Όταν μεσούσης της πανδημίας του κορωνοϊού ξεκινήσανε οι πρώτοι εμβολιασμοί και ορισμένοι συμπολίτες μας επέλεξαν να μην εμβολιαστούν, είχε ακουστεί η άποψη ότι όσοι δεν έχουν εμβολιαστεί δεν πρέπει να γίνονται δεκτοί στα νοσοκομεία, εάν και όταν νοσήσουν από τον νέο κορονωϊό, δήθεν για να μην επιβαρύνεται το σύστημα υγείας από τους αρνητές του εμβολιασμού και της επιστήμης…
Η άποψη αυτή προφανώς και δεν προχώρησε, καθότι θα εδημιουργείτο ένα πολύ κακό προηγούμενο για το σύστημα υγείας, αλλά και για τη σχέση κράτους-πολίτη, αλλά και διότι καταφανώς αντίκειτο στο συνταγματικά κατοχυρωμένο κοινωνικό δικαίωμα προστασίας της υγείας για όλους τους πολίτες, εφόσον το δικαιούνται στο πλαίσιο της κοινωνικής τους ασφάλισης.
Αν ίσχυε κάτι τέτοιο π.χ. γιατί να μην απαγορευθεί μελλοντικά και η πρόσβαση των καπνιστών στις πνευμονολογικές κλινικές, ή γιατί να μην αποκλειστούν δυνητικά όλοι όσοι είναι παχύσαρκοι ή απλά υπέρβαροι (!) από τις δημόσιες δομές υγείας της χώρας…
Είναι προφανής η αντινομία, το απαράδεκτο, αλλά και εν τέλει το φαιδρό τέτοιων συλλογισμών… Και ετούτο διότι το κράτος δεν μπορεί να λειτουργεί ούτε τιμωρητικά, αλλά ούτε με τη λογική των εξαιρέσεων όταν παρέχει τα κοινωνικά δικαιώματα στους πολίτες του.
Ένα άλλο κοινωνικό δικαίωμα είναι αυτό της παιδείας.
Το τελευταίο διάστημα επανήλθε στο προσκήνιο το ζήτημα της απαλλαγής από το μάθημα των θρησκευτικών.
Αλήθεια για ποιον λόγο κάποιος να απαλλαγεί από τη διδασκαλία των θρησκευτικών στο σχολείο; Έγινε κάποιος εξ ημών χριστιανός ορθόδοξος επειδή εδιδάχθη θρησκευτικά στο σχολείο; Προφανώς και όχι. Η θρησκευτική πίστη και η δημιουργία θρησκευτικής συνείδησης είναι ένα πολύ βαθύ ζήτημα που ανάγεται στη σφαίρα του εσωτερικού κυρίως κόσμου του ατόμου και εδράζεται στη στάση προς τη θρησκεία της οικογένειας από την οποία προέρχεται το άτομο, αλλά και σε διάφορα προσωπικά βιώματα.
Όχι στη διδασκαλία των θρησκευτικών στο σχολείο. Εάν ένα παιδί είναι μελετηρό ή ένας θεολόγος είναι παθιασμένος με το λειτούργημά του μπορεί απλά να κάνει έναν ορθόδοξο χριστιανό σαφώς καλύτερο γνώστη της θρησκείας του και της ιστορίας αυτής. Σε καμία περίπτωση ωστόσο τα θρησκευτικά δεν επιτελούν προσηλυτιστική λειτουργία.
Άρα γιατί να απαλλαγεί ένας μαθητής έστω και εάν δεν είναι χριστιανός ορθόδοξος;
Η μόνη εξαίρεση που είναι κατανοητή για το ελληνικό κράτος είναι τα μειονοτικά σχολεία της Θράκης, στα οποία φοιτούν οι αδελφοί μας Συνέλληνες μουσουλμάνοι της εκεί θρησκευτικής μειονότητας. Εξαίρεση βασισμένη στη Συνθήκη της Λωζάννης.
Οποιαδήποτε άλλη εξαίρεση ανοίγει τον ασκό του Αιόλου για τη χώρα, την εθνική της πολιτική, συνιστώντας ακραία περίπτωση έλλειψης εθνοκρατικού αυτοσεβασμού.
Φανταστείτε μια πρωία να υπάρξει μαθητής ο οποίος να δηλώσει ότι δεν θεωρεί τον Μέγα Αλέξανδρο Έλληνα αλλά Σλάβο (κατά τη γελοία θεωρία των Σκοπιανών), το Αιγαίο τουρκικό (κατά την ανιστόρητη θεωρία των Τούρκων) και αυθωρεί και παραχρήμα να δηλώσει αρνητής της ελληνικής ιστορίας και να αιτηθεί απαλλαγής από το μάθημα της ελληνικής ιστορίας!
Η έτι περαιτέρω σκεφθείτε ένας αρνητής της επιστήμης π.χ. οπαδός της θεωρίας της επίπεδης γης… να αιτηθεί απαλλαγής από το μάθημα της γεωγραφίας!
Και ων ουκ εστί ο αριθμός από παραδείγματα αρνήσεων και δυνητικών απαλλαγών…
Προφανές το αδιέξοδο…
Όλα τα ανωτέρω αποδεικνύουν του λόγου το ασφαλές.
Ότι δηλαδή η εθνική εγκύκλιος παιδεία δεν μπορεί να μπει σε μια κοπτοραπτική και σε μία λογική εξαιρέσεων και απαλλαγών. Τα θρησκευτικά και η διδασκαλία τους δεν προσβάλλουν την όποια θρησκευτική συνείδηση των μαθητών. Ως εκ τούτου η εθνική εγκύκλιος παιδεία πρέπει να υπηρετεί το κεντρικό αφήγημα του κράτους και την εθνική του ταυτότητα.
Μια δε εκ των βασικών συνιστωσών αυτής της ταυτότητας είναι και η ορθοδοξία. Συνεπώς κομμάτι της θρησκευτικής εκπαίδευσης πρέπει να είναι η ορθόδοξη παιδεία εφόσον μάλιστα είναι και η συνταγματικώς κατοχυρωμένη (άρθρο 3 του Συντάγματος 1975/86/01/08/19) επικρατούσα θρησκεία.
***
*Ο Χρήστος Φασλής είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Διαμεσολαβητής CEDR, PON Harvard Alumnus