Μετά από χρόνια διαπραγματεύσεων, μια ιστορική συμφωνία για τη μελλοντική σχέση εμπορίου και ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου με την Ευρωπαϊκή Ένωση επιτεύχθηκε, την παραμονή των Χριστουγέννων του 2020, μια εβδομάδα πριν από το τέλος της μεταβατικής περιόδου του Brexit.
Καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρεί από την ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση στις 31 Δεκεμβρίου, θα τεθούν σε ισχύ νέες ρυθμίσεις που επιτρέπουν το εμπόριο αγαθών χωρίς δασμούς και στενή αστυνομική και δικαστική συνεργασία.
Σίγουρα, το Brexit δεν ευνοεί όλα τα κράτη του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Σκωτία καθόλη την διάρκεια των διαπραγματεύσεων φαινόταν ότι είχε τις περισσότερες αντιρρήσεις, καθώς επιθυμεί να αποτελεί μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πρωθυπουργός της χώρας, Νίκολα Στέρτζον, ήταν ξεκάθαρη στις 24 Δεκεμβρίου: «Ήρθε η ώρα να γίνουμε ανεξάρτητο ευρωπαϊκό κράτος».
Η απόσχιση δεν είχε ποτέ τόσο ρεύμα, όπως δείχνουν οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις στην Σκωτία , στις οποίες το ”ναι” στην ανεξαρτησία εξασφαλίζει το 58%, την ώρα που το ”όχι” είχε νικήσει με 55% το 2014.
Ο αρμόδιος υπουργός της χώρας για το Σύνταγμα, την Ευρώπη και τις Εξωτερικές Υποθέσεις, Μάικλ Ράσελ (στην ουσία είναι Cabinet Secretary, δηλαδή ανώτερη βαθμίδα από τους υπουργούς, κάτι σαν σύμβουλος του πρωθυπουργού, αλλά στα ελληνικά δεδομένα θα λέγαμε υπουργός) μιλά στην HuffPost Greece για όσα χάνει η χώρα του από το Brexit, ποιά οφέλη θα είχε ως ανεξάρτητο κράτος, αλλά και πόσο πρόθυμοι είναι - αφού το θέλουν οι πολίτες - να ενταχθούν εκ νέου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σημειώνεται, ότι οι αρμοδιότητές του στην σκωτσέζικη κυβέρνηση, είναι η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι διεθνείς σχέσεις, κυβερνητικά και κοινοβουλευτικά θέματα, οι συνταγματικές σχέσεις και οι ενδοκυβερνητικές υποθέσεις.
Τί σημαίνει το Brexit για την Σκωτία;
Είναι πολύ απλό. Σημαίνει ότι σαν ευρωπαίος πολίτης μόλις στερήθηκα την ευρωπαϊκή μου υπηκοότητα. Σημαίνει πως οι Σκωτσέζοι που ψήφισαν με ποσοστό 62% να παραμείνουν στην ευρωπαϊκή ένωση, δεν είναι πλέον σε αυτήν. Σημαίνει ότι είμαστε τρίτη χώρα και δυσκολευόμαστε να εξάγουμε αγαθά. Σημαίνει ότι μπαίνει τέλος στην ελευθερία των μετακινήσεων, που ήταν εξαιρετικά σημαντική για την Σκωτία, κυρίως την επαρχειακή Σκωτία, αλλά και εξαιρετικά προσοδοφόρα για τους νεαρούς Σκωτσέζους που επιθυμούν να ζήσουν και να εργαστούν στο εξωτερικό. Σημαίνει ακόμα και το τέλος της συμμετοχής μας στο πρόγραμμα Erasmus, που με «καταπληκτικό» τρόπο κατάφερε να αποχωρήσει η Βρετανική Κυβέρνηση, καθώς δεν έγινε καμία διαβούλευση πάνω στα συγκεκριμένα ζητήματα.
