Στο κεντρικό νοσοκομείο της πρωτεύουσας της Ρουμανίας, το νεκροτομείο δεν έχει άλλον χώρο ελεύθερο για τους νεκρούς τις τελευταίες ημέρες. Οι γιατροί στη Βουλγαρία έχουν αναστείλει τις χειρουργικές επεμβάσεις ρουτίνας, ώστε να μπορούν να ασχοληθούν εξ ολοκλήρου με τους αυξημένους ασθενείς με COVID-19.
Στη σερβική πρωτεύουσα, το νεκροταφείο λειτουργεί τώρα μια επιπλέον ημέρα της εβδομάδας, προκειμένου να θάβονται όλα οι σοροί που φτάνουν εκεί.
Εδώ και δύο μήνες, ένα επίμονο κύμα λοιμώξεων κορονοϊού χτυπάει αλύπητα αρκετές χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, όπου τα ποσοστά εμβολιασμού είναι πολύ χαμηλότερα από ό,τι αλλού στην Ευρώπη.
Ενώ οι ιατροί έχουν ζητήσει σκληρούς περιορισμούς ή ακόμα και lockdown, οι ηγέτες των βαλκανικών χωρών αφήνουν τον ιό να μαίνεται ανεμπόδιστα για εβδομάδες.
«Δεν πιστεύω στα μέτρα. Δεν πιστεύω στα ίδια μέτρα που υπήρχαν πριν από τα εμβόλια», δήλωσε η πρωθυπουργός της Σερβίας, Ανα Μπρνάμπιτς τον περασμένο μήνα, καθώς η χώρα της καταγράφει μερικούς από τους χειρότερους απολογισμούς ημερησίων θανάτων από την αρχή της πανδημίας. «Γιατί έχουμε τα εμβόλια τότε;» διερωτήθηκε.
Ενας αξιωματούχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δήλωσε νωρίτερα αυτό το μήνα ότι η Ευρώπη βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο της πανδημίας του κορονοϊού.
Ενώ αρκετές χώρες της Δυτικής Ευρώπης βλέπουν αύξηση στις λοιμώξεις, τα έθνη στην Ανατολή είναι αυτά που μετρούν θανάτους. Η Ρουμανία, η Βουλγαρία και τα βαλκανικά κράτη κατέγραψαν μερικά από τα υψηλότερα ποσοστά κατά κεφαλήν θανάτων στον κόσμο από κορονοϊό την πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Οι ειδικοί λένε ότι οι λανθασμένες εκστρατείες εμβολιασμού και τα υποχρηματοδοτούμενα και κακοδιαχειριζόμενα συστήματα υγείας έθεσαν το υπόβαθρο για το νέο επιδημιολογικό κύμα, το οποία επιδεινώθηκε εξαιτίας της αμφιταλάντευσης των κυβερνήσεων σε αυτές τις χώρες.
Κάποιοι λαμβάνουν τώρα κάποια μέτρα - αλλά πολλοί γιατροί λένε ότι είναι αργά και όχι αρκετά.
Πολλές κυβερνήσεις στα Βαλκάνια θα αντιμετωπίσουν σύντομα εκλογικές μάχες και αυτό αναμφίβολα τις έχει κάνει απρόθυμες να αναγκάσουν τους πολίτες τους να εμβολιαστούν ή να επιβάλουν αντιλαϊκά lockdown, ακόμη και σε πρώην κομμουνιστικά έθνη που κάποτε έκαναν υποχρεωτικούς εμβολιασμούς χωρίς δισταγμό ή όπου οι ηγέτες έσπευσαν να επιβάλλουν lockdown νωρίτερα μέσα στην πανδημία.
Αλλά η αποτυχία των πολιτικών να λάβουν γρήγορα υπόψη τις εκκλήσεις της ιατρικής κοινότητας πιθανότατα υπονόμευσε την ήδη χαμηλή εμπιστοσύνη στους θεσμούς, σε χώρες όπου η διαφθορά είναι ευρέως διαδεδομένη. Η παραπληροφόρηση σχετικά με τα εμβόλια έχει επίσης βρει πρόσφορο έδαφος εν μέσω της ευρύτερης δυσπιστίας απέναντι στην εξουσία.
