Υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων στον πλανήτη: εκείνοι που προτιμούν τους ήρωες της Marvel και εκείνοι που (λανθασμένα) προτιμούν τους ήρωες της DC. Ένας ήρωας που μου αρέσει πολύ να διαβάζω, και έγινε ταινία, είναι ο Deadpool™. Δεν θα τον παραθέσω ως «ήρωα» αλλά ούτε ως «κακό», γιατί βρίσκεται κάπου στην μέση. Είναι αντι-ήρωας. Δεν θα πρότεινα στην κόρη μου να τον χρησιμοποιήσει ως πρότυπο. Bέβαια, το χιούμορ του είναι απολαυστικό για έναν 43χρονο και μία 9χρονη.
Οι ιδιαίτερες ικανότητες του Deadpoool;
1) Απέκτησε την ιδιότητα να ανακάμπτει από οποιονδήποτε τραυματισμό και να αναγεννά όποιο μέρος του σώματός του καταστρέφεται (ή απομακρύνεται με ή χωρίς την συγκατάθεσή του ☺).
2) Με το χιούμορ του, σπάει τα νεύρα στους εχθρούς (και φίλους) του, που τελικά χάνουν την μάχη διότι δεν μπορούν να τον ακούν άλλο! Σε αυτό το σημείο μπορεί και να τον κέρδιζα.
Θα μπορούσα να αναλύσω τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του, αλλά αυτό μάλλον θα το αφήσω για άλλο άρθρο. Πώς απέκτησε λοιπόν την ιδιότητα της αυτοθεράπευσης (healing factor); Ο Wade Wilson (Deadpool), πήρε μέρος σε ένα πείραμα, στο οποίο έγινε πειραματόζωο στην δοκιμασία ενός πειραματικού ορού που θα έδινε αυτοθεραπευτικές ιδιότητες, για να νικήσει τον μεταστατικό καρκίνο που τον κατέτρωγε. Ουσιαστικά, ο ορός, θα ενεργοποιούσε πιθανές μεταλλάξεις που «ήταν σε χειμερία νάρκη» στα κύτταρα του Wade.
Ο πειραματικός όρος πέτυχε τον στόχο του, αλλά ως παρενέργεια κατέληξε να ενεργοποιήσει όλα τα κύτταρα του οργανισμού του, είτε αυτά ήταν υγιή είτε καρκινικά. Μάλιστα, τα καρκινικά κύτταρά του άρχισαν να πολλαπλασιάζονται τόσο γρήγορα που δημιούργησαν ινώσεις σε όλο του το σώμα και το πρόσωπο, που τον παραμόρφωσαν ανεπανόρθωτα!! Έτσι, ο ορός έθεσε μία ισορροπία τρόμου στο σώμα του Deadpool, στην οποία τα καρκινικά κύτταρα βοηθούν στην αυτοθεράπευση από τραυματισμούς και ασθένειες, ενώ συγχρόνως, τα υγιή κύτταρα προστατεύουν από την εξάπλωση των πρώτων.
Υπάρχει επιστημονική βάση στον τρόπο που θεραπεύεται ο αντι-ήρωας μας; Η απάντηση είναι ναι.
Οι αναγεννητικές ιδιότητες δεν είναι συχνές στα ενήλικα θηλαστικά, αλλά είναι υπόθεση ρουτίνας σε άλλα είδη, για παράδειγμα στα πολύ γλυκά axolotl (αγαπημένα της κόρης μου).
Σε κάποιο επεισόδιο του Deadpool, λόγω ενός «ατυχήματος» κόβεται όλο το δεξί χέρι τού το οποίο ξαναφυτρώνει, ξεκινώντας από την δημιουργία ενός εμβρυακού χεριού, που μεταμορφώνεται σε παιδικό, καταλήγοντας πάλι σε ένα ενήλικο και πλήρως λειτουργικό χέρι (μέσα σε 24 ώρες). Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στα χαριτωμένα axolotls. Ο Deadpool λοιπόν είναι ένα ανθρώπινο axolotl.
