Ο κόσμος δημιουργεί 57 εκατομμύρια τόνους πλαστικά απόβλητα κάθε χρόνο πνίγοντας με αυτούς τον πλανήτη μας. Χωματερές, θάλασσες και ωκεανοί γεμίζουν με πλαστικά σκουπίδια, δημιουργώντας μια εφιαλτική πραγματικότητα.
Είναι τόσο μεγάλη η ρύπανση κάθε χρόνο - περίπου 52 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι - που μπορεί να γεμίσει το Central Park της Νέας Υόρκης με πλαστικά απόβλητα τόσο ψηλά όσο το Empire State Building, σύμφωνα με ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Leeds στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι ερευνητές εξέτασαν τα απόβλητα που παράγονται σε τοπικό επίπεδο σε περισσότερες από 50.000 πόλεις και κωμοπόλεις σε όλο τον κόσμο. Η μελέτη τους δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature της Τετάρτης (4/9).
Η μελέτη εξέτασε το πλαστικό που υπάρχει στο περιβάλλον, όχι το πλαστικό που πηγαίνει σε χωματερές ή καίγεται σωστά. Για το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού, οι κυβερνήσεις αποτυγχάνουν να συλλέξουν και να απορρίψουν τα απόβλητα, είπαν οι συγγραφείς της μελέτης - ένας λόγος που η Νοτιοανατολική Ασία και η Υποσαχάρια Αφρική παράγουν τα περισσότερα πλαστικά απόβλητα.
Αυτό περιλαμβάνει 255 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ινδία, ανέφερε η μελέτη.
Το Λάγος της Νιγηρίας έχει τα περισσότερα πλαστικά απόβλητα από οποιαδήποτε άλλη πόλη, σύμφωνα με τον συγγραφέα της μελέτης Κώστα Βελή, καθηγητή περιβαλλοντικής μηχανικής στο Leeds. Άλλες πόλεις που ρυπαίνουν με πλαστικά είναι το Νέο Δελχί στην Ινδία, η Λουάντα στην Αγκόλα, το Καράτσι στο Πακιστάν και το Κάϊρο στην Αίγυπτο.
Η Ινδία είναι η παγκόσμια πρωταθλήτρια στη δημιουργία πλαστικών αποβλήτων, παράγοντας 10,2 εκατομμύρια τόνους ετησίως (9,3 εκατομμύρια μετρικούς τόνους).
Η Κίνα κατατάσσεται στην τέταρτη θέση, αλλά κάνει τεράστια βήματα στη μείωση των απορριμμάτων, είπε ο Βελής.
Άλλοι κορυφαίοι ρυπαντές πλαστικών είναι το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, η Ρωσία και η Βραζιλία. Αυτά τα οκτώ έθνη ευθύνονται για περισσότερο από το ήμισυ της πλαστικής ρύπανσης του πλανήτη, σύμφωνα με τα δεδομένα της μελέτης.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες κατατάσσονται στην 90η θέση στη ρύπανση από πλαστικό με περισσότερους από 52.500 τόνους (47.600 μετρικούς τόνους) και το Ηνωμένο Βασίλειο στην 135η θέση με σχεδόν 5.100 τόνους (4.600 μετρικούς τόνους), σύμφωνα με τη μελέτη.
Το 2022, οι περισσότερες χώρες του κόσμου συμφώνησαν να συνάψουν την πρώτη νομικά δεσμευτική συνθήκη για τη ρύπανση από πλαστικά, συμπεριλαμβανομένων των ωκεανών. Οι τελικές διαπραγματεύσεις για τη συνθήκη πραγματοποιούνται στη Νότια Κορέα τον Νοέμβριο.
Η μελέτη χρησιμοποίησε τεχνητή νοημοσύνη για να επικεντρωθεί σε πλαστικά που κάηκαν ακατάλληλα - περίπου το 57% της ρύπανσης - ή απλώς πετάχτηκαν.
Αρκετές μελέτες φέτος εξέτασαν πόσο διαδεδομένα είναι τα μικροπλαστικά στο πόσιμο νερό μας και στον ιστό των ανθρώπων, όπως οι καρδιές, οι εγκέφαλοι και οι όρχεις, με γιατρούς και επιστήμονες να μην είναι ακόμα σίγουροι για το τι σημαίνει από την άποψη των απειλών για την ανθρώπινη υγεία.
