Όπως είναι γνωστό, η Κίνα διεξήγαγε ασκήσεις στο στενό και πλησίον της Ταϊβάν, ως απάντηση για την επίσκεψη της Νάνσι Πελόζι, προέδρου της Αμερικανικής Βουλής, στην Ταϊπέι.
Για να γίνουν αντιληπτοί οι στόχοι και η ισχύς αυτών των ασκήσεων, θα πρέπει να συγκριθούν με τις ανάλογες που διεξήχθησαν το 1995-6, κατά την διάρκεια της τότε κρίσης.
Προφανώς, οι πραγματικές μαχητικές και επιθετικές συνέπειες των τρεχουσών στρατιωτικών ασκήσεων είναι πολύ ισχυρότερες από ό,τι το 1995-6. Το 1995-6, ο στρατός της Κίνας είχε πέντε περιοχές ασκήσεων, αλλά ο βορράς και ο νότος της Ταϊβάν ήταν οι περιοχές προσγείωσης πυραύλων και μόνο οι παράκτιες περιοχές ήταν οι περιοχές αμφίβιων ασκήσεων. Προφανώς, ο χώρος άσκησης ήταν πιο κοντά στη στεριά και η άσκηση δεν ήταν τόσο το πώς θα φτάσουν οι Κινέζοι στο νησί, όσο το πώς θα φτάσουν στη θάλασσα.
Στις πρόσφατες ασκήσεις, τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Οι δύο περιοχές στη βόρεια γραμμή πλησιάζουν την Ταϊπέι και την Keelung, η αριστερή περιοχή δείχνει απευθείας στην Ταϊπέι, η οποία μπορεί να ονομαστεί κατεύθυνση της Ταϊπέι, και η δεξιά περιοχή υποστηρίζει την κατεύθυνση του Ryukyu, η οποία μπορεί να ονομαστεί κατεύθυνση του Yilan. η αριστερή περιοχή της νότιας γραμμής είναι κοντά στο Kaohsiung, το οποίο μπορεί να ονομαστεί η κατεύθυνση του Kaohsiung.
Η δεξιά περιοχή προστατεύει το στενό Bashi, εμποδίζοντας την κατεύθυνση του Γκουάμ και της Θάλασσας της Νότιας Κίνας, που μπορεί να ονομαστεί κατεύθυνση του καναλιού Bashi. η ανατολική γραμμή δείχνει στο Hualien, Taitung, και απομονώνει την ανατολική ακτή της Ταϊβάν, η οποία μπορεί να ονομαστεί κατεύθυνση του Ειρηνικού.
Η «μεσαία γραμμή του στενού», που πλησιάζει το Hsinchu και το Taichung, μπορεί να ονομαστεί η κατεύθυνση του Hsinchu. Μια τέτοια κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε άμεση απόβαση και η υποχώρηση μπορεί να εμποδίσει τις δυνάμεις της Ταϊβάν, από θάλασσα και αέρα.
Ο έλεγχος του στενού της Ταϊβάν
Υπάρχει όμως μια προϊστορία των ασκήσεων και της αμερικανικής παρέμβασης στο στενό της Ταϊβάν. Αυτή η προϊστορία καταγράφει την αλλαγή του συσχετισμού ισχύος στην περιοχή.
Όταν ξέσπασε ο πόλεμος της Κορέας, ο Χάρυ Τρούμαν, τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, διέταξε απευθείας τον Έβδομο Στόλο να τοποθετηθεί στη «μέση γραμμή του Στενού της Ταϊβάν». Ο λόγος που δόθηκε τότε ήταν να αποτραπούν οι δύο πλευρές του Στενού να επιτεθούν η μία στην άλλη.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας ενίσχυσε τη ναυτική της δύναμη. Ειδικά μετά τη νίκη σε δύο ναυμαχίες το 1965. Το ναυτικό της Ταϊβάν εγκατέλειψε τη στρατηγική της ενεργητικής επίθεσης και αποκλεισμού των λιμανιών, αλλά παρόλα αυτά απέκλεισε τα στενά της Ταϊβάν.
