Την περασμένη Δευτέρα, 3 Ιουλίου, σημειώθηκε ένα τρομακτικό ρεκόρ: Ηταν η θερμότερη μέρα που έχει καταγραφεί ποτέ σε παγκόσμιο επίπεδο. Μετά από μόλις 24 ώρες, σύμφωνα με τις πρώτες μετρήσεις του αμερικανικού μετεωρολογικού παρατηρητηρίου, το ρεκόρ αυτό καταρρίφθηκε εκ νέου.
Και η Τετάρτη (05/07) είναι πολύ πιθανό να αποδειχτεί ως η νέα «πιο καυτή μέρα στην ιστορία». Τρια (ανεπίσημα για την ώρα) αρνητικά ρεκόρ σε ισάριθμες διαδοχικές ημέρες, που όμοιά τους η Γη δεν έχει δει εδώ και αιώνες.
«Οι πιθανότητες είναι ότι ο Ιούλιος θα είναι ο θερμότερος μήνας και μαζί ο πιο ζεστός μήνας που είχαμε ποτέ : και το «ποτέ» σημαίνει από την Μεσοπαγετώδη γεωλογική εποχή, που άρχισε περίπου 120.000 χρόνια πριν», εκτίμησε ο Kάρστεν Χάουσταϊν από το Πανεπιστήμιο της Λειψίας.
Ο στόχος διατήρησης της μακροπρόθεσμης υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5 βαθμούς Κελσίου γίνεται ανέφικτος, λένε οι ειδικοί για το κλίμα, με τα έθνη να αποτυγχάνουν να θέσουν πιο φιλόδοξους στόχους, παρά τους μήνες παρατεταμένης ζέστης με ρεκόρ θερμοκρασιών σε στεριά και θάλασσα.
Καθώς οι απεσταλμένοι των χωρών συγκεντρώθηκαν στη Βόννη στις αρχές Ιουνίου για να προετοιμαστούν για τις φετινές ετήσιες συνομιλίες για το κλίμα τον ερχόμενο Νοέμβριο, οι μέσες παγκόσμιες θερμοκρασίες του επιφανειακού αέρα ήταν πάνω από 1,5 βαθμούς Κελσίου (πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα) για αρκετές ημέρες, σύμφωνα με την υπηρεσία Copernicus που χρηματοδοτείται από την ΕΕ.
Αν και οι μέσες θερμοκρασίες είχαν ξεπεράσει προσωρινά το όριο των 1,5 C και πριν, αυτή ήταν η πρώτη φορά που συνέβη το καλοκαίρι στο βόρειο ημισφαίριο (που ξεκινά επίσημα την 1η Ιουνίου). Οι θερμοκρασίες της θάλασσας έσπασαν επίσης κάθε ρεκόρ τον Απρίλιο και τον Μάιο.
«Ξεμένουμε από χρόνο γιατί η αλλαγή χρειάζεται χρόνο», λέει η Σάρα Πέρκινς-Κίρκπατρικ, κλιματολόγος στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας της Αυστραλίας.
Καθώς οι απεσταλμένοι των δύο μεγαλύτερων ρυπαντών ετοιμάζονται να συναντηθούν, οι θερμοκρασίες σημείωσαν νέα υψηλά ρεκόρ τον Ιούνιο στην κινεζική πρωτεύουσα, το Πεκίνο, και ακραίοι καύσωνες έπληξαν τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Τμήματα της Βόρειας Αμερικής ήταν περίπου 10 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον εποχιακό μέσο όρο τον περασμένο μήνα και ο καπνός από τις δασικές πυρκαγιές κάλυπτε τον Καναδά και την Ανατολική Ακτή των ΗΠΑ, με τις εκπομπές άνθρακα να υπολογίζονται σε 160 εκατομμύρια μετρικούς τόνους.
Στην Ινδία, μια από τις πιο ευάλωτες κλιματολογικά περιοχές, οι θάνατοι αυξήθηκαν ως αποτέλεσμα των συνεχιζόμενων υψηλών θερμοκρασιών. Ακραία ζέστη καταγράφηκε στην Ισπανία, το Ιράν και το Βιετνάμ, εγείροντας φόβους ότι το φονικό καλοκαίρι του περασμένου έτους μπορεί να γίνει ρουτίνα.
Οι χώρες συμφώνησαν στο Παρίσι το 2015 να προσπαθήσουν να διατηρήσουν τη μακροπρόθεσμη μέση άνοδο της θερμοκρασίας εντός 1,5 C, αλλά υπάρχει πλέον 66% πιθανότητα ο ετήσιος μέσος όρος να υπερβεί το όριο των 1,5 C για τουλάχιστον έναν ολόκληρο χρόνο από τώρα έως το 2027, σύμφωνα με πρόβλεψη του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού τον Μάιο.
