Οι μέρες που ζούμε είναι αναμφίβολα δύσκολες. Τα αναγκαία μέτρα της κυβέρνησης, με καθοριστικότερο αυτό της απαγόρευσης των άσκοπων μετακινήσεων, μας έχουν, τρόπον τινά, καθηλώσει εργασιακά και δημιουργικά. Εμείς, ως υπεύθυνοι πολίτες, οφείλουμε να υιοθετήσουμε τα μέτρα, να μείνουμε στο σπίτι, και να τροποποιήσουμε την καθημερινότητά μας ώστε να «γεμίσουμε» τον ελεύθερο χρόνο, με χρήσιμες εργασίες. Αυτό ακριβώς έκανε ο επίσημος φωτογράφος της Canon για την Ελλάδα, και συνιδρυτής του photocontest.gr, Γιώργος Μασχαλίδης.
Ο Γιώργος εκμεταλλεύθηκε τις συνθήκες, για να δημιουργήσει μια λήψη που έγινε viral παγκοσμίως μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Τι έκανε ακριβώς; Πήρε την κάμερά του, και με ελάχιστο εξοπλισμό (μια απλή φωτιστική πηγή, μια υδρόγειο και μια μάσκα) συνέθεσε την πολύ δυνατή και ενδιαφέρουσα φωτογραφία που βλέπετε παρακάτω:
Η «απήχηση» που είχε φωτογραφία αυτή, μου έδωσε την ώθηση να συζητήσω μαζί του για τις σκέψεις του γύρω και πέρα από αυτό το έργο:
Γεια σου Γιώργο. Μπορείς να μας περιγράψεις τη λήψη σου;
Γεια σου Νίκο, καταρχήν σε ευχαριστώ πολύ για το ενδιαφέρον σου γύρω από τη λήψη μου. Ασφαλώς και μπορώ. Μέσα από την συγκεκριμένη λήψη, λοιπόν, προσπάθησα να παρομοιάσω την υδρόγειο σφαίρα (πλανήτης Γη) σαν ένα ανθρώπινο σκυμμένο κεφάλι, που φορά τη μάσκα στην προσπάθειά της να προστατευτεί από έναν αόρατο εχθρό.
Πώς προέκυψε το concept της συγκεκριμένης λήψης;
Είχα καιρό στο μυαλό μου ένα τέτοιο concept. Για την ακρίβεια, από τότε με τις φωτιές στην Αυστραλία, είχα σκεφτεί να βάλω φωτιά στην υδρόγειο, δείχνοντας και πάλι το μέγεθος της καταστροφής. Δεν το έπραξα τότε, το έκανα τώρα, δυστυχώς και πάλι με ένα αφορμή ένα δυσάρεστο φαινόμενο.
Ποιος ήταν ο απώτερος σκοπός;
Στόχος μου με αυτήν τη λήψη, είναι να επικοινωνήσω το τεραστίων διαστάσεων μέγεθος του ιού, αλλά και να συμμετέχω και εγώ με τον τρόπο μου, στην ενημέρωση και την εκπαίδευση που πρέπει να λάβουν όλοι οι πολίτες, προκειμένου να συμβάλουν στην προστασία του συνόλου, και κατ’ επέκταση στη μείωση της εξάπλωσης του ιού.
Αισθάνομαι τυχερός, διότι λόγω της ηλικίας μου, νιώθω ότι απευθύνομαι περισσότερο στα άτομα της γενιάς μου, που πρέπει ώριμα να σκεφτούν και να επιδείξουν ανάλογη συμπεριφορά σε αυτή την κρίσιμη στιγμή.
Στο κανάλι της κοινότητας του photocontest.gr στο YouTube, έχεις δημοσιεύσει ένα βίντεο όπου συστήνεις 10 τρόπους για δημιουργική φωτογραφική απασχόληση στο σπίτι. Η λήψη σου αυτή, έγινε κατά τη διάρκεια αυτού του βίντεο;
Ακριβώς! Πιστεύω πως ακόμη και σπίτι μπορούμε να παραμείνουμε δημιουργικοί και παραγωγικοί. Μένοντας σπίτι λοιπόν, και με πολύ λίγα μέσα (δύο αντικείμενα, μία κάμερα και ένα φως) δημιούργησα αυτή τη λήψη. Μέσω αυτής, ευελπιστώ να ευαισθητοποίησα, να ενέπνευσα ή να έβαλα κι εγώ με τον τρόπο μου, ένα λιθαράκι στη μετάδοση αυτού του σημαντικού μηνύματος.
Μπορείς να μας αποκαλύψεις τον φωτογραφικό εξοπλισμό που χρησιμοποίησες πέραν των στοιχείων που βλέπουμε στην εικόνα;
Αν και θεωρώ πως ο εξοπλισμός δεν παίζει τον παραμικρό ρόλο, ειδικότερα σε τέτοιες εικόνες, χρησιμοποίησα μια κάμερα DSLR Canon EOS 6D, έναν φακό 50mm με διάφραγμα (f) 1.4 καθώς και ένα τυπικό studio softbox. Οι ακριβείς ρυθμίσεις της κάμερας ήταν: 1/80 sec, f/8, ISO-1600.
Πόση ώρα σου πήρε από το στήσιμο μέχρι και την τελική λήψη που έγινε share στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;
Η τελική εικόνα δεν προέκυψε αμέσως. Δοκίμασα διάφορες οπτικές γωνίες. Στην αρχή έβαλα την μάσκα από μπροστά, σαν να φωτογραφίζω ένα πρόσωπο ανφάς, αλλά δεν με ικανοποιούσε το αποτέλεσμα.