Το 1966, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας αποφάσισε να ανοίξει μια διαδρομή βορρά-νότου. Στις 25 Απριλίου 1968, ένα κινεζικό πλοίο αναχώρησε από το Zhanjiang, έκανε τον περίπλου των Φιλιππίνων, πολύ μακριά από την Ταϊβάν, και έφτασε στο Qingdao στις 8 Μαΐου. Ο έλεγχος της θάλασσας και του αέρα στα στενά της Ταϊβάν ήταν εξ ολοκλήρου στα χέρια της Ταϊπέι.
Το 1974, κατά τη διάρκεια της μάχης της Xisha, πολεμικά πλοία της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας διέσχισαν για πρώτη φορά τα στενά της Ταϊβάν. Τα εμπορικά πλοία δεν τα διέσχισαν με επιτυχία μέχρι το 1979.
Τον Μάιο του 1979, η Κίνα ενέκρινε το παρθενικό ταξίδι του πλοίου Meishan στο στενό της Ταϊβάν. Το πλοίο Meishan ήταν εξοπλισμένο με στρατιωτικά ραδιόφωνα, αντιαεροπορικά πολυβόλα, βαριά πολυβόλα και άλλα όπλα και εξοπλισμό, και πραγματοποίησε στρατιωτική εκπαίδευση για το πλήρωμα. Στις 27 Μαΐου, το πλοίο Meishan απέπλευσε από το λιμάνι Guangzhou Huangpu. Στις 29 έφτασε στα νερά νότια του Kinmen. Μετά τα ξημερώματα, το πλοίο Meishan άρχισε να διασχίζει το μεσαίο τμήμα του στενού της Ταϊβάν και διέσχισε τα νερά του νησιού Matsu. Το ταξίδι ήταν συνολικά 168 ναυτικά μίλια και διήρκεσε 11 ώρες. Κατά τη διάρκεια της περιόδου, η πολεμική αεροπορία της Ταϊβάν έστειλε ένα αεροπλάνο και το ναυτικό, έστειλε δύο πολεμικά πλοία, αλλά δεν υπήρξε καμία στρατιωτική απάντηση στο πλοίο Meishan. Τριάντα χρόνια μετά την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, πολιτικά πλοία από την ηπειρωτική Κίνα πέρασαν για πρώτη φορά από το στενό της Ταϊβάν.
Μόλις το 1992 η Ταϊβάν κατάργησε τα «Μέτρα Έκτακτης Ανάγκης» που επέτρεπαν την κατάληψη πλοίων της ηπειρωτικής Κίνας.
Κατά τη διάρκεια της κρίσης στα Στενά της Ταϊβάν του 1995-6, όταν το αμερικανικό αεροπλανοφόρο USS Nimitz εισήλθε στα στενά της Ταϊβάν τον Δεκέμβριο 1995, θεωρήθηκε στο Πεκίνο, ως εθνική ταπείνωση. Στην πραγματικότητα, κατά τη διάρκεια της κρίσης στα στενά της Ταϊβάν το 1995-6, η Κίνα έκανε επίσης, ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός. Πριν από την κρίση του 1995, η γραμμή στρατιωτικής αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο πλευρών απείχε 15 ναυτικά μίλια από την ηπειρωτική ακτογραμμή. Τότε η σιωπηρή συμφωνία των δύο πλευρών ήταν «δεν πας στη θάλασσα, δεν πάω στη στεριά».
Όταν τα στρατιωτικά αεροπλάνα της Κίνας βγήκαν στη θάλασσα, θεωρήθηκαν ως προβοκάτσια από την Ταϊβάν. Η κρίση στα στενά της Ταϊβάν το 1995 έσπασε αυτή τη γραμμή αντιπαράθεσης και τα στρατιωτικά αεροσκάφη του Πεκίνου άρχισαν να πλησιάζουν την κεντρική γραμμή του στενού. Το 1998 ξεκίνησαν τακτικές περιπολίες στην ηπειρωτική πλευρά της κεντρικής γραμμής του στενού.
