«O Επαναστάτης της αβύσσου», το βιβλίο ξεκινά με ένα τίτλο ιδιαίτερης πολιτικής ευστοχίας. Η άβυσσος είναι ένας αχαρτογράφητος προορισμός μιας διαδρομής που χαρακτηρίζεται από συνεχή επιδείνωση. Η επανάσταση είναι συνυφασμένη με την άβυσσο. Πρώτα απ’ όλα, η επανάσταση είναι εξ ορισμού ριζοσπαστική, επομένως ταιριάζει με το αδόμητο και άγνωστο περιβάλλον της αβύσσου. Συνήθως, η επανάσταση προκαλεί μια άβυσσο, καταρρίπτοντας μια υφιστάμενη δομή ως ένα πρώτο βήμα προς την ανάδυση μιας νέας δομής.
Το πολιτικό φαινόμενο που εμφανίζεται στον «Επαναστάτη της Αβύσσου» είναι η κατάρρευση πολλών χαρακτηριστικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία συχνά θεωρούνται δεδομένα. Στο περιβάλλον του βιβλίου, όσα θεωρούμε δεδομένα για πολιτικές ελευθερίες, κοινωνική συνοχή και δυναμική της Ευρώπης ανατρέπονται. Η πανδημία αποτελεί τον καταλύτη της ανατροπής, ενισχύοντας τα πολιτικά άκρα, καθιστώντας την ένοπλη βία γρανάζι πολιτικών μετασχηματισμών, διαλύοντας την κοινωνική και πολιτική συνοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο αναγνώστης βλέπει σκηνές που δεν ζήσαμε το 2020 και το 2021, αλλά αισθάνεται, μέσα από την πειστική γραφή του Στραβοπόδη, πως διαβάζει ένα ενδιαφέρον σενάριο για την εξέλιξη των πραγμάτων από το φθινόπωρο του 2020 και μετά στην Ευρώπη.
Η άβυσσος στην πολιτική σκηνή της Ευρώπης αναδύεται στο βιβλίο μαζί με την προσωπική άβυσσο του πρωταγωνιστή. Ο πρωταγωνιστής βιώνει την κατάρρευση όσων θεωρεί δεδομένα για την Ευρώπη, την Ελλάδα και τη ζωή του, καταλήγοντας να νοσήσει ψυχικά και να νοσηλευθεί. Η ψυχική νόσος, παρουσιασμένη με σεβασμό και λεπτότητα από το συγγραφέα, είναι το πεδίο της προσωπικής κατάρρευσης του πρωταγωνιστή, αλλά και το γήπεδο στο οποίο αναδύεται η εμπλοκή του στην πολιτική αναδιάρθρωση της Ευρώπης.
Ο Μηνάς Στραβοπόδης αφηγείται μια ιστορία στην οποία η πανδημία αποτελεί το περιβάλλον της κατάρρευσης κατεστημένων πολιτικών δομών οδηγώντας σε μια άβυσσο. Η άβυσσος στο βιβλίο είναι τόσο προσωπική, όσο και κοινωνική και πολιτική. Ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, συνεπής στην «κριτική» παράδοση της πολιτικής ανάλυσης αλληλεπιδρά με το πολιτικό φαινόμενο, αλλάζει ο ίδιος καθώς συμβάλλει στην αλλαγή των πολιτικών δομών γύρω του.
Αναδεικνύοντας το ρόλο του πολίτη στην αναπαραγωγή ή στο μετασχηματισμό των πολιτικών δομών σε συνθήκες κρίσης, ο πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος θέτει τον άνθρωπο της διανόησης μπροστά στο διαχρονικό δίπτυχο: θεωρία ή δράση; Ο Μηνάς Στραβοπόδης απαντά ξεκάθαρα: και θεωρία και πράξη. Ενώ είναι εμφανής η θεωρητική κατάρτιση και η αναλυτική ποιότητα του πρωταγωνιστή, ο διανοητής -εν προκειμένω ο πολιτικός επιστήμονας- συμμετέχει δραστήρια σε εξελίξεις που επιφέρουν ριζικές αλλαγές στην τροχιά της Ευρώπης. Διακινδυνεύει την υγεία του, τη σταδιοδρομία του και τις προσωπικές του ισορροπίες για να αγωνιστεί για την Ευρώπη και την Ελλάδα που οραματίζεται. Μάλιστα, η συμμετοχή του πρωταγωνιστή στις πολιτικές εξελίξεις δεν προκύπτει ως διακριτή απάντηση στο δίλημμα «θεωρία ή δράση». Αντίθετα, μοιάζει να αναδύεται αβίαστα και αναπόδραστα, ως η μόνη διαθέσιμη επιλογή, γεγονός που αναδεικνύει ακόμα ευκρινέστερα την άποψη του Μηνά Στραβοπόδη για την ταυτότητα του πολιτικού επιστήμονα και τη ρόλο του ως πολίτη: δεν νοείται επιστήμη χωρίς πολιτικό προσδιορισμό και συμμετοχή στα κοινά.