Είναι όμως βιολογικά εφικτό να έχουμε ανθρώπους-σαλαμάνδρες;
Θεωρητικά, ναι. Η αναγεννητική ικανότητα των κυττάρων, συμπεριβαλομένων και των καρκινικών, οφείλεται σε μία πληθώρα σημάτων που λαμβάνει το κύτταρο για να πολλαπλασιαστεί ή να «αυτοκτονήσει», για το γενικό καλό του οργανισμού (ναι λοιπόν, το σώμα έχει κομμουνιστικές τάσεις, ΚΚΕ μ-λ και μ-λ ΚΚΕ, μαζί).
Σε γενικές γραμμές έχουμε μία ομάδα γονιδίων, τα πρωτο-ογκογονίδια (proto-oncogenes) που εφόσον υποστούν συγκεκριμένες μεταλλάξεις, οδηγούν σε παθολογικό κυτταρικό πολλαπλασιασμό (π.χ. νεοπλασίες), και τα ογκοκατασταλτικά γονίδια (tumour suppressor genes), που τον αναστέλλουν. Μία εύθραυστη αλλά καλά ελεγχόμενη διαδικασία μεταξύ αυτών των δύο γονιδιακών ομάδων, επιφέρει την σωστή λειτουργία του οργανισμού.
Τα θηλαστικά, συμπεραμβανομένου του ανθρώπου, δεν έχουν χάσει την ιδιότητα να αναγεννούν τα όργανά τους, έχει επιλεχθεί να μην το κάνουν. Βάσει δαρβινικής εξέλιξης είναι προτιμότερο να κλείνει γρήγορα μία πληγή για να μην υπάρξει ακατάσχετη αιμορραγία και ο επερχόμενος θάνατος από αυτή, παρά να υπάρχει μία χρονοβόρα κυτταρική ανάπλαση.
Κατά συνέπεια, εάν υπήρχε ένα γενετικό «κιβώτιο ταχυτήτων», που θα μπορούσε να επιταχύνει ή να επιβραδύνει κατά το δοκούν την λειτουργία των πρωτο-ογκογονιδιών και των ογκοσταλτικών γονιδίων, θα μπορούσε να υπάρχει ελεγχόμενη αναγέννηση σε όλα τα ανθρώπινα όργανα.
Ένα παράδειγμα είναι η καρδιακή ανάπλαση μετά από τραυματισμό. Τα νεογνά ποντίκια (και πιθανά τα ανθρώπινα νεογνά) μπορούν να αναγεννήσουν πλήρως τον καρδιακό μύ ύστερα από έναν σοβαρό τραυματισμό. Ο τρόπος ανάπλασης, όπως και στην περίπτωση του Deadpool, περνά μέσα από την ενεργοποίηση γονιδίων που υπερ-λειτουργούσαν στην εμβρυακή καρδιά. Ένα από αυτά είναι ο μεταγραφικός παράγοντας Tbx5 - η ενεργοποίηση και έκφρασή του είναι απαραίτητη για την δημιουργία των καρδιομυοκυττάρων σχεδόν σε όλο το ζωικό βασίλειο! Διαφημίζοντας το εργαστήριό μας, δείξαμε πρόσφατα ότι ο Tbx5 ενεργοποιείται στα κύτταρα του καρδιακού μύ των ενήλικων θηλαστικών, αλλά για άγνωστους μέχρι στιγμής λόγους, απενεργοποιείται, πιθανά αναστέλλοντας την καρδιακή ανάπλαση [1].
Τώρα που το σκέφτομαι, ο Deadpool θα ήταν ένα εξαίσιο πειραματόζωο για να παρατηρήσουμε την καρδιακή ανάπλαση μετά από «τυχαίο» τραυματισμό. Ποντάρω στην συνεχή έκφραση του Tbx5 μέχρι να αναπλαστεί πλήρως ο καρδιακός μύς.
Οπότε, μέχρι ο Deadpool προσέλθει στο Ίδρυμα Ιατρικοβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών για περαιτέρω «εξετάσεις», Make Mine Marvel and take that DC!
- Siatra, P., et al., Return of the Tbx5; lineage-tracing reveals ventricular cardiomyocyte-like precursors in the injured adult mammalian heart. NPJ Regen Med, 2023. 8(1): p. 13. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36869039/