Πριν από το 1996, ο έλεγχος της θάλασσας και του αέρα στο στενό ήταν στα χέρια της Ταϊβάν. Μετά το 1996, η κατάσταση μοιράστηκε μεταξύ Πεκίνου και Ταϊπέι..
Στη συνέχεια, οι στρατιωτικοί συσχετισμοί ανατράπηκαν ραγδαία. Το 2019, κινεζικό στρατιωτικό αεροσκάφος, άρχισε να διασχίζει τη μεσαία γραμμή του στενού, χωρίς να υπάρχουν αντιδράσεις. Στην κρίση του 1996, όταν η γραμμή αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο πλευρών υποχώρησε από την ηπειρωτική ακτή στην κεντρική γραμμή του στενού, ο στρατός της Ταϊβάν αντιτάχθηκε σθεναρά. Θεώρησε ότι αυτή η υποχώρηση θα συντομεύσει τον χρόνο στρατιωτικής απόκρισης της Ταϊβάν και θα αυξήσει σημαντικά τη δυσκολία άμυνας. Στην παρούσα φάση, οι κινεζικές ασκήσεις ξεπέρασαν την μεσαία γραμμή του στενού της Ταϊβάν και περικύκλωσαν το νησί.
Κατά μία έννοια, αυτή η αλλαγή είναι η μεγαλύτερη αλλαγή στο στρατιωτικό πεδίο και στις δύο πλευρές του Στενού της Ταϊβάν από το 1996. Και αν η αντίδραση της Ταϊπέι κάμφθηκε, παραμένει ανοικτό το πως θα απαντήσουν, σε συμβολικό επίπεδο, οι ΗΠΑ. Θα επαναλάβουν την αποστολή αεροπλανοφόρου στο στενό της Ταϊβάν, όπως έκαναν στη κρίση του 1995-6; Η τελευταία φορά που ένα αμερικανικό αεροπλανοφόρο, το USS Kitty Hawk, διέσχισε το στενό της Ταϊβάν ήταν το 2007.
Στις 8 Αυγούστου 2022, ο Κόλιν Καλ ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ για Υποθέσεις Πολιτικής, περιέγραψε τα αντίμετρα της Κίνας ως ένα είδος σαλαμοποίησης, υποστηρίζοντας ότι οι ΗΠΑ «δεν θα πέσουν στην παγίδα». Είπε ότι η αμερικανική πλευρά αναμένει ότι το Πεκίνο δεν θα αναλάβει στρατιωτική δράση κατά της Ταϊβάν τα επόμενα δύο χρόνια. Ταυτόχρονα, είπε επίσης ότι ο στρατός των ΗΠΑ θα περάσει από τα στενά της Ταϊβάν τις επόμενες εβδομάδες.
Ο Τζον Κίρμπυ, εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, ανακοίνωσε την Κυριακή 28/8,ότι τα δύο πολεμικά πλοία του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού που διέρχονται από το στενό της Ταϊβάν έστειλαν ένα ”πολύ σαφές” και ”πολύ συνεπές” μήνυμα ότι ”ο στρατός των Ηνωμένων Πολιτειών θα πλεύσει, θα πετάξει και λειτουργήσει όπου το διεθνές δίκαιο μας το επιτρέπει».
«Αυτό είχε σχεδιαστεί εδώ και πολύ καιρό», πρόσθεσε ο Κίρμπυ.
Η απάντηση των ΗΠΑ είναι μια δήλωση ισχύος, αλλά μελετημένη στο να μην δημιουργήσει μεγάλη πρόκληση. Προφανώς, η αποστολή ενός αεροπλανοφόρου, μπορεί να δημιουργούσε μια κλιμάκωση της έντασης.
Το γεγονός είναι ότι η ισορροπία δυνάμεων στο στενό της Ταϊβάν έχει αλλάξει και δεν πρόκειται να μεταβληθεί από την εμφάνιση ή όχι ενός αμερικανικού αεροπλανοφόρου. Ωστόσο, στο επίπεδο των συμβολισμών και των ψυχολογικών επιχειρήσεων, όλες οι κινήσεις έχουν την σημασία τους.