Παρόλο που οι διαπραγματεύσεις διήρκησαν 4,5 χρόνια, η Σκωτσέζικη, η Ουαλική και η Βορειοϊρλανδική Κυβέρνηση έχουν αποκοπεί από τις διαπραγματεύσεις, χάρη σε μία ολοένα και πιο αλαζονική και συντηρητική κυβέρνηση. Αυτή της Βρετανίας.
Επομένως, για εμάς σημαίνει μία τεράστια αλλαγή, για την οποία ούτε ψηφίσαμε, ούτε θέλουμε.
Είναι αλήθεια ότι η Σκωτία επιζητά ανεξαρτησία από το Ηνωμένο βασίλειο; Πώς μπορεί αυτό να επιτευχθεί;
Αν οι πολίτες ψηφίζουν για να έχουν ανεξαρτησία στην χώρα τους, τότε θα την έχουν. Αυτή είναι η βασική αρχή της Δημοκρατίας. Σαν αποκεντρωμένο έθνος ακολουθούμε ένα άγραφο σύνταγμα των Ηνωμένων Βασιλείων, το οποίο μας επιτρέπει να έχουμε θετική ψήφο στην Βουλή τόσο της Σκωτίας, όσο και της Μεγάλης Βρετανίας για την πραγματοποίηση δημοψηφίσματος πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα. Το 1999 που συνέβη η αποκέντρωση, το δικαιώμα αυτό ήταν αναφαίρετο. Τώρα ο Μπόρις Τζόνσον αρνείται να επιτρέψει τέτοιου είδους ψήφισμα στο Βρετανικό κοινοβούλιο. Έχει όμως αποδειχθεί παγκοσμίως ότι αν κάποια χώρα επιδιώξει ανεξαρτησία, στο τέλος θα την αποκτήσει.
Το 2014 οι Σκωτσέζοι ψήφισαν κατά 55% ενάντια στην ανεξαρτησία, αλλά οι τελευταίες 17 δημοσκοπίσεις στην χώρα δείχνουν ότι η πλοιοψηφία είναι υπέρ της ανεξαρτησίας. Και αυτό θα θέλουν οι πολίτες ολοένα και περισσότερο, να είναι δηλαδή μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάτι που η Βρετανική Κυβέρνηση εμποδίζει.
Ποιά θα είναι για εσάς η ιδανική αποχώρηση της Σκωτίας από το Ηνωμένο Βασίλειο;
Αρχικά, πρέπει να πραγματοποιηθεί δημοψήφισμα και να εκφραστεί η κοινή γνώμη. Ύστερα, να διαπραγματευτούμε και με τις δύο πλευρές (Ηνωμένο Βασίλειο και Ευρωπαϊκή Ένωση). Όλα αυτά είναι εφικτά στις ώριμες δημοκρατίες. Έχουν συμβεί πάρα μα πάρα πολλές φορές σε όλον τον κόσμο και δεν μπορώ να φανταστώ κάποιο λόγο να μην συμβούν και στην Σκωτία.
Τι πιστεύετε ότι φοβίζει περισσότερο τους Σκωτσέζους πάνω στο θέμα της ανεξαρτητοποίησης;
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι όλο και περισσότεροι πολίτες θέλουν να συμβεί. Στο δημοψηφισμα του 2014, η πλειοψηφία δεν ήθελε να συμβεί λόγω ανησυχιών για την αξία του νομίσματος και της οικονομικής αστάθειας μιας ανεξάρτητης Σκωτίας. Νομίζω, βλέποντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει τώρα η Βρετανία, τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο το Brexit θα καταστρέψει την οικονομια, το ερώτημα πλέον είναι πως μπορούμε να παραμείνουμε στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Συνεπώς, πιστεύω πως οι πολίτες έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και ότι μία τέτοια απόφαση θα αποβεί κερδοφόρα, αφού κοιτάζοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση βλέπουμε 11 ευρωπαϊκές χώρες του ίδιου μεγέθους ή μικρότερες που τα καταφέρνουν μια χαρά. Και σαφώς, η Σκωτία είναι μία εξαιρετικά μορφωμένη χώρα και ρίχνοντας μια ματιά στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης είναι η πιο μορφωμένη χώρα της Ευρώπης, έχει άφθονες πηγές ενέργειας, όπως πετρέλαιο, αλλά και σημαντικό ποσοστό υδάτινης, αιολικής και κυματικής ενέργειας. Τέλος είμαστε και εξαγωγείς μερικών σημαντικών αγαθών, κατί που με κάνει να πιστεύω ότι η Σκωτία μπορεί να τα καταφέρει πολύ καλά σαν ανεξάρτητο κράτος-μέλος.
