Ελάχιστοι είχαν πάρει στα σοβαρά τον Πίτερ Τούρτσιν πριν από μια δεκαετία, όταν έλεγε ότι οι ευρείες αναταραχές θα σαρώνουν τις ΗΠΑ το 2020.
«Δεν είχαν κανένα λόγο να πιστέψουν ότι δεν ήμουν τρελός», λέει ο 63χρονος ερευνητής που διδάσκει πολιτιστική εξέλιξη στο Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ.
Το 2010, αφού ανέλυσε ιστορικούς κύκλους αστάθειας, ο Ρωσοαμερικανός επιστήμονας έκανε μια πρόβλεψη που δημοσιεύτηκε τότε στο περιοδικό Nature: «Η Αμερική θα υποστεί μια περίοδο σημαντικής κοινωνικής αναταραχής που ξεκινά γύρω στο 2020» είχε προειδοποιήσει.
Μερικοί ήταν δύσπιστοι, λέει ο Τούρτσιν, επειδή «οι άνθρωποι δεν κατάλαβαν ότι έκανα επιστημονικές προβλέψεις, όχι προφητείες».
Κι έπειτα ήρθε το 2020. Εν μέσω μιας παγκόσμια πανδημίας μια εθνική αναταραχή ξέσπασε στις ΗΠΑ στα τέλη του Μαΐου για το θάνατο του Τζόρτζ Φλόιντ.
Ενώ αισθάνεται επιβεβαίωση, ο Τούρτσιν φοβάται να παραδεχθεί ότι έχει δίκιο. «Ως επιστήμονας, νιώθω δικαιωμένος», λέει. «Αλλά από την άλλη πλευρά, είμαι Αμερικανός και πρέπει να ζήσω αυτές τις δύσκολες στιγμές».
Αφού πέρασε τα τελευταία 20 χρόνια μελετώντας τις κρίσεις στην Αμερική και τα δομικά ελαττώματα που τις βοήθησαν, ο Τούρτσιν λέει ότι πολλά σημάδια έδειχναν ότι οι ΗΠΑ όδευαν ολοταχώς προς μια νέα αναταραχή αυτή τη δεκαετία.
Το έθνος, λέει, βιώνει αναταραχές περίπου κάθε 50 χρόνια μεταξύ του 1870, κατά την εποχή της ανασυγκρότησης μετά τον αμερικανικό εμφύλιο, και του 1970, μετά τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, όταν γυναίκες και πολλές μειονότητες αγωνίζονταν για ισότητα εν μέσω διαδηλώσεων ενάντια στον συνεχιζόμενο πόλεμο του Βιετνάμ.
Ο Τούρτσιν εξέτασε τα δεδομένα που αναλύουν ειρηνικές και βίαιες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις άνω των 100 ατόμων μεταξύ 1780 και 2010. Χρησιμοποιώντας ένα υπολογιστικό μοντέλο, συνυπολόγισε οικονομικά πρότυπα - όπως μείωση των μισθών, ανισότητα του πλούτου, έκρηξη του εθνικού χρέους και άλλες κοινωνικές πιέσεις που επηρεάζουν την εθνική σταθερότητα - της ίδιας χρονικής περιόδου.
Το μοντέλο έδειξε ότι μια κοινωνική και οικονομική αναταραχή στις ΗΠΑ θα έφτανε σε κορύφωση κοντά στο 2020, έγραψε ο Τούρτσιν στην εργασία του του το 2010.
Τα χειρότερα ίσως είναι μπροστά μας
Ο ερευνητής λέει ότι οι κοινωνικές κρίσεις, οι οποίες προκαλούνται όταν συσσωρευμένες πιέσεις αναζητούν διέξοδο, συνήθως διαρκούν από 5 έως 15 χρόνια.
Εάν τα αίτια που υποβόσκουν κάτω από τις ταραχές δεν αντιμετωπιστούν σωστά, τα ταραχώδη γεγονότα ξεκινούν εύκολα. Στη Νότια Αφρική, για παράδειγμα, η οποία είναι μία από τις χώρες με τις μεγαλύτερες ανισότητες παγκοσμίως, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, έντονες διαμαρτυρίες και θυμός για φυλετικές και οικονομικές ανισότητες εξακολουθούν να μαστίζουν τη χώρα, 26 χρόνια μετά το τέλος του απαρτχάιντ.
Μετά τον θάνατο του Φλόιντ στις 25 Μαΐου, οι συζητήσεις σχετικά με τον συστημικό ρατσισμό και την αστυνομική βία κατά των μαύρων ανδρών και γυναικών έχουν εξαπλωθεί σε ολόκληρο το αμερικανικό έθνος αλλά και τον κόσμο. Τοπικοί αξιωματούχοι σε ορισμένες πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της Νέας Υόρκης και της Μινεάπολης, ανακοίνωσαν σχέδια για παύση χρηματοδότησης ή ακόμη και διάλυσης των αστυνομικών τους τμημάτων ενώ οι ομοσπονδιακοί βουλευτές πιέζουν για μεταρρυθμίσεις στην αστυνομία, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης των «κεφαλοκλειδωμάτων» και της δημιουργίας ενός εθνικού μητρώου παραπτωμάτων.
Υπάρχει αυξανόμενη δυναμική στην εξεύρεση λύσεων, υποστηρίζει ο Τούρτσιν, αλλά η αντιστροφή των τάσεων ήταν πάντα μια αργή διαδικασία. Η κυβέρνηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ αρνείται ότι υπάρχει συστηματικός ρατσισμός στο αμερικανικό σύστημα επιβολής του νόμου, κάτι που θα μπορούσε να καθυστερήσει την αλλαγή ακόμη περισσότερο.
Επιπλέον, ο Τούρτσιν λέει ότι η πανδημία του κορονοϊού έχει επιδεινώσει περαιτέρω την ευημερία μεγάλων τμημάτων του αμερικανικού πληθυσμού και θα μπορούσε να κάνει τους πολίτες να εμπιστεύονται λιγότερο τους κυβερνητικούς θεσμούς.
Καθώς εκατομμύρια Αμερικανοί παραμένουν άνεργοι, ο επιστήμονας λέει ότι θα υπάρξουν και άλλοι παράγοντες που μπορούν να πυροδοτήσουν κοινωνική έκρηξη μετά από αυτό. Ανησυχεί ότι οι εντάσεις «μπορεί να κλιμακωθούν και να οδηγήσουν μέχρι και σε εμφύλιο πόλεμο».
«Δυστυχώς», λέει, «τα πράγματα δεν είναι ακόμη τόσο άσχημα όσο μπορούν να γίνουν».
Πηγή: Time