Τέλος, σ’ ένα βιβλίο η εξουσία του συγγραφέα είναι απεριόριστη. Ο συγγραφέας είναι αυτός που θέτει τις ερωτήσεις και, επομένως, είναι έκθετος στον πειρασμό να δώσει ξεκάθαρες απαντήσεις που δικαιώνουν το αναλυτικό πλαίσιο του βιβλίου. Ωστόσο, ο Μηνάς Στραβοπόδης δεν ενδίδει σ’ αυτόν τον πειρασμό. Στο τέλος του βιβλίου ο πρωταγωνιστής μοιάζει αναποφάσιστος σχετικά με την πολιτική του πρόταση και την προσωπική του κατεύθυνση. Δεν έχει ακόμα κατασταλάξει για τις απαραίτητες πολιτικές αλλαγές στην Ευρώπη, δεν έχει ακόμα οριοθετήσει τον προορισμό του στη ζωή. Αυτό είναι ίσως το σεμνότερο μέρος του βιβλίου και, ως εκ τούτου, ένα από τα σημεία που κερδίζουν τον αναγνώστη.
Ο πρωταγωνιστής είναι αναποφάσιστος όχι γιατί δεν έχει συνεκτιμήσει επαρκώς τις διαστάσεις των προσωπικών και πολιτικών ερωτημάτων που τον απασχολούν, αλλά, αντίθετα, είναι αναποφάσιστος γιατί τις έχει αναλύσει σε βάθος και με πάθος. Έτσι, η σεμνότητα απέναντι στο μέγεθος και τη σημασία των πολιτικών ερωτημάτων προκύπτει από την επίγνωση της πολυπλοκότητας των ερωτημάτων και, επίσης, από τη νεότητα. Τοποθετημένες στο καθοριστικό περιβάλλον της νεότητας, οι αγωνίες του πρωταγωνιστή μοιάζουν υλικό διαμόρφωσης της τροχιάς μιας ζωής. Επομένως, η έντιμη παραδοχή του πρωταγωνιστή πως δεν έχει οριστική απάντηση στις προκλήσεις της εποχής και της ζωής του αποτελεί ένδειξη αναζητήσεων που χαρακτηρίζουν τη νιότη, αλλά και σχεδόν κάθε αναλυτικό περιβάλλον που αναγνωρίζει την πολυπλοκότητα των πολιτικών προβλημάτων.
Το πρώτο μυθιστόρημα του Μηνά Στραβοπόδη αποτελεί αφετηρία για το επόμενο. Αυτό που μας υπόσχεται το πρώτο δείγμα γραφής είναι πως το επόμενο μυθιστόρημα θα εξακολουθεί να περιλαμβάνει αναπάντητες ερωτήσεις, η ανάλυση των οποίων θα είναι απότοκο της περαιτέρω ωρίμανσης του συγγραφέα.
Για τα προσωπικά και πολιτικά ερωτήματα που μένουν αναπάντητα σ’ αυτό το βιβλίο -και ενδεχομένως και στο επόμενο- ίσως πρέπει να επαινέσουμε το συγγραφέα, ενθυμούμενοι τη φράση του Αμερικανού παιδαγωγού Earl C. Kelley, η οποία αφορά κάθε ουσιώδη αναζήτηση γνώσης: «Δεν κατορθώσαμε να βρούμε λύσεις για όλα τα προβλήματά μας – πράγματι, μερικές φορές αισθανόμαστε πως δεν έχουμε βρει οριστική λύση για κανένα από τα προβλήματά μας. Οι απαντήσεις που έχουμε βρει βοήθησαν μόνο για να καταλήξουμε σε ένα νέο σύνολο ερωτήσεων. Κατά κάποιο τρόπο, είμαστε περισσότερο μπερδεμένοι από ποτέ, αλλά νομίζουμε ότι είμαστε μπερδεμένοι σε υψηλότερο επίπεδο και για σημαντικότερα πράγματα.”.