Αυτό έχει αφήσει τις χώρες να παραπαίουν στην τελευταία έκρηξη της πανδημίας με ελάχιστη προστασία. Την ώρα που τα έθνη σε όλο τον κόσμο παλεύουν για να κάμψουν τις αντιστάσεις ορισμένων στα εμβόλια, στην Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη τα ποσοστά εμβολιασμού είναι ιδιαίτερα χαμηλά, αν και υπάρχουν εμβόλια για όλους.
Η Βουλγαρία και η Ρουμανία, αμφότερες μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, έχουν εμβολιάσει πλήρως περίπου το 23% και το 35% του πληθυσμού τους, αντίστοιχα. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει πλήρως εμβολιασμένο μόλις το 21% των κατοίκων της.
Αναφερόμενος στην αργή ανταπόκριση της Ρουμανίας, ο γιατρός και ο στατιστικολόγος υγείας, Οκτάβιαν Τζούρμα, περιέγραψε τη χώρα του ως «παράδειγμα» των «τραγικών συνεπειών που προκαλεί η αντιμετώπιση της πανδημίας με πολιτικούς όρους».
Οι αρχές εισήγαγαν επιτέλους απαγόρευση κυκλοφορίας αυτόν τον μήνα, απαιτώντας από τα άτομα που δεν έχουν πιστοποιητικό κορονοϊού (εμβολιασμού, νόσησης ή αρνητικό τεστ) - να μένουν στο σπίτι από τις 22:00 έως τις 5 π.μ. Οι λοιμώξεις από τότε έχουν μειωθεί ελαφρώς, αλλά τα νοσοκομεία παραμένουν κατακλυσμένα.
Στο κεντρικό νοσοκομείο του Βουκουρεστίου, οι σοροί όσων πεθαίνουν από COVID-19 παρατάσσονται σε έναν διάδρομο τις τελευταίες ημέρες, επειδή δεν υπάρχει χώρος στο νεκροτομείο. Τμήμα μιας αίθουσας αναμονής μετατράπηκε σε θάλαμο επειγόντων περιστατικών.
Στη Σερβία, ορισμένα νοσοκομεία ασφυκτιούν σε τέτοιο βαθμό, που δέχονται μόνο ασθενείς με κορονοϊό — με τους γιατρούς να μηνύουν την πρωθυπουργό Μπρνάμπιτς, της οποίας η κυβέρνηση αντιμετωπίζει εκλογές τον ερχόμενο Απρίλιο.
«Από τότε που η Μπρνάμπιτς είπε ότι δεν πιστεύει στα μέτρα, περίπου 900 άνθρωποι έχουν πεθάνει», τόνισε ο Σλάβιτσα Πλάβσιτς, ειδικός σε πνευμονικές παθήσεις, σε δηλώσεις του στις 21 Οκτωβρίου.
Η πρωθυπουργός απέρριψε αυτή την κριτική, δηλώνοντας την περασμένη Πέμπτη ότι είναι περήφανη για την αντίδραση της κυβέρνησής της.
Εν τω μεταξύ, οι αρχές στο νεκροταφείο στο Βελιγράδι λένε ότι τώρα έχουν κατά μέσο όρο 65 ταφές την ημέρα, σε σύγκριση με 35-40 πριν από την πανδημία. Οι νεκροθάφτες δουλεύουν πλέον και τις Κυριακές - κάτι που συνήθως δεν έκαναν - για να προλάβουν.
