Ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο εσωτερικός πυρήνας της Γης μπορεί να έχει αλλάξει σχήμα τα τελευταία 20 χρόνια. Παρά την κοινή αντίληψη ότι ο πυρήνας έχει σφαιρικό σχήμα, σύμφωνα με τον καθηγητή John Vidale, που ηγήθηκε της μελέτης, οι άκρες του ενδέχεται να έχουν παραμορφωθεί σε ύψος μέχρι και 100 μέτρα ή και περισσότερο σε ορισμένα σημεία.
Ο πυρήνας της Γης λειτουργεί ως η «καρδιά» του πλανήτη μας, δημιουργώντας το μαγνητικό πεδίο που προστατεύει τη ζωή από τις επικίνδυνες ακτίνες του Ήλιου.
Ο εσωτερικός πυρήνας περιστρέφεται ανεξάρτητα από τον υγρό εξωτερικό πυρήνα και από τον υπόλοιπο πλανήτη. Χωρίς αυτή την κίνηση, η Γη θα έμοιαζε περισσότερο με τον άγονο πλανήτη Άρη, που έχασε το μαγνητικό του πεδίο πριν από δισεκατομμύρια χρόνια.
Η αλλαγή στο σχήμα θα μπορούσε να συμβαίνει εκεί όπου η άκρη του στερεού εσωτερικού πυρήνα αγγίζει τον εξαιρετικά καυτό και υγρό μεταλλικό εξωτερικό πυρήνα.
Η έρευνα δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό Nature Geoscience. Οι επιστήμονες προσπαθούσαν αρχικά να ανακαλύψουν γιατί η περιστροφή του εσωτερικού πυρήνα μπορεί να επιβραδύνθηκε σε ρυθμό μικρότερο από την περιστροφή της Γης, πριν επιταχυνθεί ξανά το 2010.
Η κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του πυρήνα της γης είναι απαραίτητη για την κατανόηση του μαγνητικού πεδίου που προστατεύει τον πλανήτη, καθώς και για το αν αυτό θα μπορούσε να εξασθενήσει ή να σταματήσει.
Το εσωτερικό του πλανήτη μας είναι ένα εξαιρετικά μυστηριώδες μέρος. Ο πυρήνας απέχει περίπου 6.400 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Γης και, παρά τις πολλές προσπάθειες τους, οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει μέχρι στιγμής να τον προσεγγίσουν.
Έτσι, για να προσπαθήσουν να ξεκλειδώσουν τα μυστικά του, ορισμένοι ερευνητές μετρούν τα κρουστικά κύματα που προκαλούνται από τους σεισμούς καθώς διαπερνούν τον πλανήτη.
Ο τρόπος με τον οποίο ταξιδεύουν τα κύματα αποκαλύπτει το είδος του υλικού μέσα από το οποίο κινήθηκαν, συμπεριλαμβανομένου του εσωτερικού πυρήνα, και συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας εικόνας για το τι βρίσκεται κάτω από τα πόδια μας.
Η νέα ανάλυση εξέτασε τα μοτίβα των σεισμικών κυμάτων από σεισμούς που σημειώθηκαν στο ίδιο σημείο μεταξύ 1991 και 2023. Αυτό βοήθησε να γίνει εμφανές το πώς αλλάζει ο εσωτερικός πυρήνας με την πάροδο του χρόνου.
Ο καθηγητής Vidale, γεωεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας, βρήκε περισσότερα στοιχεία που υποστηρίζουν ότι στο διάστημα 1991-2023, η περιστροφή του εσωτερικού πυρήνα επιβραδύνθηκε γύρω στο 2010.
Οι πιθανές αιτίες για τις αλλαγές στον εσωτερικό πυρήνα της Γης
Παράλληλα, όμως, η ομάδα του βρήκε επίσης στοιχεία για την αλλαγή του σχήματος του εσωτερικού πυρήνα.
Αυτό φαίνεται να συμβαίνει στο όριο του εσωτερικού και του εξωτερικού πυρήνα, όπου ο εσωτερικός πυρήνας βρίσκεται κοντά σε θερμοκρασία τήξης. Η υγρή ροή του εξωτερικού πυρήνα καθώς και η έλξη από ένα άνισο πεδίο βαρύτητας ενδέχεται να προκαλούν παραμόρφωση.
Ο καθηγητής Hrvoje Tkalcic από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε ότι η δημοσίευση παρέχει «μια ενδιαφέρουσα ιδέα που θα πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω».
Είπε ότι θα μπορούσε να επιτρέψει στους επιστήμονες «να κάνουν πιο τεκμηριωμένες εκτιμήσεις ορισμένων σημαντικών υλικών ιδιοτήτων, όπως το ιξώδες του εσωτερικού πυρήνα, το οποίο είναι ένα από τα λιγότερο γνωστά μεγέθη στη σύγχρονη επιστήμη».
Με την πάροδο του χρόνου, ο υγρός εξωτερικός πυρήνας της Γης ψύχεται και σταδιακά ενσωματώνεται στον στερεό εσωτερικό πυρήνα, αν και θα απαιτηθούν δισεκατομμύρια χρόνια για να γίνει αυτός πλήρως στερεός.
Αν συμβεί κάτι τέτοιο, είναι πιθανό να σηματοδοτήσει το τέλος της ζωής στη Γη. Ωστόσο, μέχρι εκείνη τη στιγμή, ο πλανήτης πιθανότατα θα έχει ήδη καταναλωθεί από τον Ήλιο.
Η έρευνα του καθηγητή Vidale αποτελεί μέρος των μελετών που διεξάγουν επιστήμονες παγκοσμίως, οι οποίοι εξετάζουν και συζητούν τις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στον πυρήνα της Γης.
«Στην επιστήμη, γενικά προσπαθούμε να εξετάζουμε τα πράγματα μέχρι να τα κατανοήσουμε», είπε στο BBC ο καθηγητής Vidale.
«Κατά πάσα πιθανότητα, αυτό το εύρημα δεν επηρεάζει ούτε στο ελάχιστο την καθημερινή μας ζωή, αλλά θέλουμε πραγματικά να καταλάβουμε τι συμβαίνει στο κέντρο της Γης», προσθέτει.
Είναι πιθανό οι αλλαγές να συνδέονται με αλλαγές στο μαγνητικό πεδίο της Γης.
«Το μαγνητικό πεδίο είχε ″τινάγματα″ σε διάφορες περιόδους τις τελευταίες δεκαετίες και θα θέλαμε να μάθουμε αν αυτό σχετίζεται με αυτό που βλέπουμε στο όριο του εσωτερικού πυρήνα», λέει.
Ο καθηγητής Vidale τόνισε ότι χρειάζεται προσοχή στην ερμηνεία των ευρημάτων, καθώς υπάρχουν ακόμη πολλές αβεβαιότητες.
«Δεν είμαστε 100% σίγουροι ότι ερμηνεύουμε σωστά αυτές τις αλλαγές», λέγοντας ότι τα όρια της επιστημονικής γνώσης αλλάζουν πάντα και, όπως πολλοί, αν όχι όλοι οι ερευνητές, ο ίδιος έχει κάνει λάθος στο παρελθόν.