστυχώς - τα αίτια της συγκεκριμένης κρίσης φαίνεται να αναλύονται λανθασμένα και να αντιμετωπίζονται επιφανειακά σε επίπεδο κεντρικής Ευρωπαϊκής Διοίκησης.
Το ζήτημα του Βρετανικού δημοψηφίσματος έχει φέρει την Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη κρίση από ίδρυσής της και έχει αναδείξει - ίσως με τον πιο εμφατικό τρόπο - το διχασμό που επικρατεί στις περισσότερες από τις κοινωνίες των κρατών-μελών της.
Κανένας δε μπορεί να είναι βέβαιος για τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος. Κανένας δε μπορεί να είναι βέβαιος για τα όσα θα επακολουθήσουν σε εθνικό (για τους Βρετανούς) και ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό για το οποίο μπορούμε να είμαστε βέβαιοι, ωστόσο, είναι ότι εάν ο πολιτικός και οικονομικός σχεδιασμός της Ε.Ε. δεν αλλάξει δραστικά μέσα στα επόμενα χρόνια, ο διχασμός θα συνεχίσει να τροφοδοτείται. Και στην επόμενη μεγάλη κρίση (αν θεωρήσουμε ότι η παρούσα θα ξεπεραστεί) θα είναι ακόμη πιο έντονος, ακόμη πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμος, ακόμη πιο καταστρεπτικός.
Οι σημερινοί Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να αντιληφθούν επιτέλους (sic) ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι στον πυρήνα της ένα πολιτικό εγχείρημα. Ως τέτοιο ιδρύθηκε, ως τέτοιο αναπτύχθηκε, ως τέτοιο επιβίωσε μέχρι σήμερα. Και, ως τέτοιο, δε μπορεί να έχει κανένα μέλλον χωρίς την ομόνοια των κοινωνιών που επιχειρεί να ενώσει. Τόσο απλά.
Αναδημοσίευση από το blog Mind Pieces