«.... Συχνά με ρωτάνε αν αισθάνομαι περισσότερο Ελληνίδα ή Αρμένισσα. Εγώ κλαίω κάθε φορά που διαβάζω Ρίτσο, και κάθε φορά που τραγουδάω ένα αρμένικο τραγούδι. Έτσι ακριβώς όμως αισθάνομαι κι όταν διαβάζω Χικμέτ, Νίτσε, Νερούδα και όταν τραγουδάω ιρλανδεζικα ή ισπανικά τραγούδια. Το να ανεβάζω Κάφκα στην Πράγα, δε με κάνει να νιώθω παράξενα, γιατί νιώθω συγγένεια μέσα από το έργο του....»
Η παράσταση«Franz Kafka» σε σκηνοθεσία της ηθοποιού και χορογράφου Σοφίας Καζαντζιάν παρουσιάζεται την Κυριακή 13 Ιανουαρίου, στην πατρίδα του συγγραφέα, Πράγα, στο DumNarodnostnich Mensin, στα τσέχικα και στα ελληνικά.
Πρόκειται για μία παράσταση σωματικού θεάτρου πάνω στο σύνολο του αριστουργηματικού έργου του Τσέχου συγγραφέα (Μεταμόρφωση, Πύργος, Δίκη, Στη σωφρονιστική αποικία, Ο Καλλιτέχνης της πείνας κ.ά.) διανθισμένη με στιγμές από την προσωπική του ζωή.
Η Σοφία Καζαντζιάν -η οποία έχει βραβευτεί από την Unesco για την ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό- ανεβάζει με την ομάδα χοροθεάτρου της La Familia για πρώτη φορά μία παράσταση με Έλληνες ερμηνευτές για έναν από τους σπουδαιότερους συγγραφείς παγκοσμίως στην Τσεχία, λίγα μέτρα από το σπίτι στο οποίο έζησε και μεγάλωσε ο Φραντς Κάφκα.
-Μιλήστε μας για την παράσταση (για όσους δεν την είδαν το φθινόπωρο).
Η παράσταση Franz Kafka είναι η επί σκηνής συνάντηση των σπουδαιότερων έργων του, των βασικών ιδεών του καθώς και στιγμών της προσωπικής του ζωής, όπως η έντονη και επώδυνη σχέση με τον πατέρα του, που στιγμάτισε το συγγραφικό του έργο. Οι ερμηνευτές γίνονται ο ίδιος ο Κάφκα, ο πατέρας του, αλλά και οι σειρήνες του μυαλού του, η κατσαρίδα, ο καλλιτέχνης - γελωτοποιός, ο άνθρωπος - μηχανή, οι ψίθυροι και η κραυγή του.
-Πώς προέκυψε η Πράγα;
Τα τελευταία χρόνια εργάζομαι σε Ελλάδα και εξωτερικό, ανεβάζοντας τις θεατρικές παραστάσεις που δημιουργούμε με τον Μάριο Ιορδάνου σε εμβληματικούς χώρους, όπως ο Καθεδρικός Ναός της Ζυρίχης, το Δημαρχείο στο Παρίσι, το Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου, η Αίθουσα Καλλιτεχνών στο Μόναχο κ.α. Ποτέ δεν αισθάνθηκα ψυχικά ή πνευματικά να περιορίζομαι από σύνορα. Συχνά με ρωτάνε αν αισθάνομαι περισσότερο Ελληνίδα ή Αρμένισσα. Εγώ κλαίω κάθε φορά που διαβάζω Ρίτσο, και κάθε φορά που τραγουδάω ένα αρμένικο τραγούδι. Έτσι ακριβώς όμως αισθάνομαι κι όταν διαβάζω Χικμέτ, Νίτσε, Νερούδα και όταν τραγουδάω ιρλανδεζικα ή ισπανικά τραγούδια. Το να ανεβάζω Κάφκα στην Πράγα, δε με κάνει να νιώθω παράξενα, γιατί νιώθω συγγένεια μέσα από το έργο του. Νιώθω Ελληνίδα μέσα από το έργο του Καζαντζάκη, Ισπανίδα μέσα από το έργο του Λόρκα, Γαλλίδα μέσα από έργο του Μπωντλαίρ.