«Τετραπλό πλήγμα»
Κατά την Τρίτη 4η Ιουλίου, η μέση θερμοκρασία του αέρα και της επιφάνειας του πλανήτη μετρήθηκε στους 17,18°C από οργανισμό που υπάγεται στην Αμερικανική Υπηρεσία Παρατήρησης των Ωκεανών και της Ατμόσφαιρας (NOAA).
Η μέτρηση ξεπερνά κατά πολύ τους 17,01°C που μετρήθηκαν την προηγούμενη ημέρα, της Δευτέρας 3 Ιουλίου, κατά την οποία καταρρίφθηκε το προηγούμενο ρεκόρ των 16,92°C, που είχε μετρηθεί στις 14 Αυγούστου 2016 και επαναλήφθηκε στις 24 Ιουλίου 2022.
Τα ρεκόρ αυτά, που θα πρέπει ακόμα να επιβεβαιωθούν, κινδυνεύουν και πάλι να καταρριφθούν σύντομα, καθώς στο βόρειο ημισφαίριο ξεκινά η θερινή περίοδος και η μέση παγκόσμια θερμοκρασία συνεχίζει να αυξάνεται μέχρι το τέλος του Ιουλίου-αρχές Αυγούστου.
Τον Ιούνιο, σειρά ρεκόρ καταρρίφθηκαν στην Ασία, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο γνώρισε τον θερμότερο Ιούνιο που έχει ποτέ καταγραφεί. Το Μεξικό και το Τέξας επλήγησαν από ακραία κύματα ζέστης.
Οι υψηλές θερμοκρασίες της ξηράς έχουν αντιστοιχιστεί με αυτές της θάλασσας, με την αύξηση της θερμοκρασίας να εντείνεται από το φαινόμενο Ελ Νίνιο και άλλους παράγοντες.
Η παγκόσμια μέση θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας έφτασε τους 21 βαθμούς Κελσίου στα τέλη Μαρτίου και παρέμεινε σε επίπεδα ρεκόρ τον Απρίλιο και τον Μάιο. Η μετεωρολογική υπηρεσία της Αυστραλίας προειδοποίησε ότι οι θερμοκρασίες της θάλασσας στον Ειρηνικό και στον Ινδικό Ωκεανό μπορεί να είναι 3 βαθμούς υψηλότερες από το κανονικό μέχρι τον Οκτώβριο.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι ο κύριος παράγοντας, εξηγεί ο Πιρς Φόρστερ, καθηγητής κλιματικής φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Leeds, αλλά ο Ελ Νίνο, η μείωση της σκόνης της Σαχάρας πάνω από τον ωκεανό και η χρήση καυσίμων πλοίων με χαμηλή περιεκτικότητα σε θείο ευθύνονται επίσης.
«Συνολικά, λοιπόν, οι ωκεανοί δέχονται από ένα τετραπλό πλήγμα», λέει. «Είναι σημάδι για αυτά που έρχονται».
Χιλιάδες νεκρά ψάρια ξεβράζονται στις παραλίες του Τέξας και η υπερανάπτυξη φυκιών εξαιτίας της ζέστης έχουν επίσης συμβάλει στον θάνατο θαλάσσιων λιονταριών και δελφινιών στην Καλιφόρνια.
Οι θερμότερες θάλασσες θα μπορούσαν επίσης να σημαίνουν λιγότερο άνεμο και βροχή, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο που οδηγεί σε ακόμη περισσότερη ζέστη, υπογραμμίζει η Αναλίσα Μπράκο, κλιματολόγος στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Τζόρτζια. Αν και οι φετινές υψηλές θερμοκρασίες της θάλασσας προκαλούνται από έναν «τέλειο συνδυασμό» συνθηκών, οι οικολογικές επιπτώσεις θα μπορούσαν να διαρκέσουν, εκτιμά η ίδια.
Ο δρόμος προς το Ντουμπάι
Οι ειδικοί για το κλίμα λένε ότι η έκταση και η συχνότητα των ακραίων καιρικών συνθηκών αυξάνεται και φέτος σημειώθηκαν επίσης ξηρασίες σε όλο τον κόσμο, καθώς και ένας σπάνιος και θανατηφόρος κυκλώνας στην Αφρική.
Το Worldwide Fund for Nature, ωστόσο, προειδοποιίησε για μια «ανησυχητική έλλειψη δυναμικής» κατά τις κλιματικές συνομιλίες στη Βόννη τον περασμένο μήνα, με μικρή πρόοδο σε βασικά ζητήματα όπως τα ορυκτά καύσιμα και τη χρηματοδότηση πριν από τις κλιματικές συνομιλίες της COP28 του Νοεμβρίου στο Ντουμπάι.
Οι συνομιλίες μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας θα μπορούσαν να επανεκκινήσουν την επόμενη εβδομάδα με τον απεσταλμένο των ΗΠΑ για το κλίμα, Τζον Κέρι, να ετοιμάζει επίσκεψη στο Πεκίνο, αν και λίγοι αναμένουν ότι αυτή θα δώσει ώθηση στις διαπραγματεύσεις για το κλίμα.
(με πληροφορίες από Reuters, Associated Press)