Τί οφέλη θα μπορούσε να επιφέρει μία ανεξάρτητη Σκωτία;
Την δυνατότητα να μπορούμε οι ίδιοι να αποφασίζουμε πως θα αξιοποιήσουμε τους πόρους μας και πως θα αντιμετωπίζουμε τα προβλήματά μας, καθώς και να είμαστε μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι αποκομμένοι από εκείνη χωρίς την θελησή μας. Δεν τίθεται καν θέμα συζήτησης γιατί οι πολίτες επιθυμούν την συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπάρχει μεγάλη στήριξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μοιραζόμαστε κοινές αξίες, την θεωρούμε ευεργετική για τα μικρότερα έθνη και δεν θέλουμε να είμαστε αποκλεισμένη από εκείνη.
Πώς έχει επηρεάσει η πανδημία την χώρα σας; Πιστεύετε ότι στην περίπτωση ενός επερχόμενου διαχωρισμού από το Ηνωμένο Βασίλειο, η οικονομία σας θα βελτιωθεί;
Πιστεύω πως ναι, η οικονομία θα ακμάσει. Αλλά η όλη κατάσταση με τον κορονοϊο αλλάζει τις μεταβλητές. Έχουμε δουλέψει πάρα πολύ σκληρά στον τομέα της υγείας, αφού είναι αποκλειστικά ύπο την αιγίδα της δικής μας κυβέρνησης. Δεν έχουμε, όμως, έλεγχο των συνόρων μας, ώστε να τα διαχειριστούμε κατάλληλα.
Μετανιώνουμε που δεν έχουμε την επιλογή να δεχτούμε ευρωπαϊκά κονδύλια για να μας εξυπηρετήσουν στο ζήτημα του κορονοϊού. Και έχει αποδειχθεί μέσα στην πανδημία ότι κάθε χώρα έχει ανάγκη να δανειστεί. Και εμείς, ακόμη και να είχαμε την ανάγκη να δανειστούμε, η Βρετανία δεν μας επιτρέπει να δανειστούμε επαρκή ποσά, καθώς υπάρχει οικονομική συμφωνία που μας το απαγορεύει.
Οπότε, στα πλαίσια της πανδημίας, θεωρώ ότι θα μπορούσαμε να τα έχουμε καταφέρει πολύ καλύτερα ως ανεξάρτητη χώρα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα συνεργαζόμασταν. Έχουμε εργαστεί πολύ στενά τα τέσσερα έθνη, Αγγλία, Ουαλία, Βόρεια Ιρλανδία και Σκωτία, καθόλη την διάρκεια τηα πανδημίας και σίγουρα θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε με όλους τους γείτονές μας. Αυτή την συνεργασία την επιδιώκουμε, χωρίς όμως να σημαίνει ότι υπακούμε σε εντολές των γειτόνων μας, η εθελοντική δουλειά είναι αυτή που μετράει.
Ποιό θεωρείτε το πιο ιδανικό σενάριο για το μέλλον της χώρας και την ζωή των πολιτών;
Η Σκωτία πρέπει να είναι μία μικρή ανεξάρτητη χώρα μέσα στην Ε.Ε., με καλές σχέσεις με τους γείτονες της. Σίγουρα με την Ουαλία και την Βόρεια Ιρλανδία, ακόμα και αν δεν είναι ευρωπαίοι γείτονες. Δεν θέλουμε να είμαστε μία τρίτη χώρα αποκομμένη από όλους. Θέλουμε να είμαστε μέρος των πραγμάτων.