-Ποιος ήταν ο λόγος για τον οποίον ασχοληθήκατε με τον Κάφκα; Τι σας εμπνέει, σας κινητοποιεί στο έργο και στην προσωπικότητα; Τον ανακαλύψατε στο πανεπιστήμιο ή σε νεότερη ηλικία και στην πορεία επανήλθατε;
Τον ανακάλυψα πριν το Πανεπιστήμιο, στην εφηβεία. Με γοήτευσε το ότι δεν έμοιαζε με κανέναν άλλο συγγραφέα. Το λογικό και το παράλογο αλλάζουν θέση και σε απενοχοποιούν που νιώθεις εσύ παράλογος μες στον παράλογο αυτό κόσμο. Ήμουν νομίζω ανέκαθεν παιδί της ποίησης. Ο ρεαλισμός δε μου ταιριάζει. Ο Κάφκα λοιπόν, μέσα από ένα λόγο που ορθώνει την ψυχή και το πνεύμα καταδεικνύει το σκοτάδι της ανθρώπινης φύσης και κοινωνίας με ένα τρόπο που καμιά σκληρή- ρεαλιστική σκηνή δε θα μπορούσε να το κάνει.
-Περιγράφετε ένα γλυπτό από σώματα «που μοιάζει με το μυαλό του συγγραφέα». Αναφέρεστε στις θεματικές του Κάφκα ή στον ίδιον που παραμένει αινιγματικός και ανεξιχνίαστος σχεδόν έναν αιώνα μετά τον θάνατο του;
Και στα δύο. Κυριολεκτικά, οι ερμηνευτές συνθέτουν σωματικά το μυαλό του Κάφκα. Η έναρξη της παράστασης είναι αυτή η εικόνα. Ένα γλυπτό σωμάτων σε συνεχείς κραδασμούς, που από ψίθυροι γίνονται ελεύθερες ιδέες και απεγκλωβίζονται τελικά για να ζωντανέψουν μπροστά στους θεατές.
-Ποιος ο ορισμός του σωματικού θεάτρου;
Σωματικό είναι το θέατρο εκείνο που σπάει τη σκηνική νόρμα, που μας ξανασυστήνει το ανθρώπινο σώμα και τον ανθρώπινο λόγο με τρόπους που δεν έχουμε καν φανταστεί. Είναι ένα θέατρο ενεργειακό, μία ανάγνωση διαφορετική όχι μόνο των έργων που υπηρετεί αλλά και της ερμηνευτικής φύσης του ηθοποιού.
-Συνυπογράφετε τη θεατρική διασκευή με την ομάδα La Familia. Η φιλόλογος ή η χορογράφος, ποια ιδιότητα κυριάρχησε;
Η ηθοποιός, η χορογράφος, η γλωσσολόγος συνυπάρχουν σε ό,τι κάνω. Είναι αναπόσπαστα κομμάτια μου. Το ότι είμαι φιλόλογος/γλωσσολόγος με έχει βοηθήσει σίγουρα στην έρευνα και την αποκωδικοποίηση των σπουδαίων αυτών κειμένων. Το ότι είμαι χορογράφος βοηθάει στο τελικό αισθητικό αποτέλεσμα, στον τρόπο με τον οποίο επιλέγω να πούμε την ιστορία. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι είμαι ηθοποιός, γιατί μπορώ να «είμαι» πάνω στη σκηνή κι όταν δεν είμαι.
-Ο χώρος που θα παρουσιαστεί η παράσταση σας;
Πρόκειται για ένα χώρο που συμβολίζει τη συνάντηση ανθρώπων και καλλιτεχνών με διαφορετική κουλτούρα, εθνικότητα και πολιτισμό. Το θέατρο πρέπει να ενώνει τους ανθρώπους. Αυτό συμβολίζει και η επιλογή αυτού του χώρου.
Συντελεστές
Σκηνοθετική επιμέλεια: Σοφία Καζαντζιάν
Θεατρική Διασκευή: Σοφία Καζαντζιάν - La Familia
Σχεδιασμός ήχου- Μουσική επιμέλεια: Μιχάλης Γεωργόπουλος
Ενδυματολογία: Ελευθερία Τώρα
Σκηνογραφία: Ευθυμία Κωσταπαππά
Φωτογραφίες: Κατερίνα Σβορώνου
Ερμηνεύουν: Ειρήνη Αμπατζή, Πάνος Βουτσινάς, Αναστασία Δέλτα, Μάρα Ζαλώνη, Τατιάνα Καλαϊτζή, Διονύσης Κοκκοτάκης, Άντρεα Μαύρου, Παντελής Μηλλάς, Χριστίνα Παπαγιάννη, Μαρήλια Φραντζεσκάκη.