Αφού βρήκα το κάδρο, ξεκίνησα να πειραματίζομαι με το φωτισμό. Ήξερα από την αρχή το ύφος που ήθελα, αλλά δοκίμασα να προσθέσω και ένα δεύτερο κόκκινο φως, για να παρομοιάσω αυτό του ήλιου. Τελικά, αποφάσισα πως όσο πιο λίγα θα ήταν τα στοιχεία της φωτογραφίας, τόσο πιο ισχυρό θα ήταν και το μήνυμα που ήθελα να επικοινωνήσω.
Κάποια στιγμή μάλιστα, δοκίμασα να συμπεριλάβω μέρος της βάσης της υδρογείου ώστε να μοιάζει σαν λαιμός που στηρίζει ένα κεφάλι (εν προεκειμένω της Γης). Εν τέλει, η επιθυμητή λήψη ήρθε μετά από 5 με 6 προσπάθειες. Το πιο δύσκολο ήταν να κολλήσω τη μάσκα πάνω στην υδρόγειο και να φωτίσω σωστά, ώστε να κρύψω τη βάση της και τα υπόλοιπα...
Η φωτογραφία τελικά, διαμοιράστηκε τόσες πολλές φορές που ξεπέρασε τα στενά όρια της Ελλάδας. Είδαμε να την ποστάρουν ΜΜΕ και χρήστες από όλο τον κόσμο, με αποκορύφωση, την περίπτωση του διεθνή Πορτογάλλου ποδοσφαιριστή της Everton, André Gomes καθώς και του γνωστού μέσου ενημέρωσης WP fotoblogia της Πολωνίας. Το τελευταίο μάλιστα, τη χαρακτήρισε «σύμβολο της πανδημίας του κορωνοϊού». Αλήθεια, περίμενες τόσο μεγάλη ανταπόκριση;
Σε επίπεδο Ελλάδας, ναι, το περίμενα. Δεν περίμενα όμως με τίποτα την εξέλιξη αυτή σε παγκόσμιο επίπεδο.
Είμαι πραγματικά χαρούμενος και νιώθω πολύ γεμάτος μετά από αυτή τη λήψη. Χαίρομαι που η φωτογραφία μου ”ταξίδεψε” σε τόσες πολλές χώρες και άγγιξε τόσο πολύ κόσμο. Αυτή ήταν από τις λίγες φορές που χρησιμοποίησα την τέχνη της φωτογραφίας, πραγματικά σαν ...τέχνη.
Μου άρεσε και μάλλον θα το ξανακάνω σύντομα.
Η λήψη του Γιώργου Μασχαλίδη, μου έφερε στο νου, δύο παλαιότερες δημιουργίες. Η πρώτη αφορά μια αφίσα του 1970, η οποία προωθούσε τον πρώτο εορτασμό της Ημέρας της Γης.
Επρόκειτο για την άμεση ανάγκη ευαισθητοποίησης του κόσμου υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος, ύστερα από την τεράστια οικολογική καταστροφή εξαιτίας ενός ατυχήματος, κατά τη διάρκεια εξόρυξης πετρελαίου, στην περιοχή της Santa Barbara, στις 28 Ιανουαρίου 1969.
Η δεύτερη, αφορά ένα έργο φωτομοντάζ του 1983, από τον μετρ του είδους, Peter Kennard, το οποίο καταγγέλει με τον πιο προφανή τρόπο, τον φρενήρη εξοπλισμό σε πυρηνικά όπλα μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και Σοβιετικής Ένωσης.
Τα έργα αυτά, έχουν ένα κοινό σημείο ταύτισης: φέρνουν στο επίκεντρο, την ανάγκη προστασίας της Γης. Στις δύο παλαιότερες δημιουργίες, υπεύθυνος για την καταστροφή, καθίσταται ο άνθρωπος. Στην πιο πρόσφατη, ένας αόρατος και ύπουλος εχθρός. Στις περιπτώσεις των καθεαυτών έργων του 1970 και του 1983, ωστόσο, η δυνατότητα να επηρεάσουν την κοινή γνώμη, ήταν ελάχιστη, σε σύγκριση με την φωτογραφία του Γιώργου Μασχαλίδη. Μια εικόνα που δημιουργήθηκε σε ένα στούντιο, κάπου σε μια μικρή γωνιά του πλανήτη, κατάφερε να θεαθεί μέσα σε ελάχιστες ώρες από δεκάδες χιλιάδες ζευγάρια ματιών! Ένα γεγονός που καταδεικνύει ότι η παγκοσμιοποίηση είναι εδώ. Αυτό μπορεί να το διαπιστώσει κανείς και από τον τρόπο που αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε η ίδια η πανδημία. Ένας ιός που ξέσπασε σε μία «άσημη» πόλη της Κίνας, εξαπλώθηκε με εκπληκτική ταχύτητα σε ολόκληρο τον κόσμο! Ένα τοπικό πρόβλημα, εξελίχθηκε σε διεθνές!
Επανερχόμενος στην φωτογραφία του Γιώργου Μασχαλίδη, η δημοτικότητά της και η ταχεία της αναπαραγωγή δημιουργεί αισιοδοξία για την επιβράβευση της δημιουργικότητας ακόμη και μέσα από τη δύσκολη περίοδο που περνάμε. Σε μια εποχή, όπου οτιδήποτε σαχλό και ανούσιο, μπορεί να κατακλύσει τα social media, και να γίνει viral, είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικό το γεγονός ότι εικόνες όπως αυτές του Γιώργου, καταφέρνουν να αγγίξουν τις ευαίσθητες χορδές ενός μεγάλου τμήματος του κόσμου, που αδιαφορεί και κλείνει τα αυτιά και τα μάτια του σε χαμηλής ποιότητας οπτικοακουστική ψυχαγωγία.