«Η μεγάλη ωρολογιακή βόμβα των μικροπλαστικών είναι αυτά τα μικροπλαστικά που απελευθερώνονται κυρίως στον Παγκόσμιο Νότο», είπε ο Βελής.
«Έχουμε ήδη ένα τεράστιο πρόβλημα διασποράς. Βρίσκονται στα πιο απομακρυσμένα μέρη… στις κορυφές του Έβερεστ, στην Τάφρο των Μαριανών στον ωκεανό, σε ό,τι αναπνέουμε και τι τρώμε και τι πίνουμε».
Το ονόμασε «πρόβλημα όλων» και ένα πρόβλημα που θα στοιχειώσει τις μελλοντικές γενιές.
«Δεν πρέπει να ρίχνουμε την ευθύνη, καμία ευθύνη, στον Παγκόσμιο Νότο», είπε ο Βελής. «Και δεν πρέπει να επαινούμε τους εαυτούς μας για αυτό που κάνουμε στον Παγκόσμιο Βορρά με κανέναν τρόπο».
Είναι απλώς έλλειψη πόρων και ικανότητας των κυβερνήσεων να παρέχουν τις απαραίτητες υπηρεσίες στους πολίτες, είπε ο Βελής.
Η κατασκευή πλαστικών εκπέμπει μεγάλες ποσότητες αερίων θερμοκηπίου που συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή.
Η Theresa Karlsson, επιστημονική και τεχνική σύμβουλος του Διεθνούς Δικτύου Εξάλειψης Ρύπων, ενός συνασπισμού ομάδων υπεράσπισης για θέματα περιβάλλοντος, υγείας και αποβλήτων, χαρακτήρισε τον όγκο των αποβλήτων που προσδιορίστηκε από τη μελέτη «ανησυχητικό» και είπε ότι δείχνει ότι η ποσότητα των πλαστικών που παράγονται σήμερα είναι «ανοικονόμητος».
Ωστόσο, είπε ότι η μελέτη αγνοεί τη σημασία του παγκόσμιου εμπορίου πλαστικών απορριμμάτων που κάνει τις πλούσιες χώρες να τα στέλνουν σε φτωχές.
Η μελέτη ανέφερε ότι το εμπόριο πλαστικών απορριμμάτων μειώνεται, με την Κίνα να απαγορεύει τις εισαγωγές απορριμμάτων. Αλλά η Karlsson είπε ότι το συνολικό εμπόριο απορριμμάτων στην πραγματικότητα αυξάνεται και πιθανότατα τα πλαστικά μαζί του. Ανέφερε ότι οι εξαγωγές αποβλήτων της ΕΕ αυξήθηκαν από 110.000 τόνους (100.000 μετρικούς τόνους) το 2004 σε 1,4 εκατομμύρια τόνους (1,3 εκατομμύρια μετρικούς τόνους) το 2021.
Ο Βελής είπε ότι η ποσότητα των πλαστικών απορριμμάτων που διακινούνται είναι μικρή.
Αξιωματούχοι στη βιομηχανία πλαστικών επαίνεσαν τη μελέτη.
«Αυτή η μελέτη υπογραμμίζει ότι τα μη συλλεγμένα και αδιαχείριστα πλαστικά απόβλητα συμβάλλουν περισσότερο στη ρύπανση από πλαστικό και ότι η προτεραιότητα στην επαρκή διαχείριση των απορριμμάτων είναι κρίσιμη για τον τερματισμό της πλαστικής ρύπανσης», δήλωσε ο Chris Jahn, γραμματέας του Συμβουλίου του Διεθνούς Συμβουλίου Χημικών Ενώσεων.
Στις διαπραγματεύσεις για τη συνθήκη, η βιομηχανία αντιτίθεται σε ένα ανώτατο όριο στην παραγωγή πλαστικών.
Τα Ηνωμένα Έθνη προβλέπουν ότι η παραγωγή πλαστικών είναι πιθανό να αυξηθεί από περίπου 440 εκατομμύρια τόνους (400 εκατομμύρια μετρικούς τόνους) ετησίως σε περισσότερους από 1.200 εκατομμύρια τόνους (1.100 εκατομμύρια μετρικούς τόνους), λέγοντας ότι «ο πλανήτης μας πνίγεται στο πλαστικό».