Στη γειτονική Ουγγαρία, υπάρχουν λίγα μέτρα περιορισμού. Οπως και στην περίπτωση της Σερβίας, η κυβέρνηση της Ουγγαρίας λέει ότι θα προτιμούσε να βασίζεται στους εμβολιασμούς. Με σχεδόν το 60% των ανθρώπων να είναι πλήρως εμβολιασμένοι, η χώρα βρίσκεται σε καλύτερη θέση από τους περισσότερους γείτονές της - αλλά ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού εξακολουθεί να είναι απροστάτευτο.
Η κυβέρνηση της Ουγγαρίας νωρίτερα αυτόν τον μήνα έδωσε εντολή για υποχρεωτική χρήση μάσκας στα μέσα μαζικής μεταφοράς και επέτρεψε στους ιδιώτες εργοδότες να επιβάλλουν υποχρεωτικό εμβολιασμό για το προσωπικό τους.
Ωστόσο, ο Γκιούλα Κίντσες, πρόεδρος του Ουγγρικού Ιατρικού Επιμελητηρίου, είπε ότι ήταν «πολύ αργά» και συνέστησε να γίνουν υποχρεωτικές οι μάσκες σε όλους τους εσωτερικούς χώρους.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν, του οποίου το λαϊκιστικό κόμμα αναμένεται να επανεκλεγεί την επόμενη άνοιξη, είπε ότι οι υποχρεωτικοί εμβολιασμοί «ξεπερνούν τα όρια αυτού που θα δεχτούν οι Ούγγροι», παρόλο που αναγνωρίζει ότι οι νέοι περιορισμοί θα μπορούσαν απλώς να επιβραδύνουν, όχι να σταματήσουν, την εξάπλωση του ιού.
Τα νοσοκομεία στη Βουλγαρία, με το πολύ χαμηλό ποσοστό εμβολιασμών, αναγκάστηκαν να αναστείλουν προσωρινά όλες τις μη επείγουσες χειρουργικές επεμβάσεις, ώστε οι ελάχιστοι γιατροί να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την εισροή ασθενών με COVID-19.
«Οι πολιτικοί σκέφτονται τώρα μόνο τις εκλογές, αλλά αναπόφευκτα θα υπάρξει lockdown, ωστόσο σε τραγικές συνθήκες», εκτίμησε ο Ιβάν Μαρτίνοφ, κορυφαίος καρδιολόγος στο κύριο νοσοκομείο επειγόντων περιστατικών της Σόφιας. Οι βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν χθες, Κυριακή.
Η ραγδαία αύξηση των λοιμώξεων φαίνεται να ήταν σε κάποιο βαθμό ένα σήμα αφύπνισης στην Κροατία, όπου ασυνήθιστα μεγάλες ουρές ανθρώπων καταγράφονται στα εμβολιαστικά κέντρα τις τελευταίες ημέρες.
Οι τοπικές αρχές δήλωσαν την Τετάρτη ότι περισσότεροι από 15.000 άνθρωποι έλαβαν την πρώτη τους δόση μια μέρα νωρίτερα - ένα σημαντικό άλμα μετά το τέλμα στους εμβολιασμούς, στη χώρα της Αδριατικής των 4,2 εκατομμυρίων.
Η Κροατία και η γειτονική Σλοβενία έχουν επίσης εισαγάγει πιστοποιητικά COVID τις τελευταίες εβδομάδες.
Ωστόσο, ιατρικές οργανώσεις στη Σλοβενία έχουν προειδοποιήσει ότι το σύστημα υγείας της αλπικής χώρας εξακολουθεί να βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Κάλεσαν επειγόντως τους ανθρώπους να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν, ώστε να μην χρειαστούν επείγουσα περίθαλψη τους επόμενους μήνες.
«Υπάρχουν τροχαία ατυχήματα, εργατικά ατυχήματα, άλλες λοιμώξεις», εξήγησε η Μπογιάνα Μπάοβιτς, επικεφαλής του Ιατρικού Επιμελητηρίου της Σλοβενίας. «Πρόκειται για μια ανησυχητική κατάσταση που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μέσω της μέγιστης αλληλεγγύης», κατέληξε.