Πολύ νωρίς ξεκαθάρισε το τελικό αποτέλεσμα των κυπριακών προεδρικών εκλογών, με τον Νίκο Χριστοδουλίδη να εκλέγεται ως ο 8ος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Με ποσοστό 51.92% και 204.680 ψήφους επικράτησε του ανθυποψηφίου του Ανδρέα Μαυρογιάννη, ο οποίος έλαβε, πέραν κάθε προσδοκίας, το 48.08% των ψήφων (189.522 ψήφοι). Από το απόγευμα της Κυριακής, το αποτέλεσμα ήταν ξεκάθαρο, έστω και αν η διαφορά διατηρήθηκε τελικά στο 3.84%. Και έτσι, μια τοξική προεκλογική περίοδος έλαβε τέλος και ο νέος Πρόεδρος τίθεται ενώπιον μιας δύσκολης κατάστασης για τον κυπριακό Ελληνισμό, συνθηκών που χρειάζονται ετοιμότητα, σαφήνεια και καθαρότητα, τόσο στα της εσωτερικής διακυβέρνησης όσο και στην εξωτερική πολιτική.
Ο 49χρονος Νίκος Χριστοδουλίδης, με καταγωγή από την Πάφο, καλείται πια να κυβερνήσει την ημικατεχόμενη Κυπριακή Δημοκρατία, ως αυτό που υποσχέθηκε ότι θα είναι: Πρόεδρος κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Η εμπειρία του ως διπλωμάτης καριέρας (1999-2018), κυβερνητικός εκπρόσωπος (2014-2018) και Υπουργός Εξωτερικών (2018-2022) είναι αυτά που καθορίζουν την πορεία του προς το Προεδρικό Μέγαρο, το οποίο δεν είναι στρωμένο με ροδοπέταλα, ειδικά στη νοτιοανατολικότερη γωνιά του Ελληνισμού.
Οι προτεραιότητες του νέου Προέδρου
Τέσσερις ήταν οι πυλώνες (Άνθρωπος, Πολιτεία, Επιχειρήσεις, Πλανήτης) που πλαισίωσαν το πολιτικό πρόγραμμα του Νίκου Χριστοδουλίδη και είναι σημαντικό να καταγραφούν εν τάχει γιατί συνηθίζεται η μη τήρηση δεσμεύσεων από τους ηγέτες της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο νέος Πρόεδρος υποσχέθηκε πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, ανθρωποκεντρική εκπαίδευση και προαγωγή πολιτισμού, κοινωνική πολιτική, ισότητα, διαφορετικότητα, επένδυση στο μέλλον, αποτελεσματική αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών.
Ταυτόχρονα, το πρόγραμμά του αναφέρεται σε ανασύνταξη του κυπριακού κράτους και ένα κράτος καταλύτη στον ψηφιακό μετασχηματισμό, καθώς και σε βιώσιμη και καινοτόμα οικονομία, προτάσεις για τον πρωτογενή τομέα, για την αναζωογόνηση της πληγωμένης κυπριακή υπαίθρου. Πρόκειται για ένα καθαρά ανανεωτικό πρόγραμμα, ένα φιλελεύθερο και με κεντροδεξιά φιλοσοφία πρόγραμμα, χωρίς πολλές φανφάρες μα ούτε και πολλές λεπτομέρειες.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης, παρόλο που υποστηρίχθηκε και από τις δυνάμεις της σκληρής γραμμής στο Κυπριακό (ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, Αλληλεγγύη και εμμέσως από το ακροδεξιό ΕΛΑΜ), δεν απέκρυψε ούτε στιγμή πως στόχος του είναι η επίλυση του Κυπριακού μέσω της επανέναρξης ουσιαστικών διαπραγματεύσεων και μια λύση χωρίς στρατεύματα κατοχής, ξένες εγγυήσεις και επεμβατικά δικαιώματα, που θα αποκαθιστά την ενότητα της Κύπρου, του εδάφους, του λαού και των θεσμών της, σε ένα Δικοινοτικό, Διζωνικό, Ομοσπονδιακό κράτος, ένα κανονικό δημοκρατικό κράτος, εντός της ΕΕ.
Δεν έπαψε να επαναλαμβάνει πως στόχος του είναι η σύνδεση του Κυπριακού με τα ευρωτουρκικά, ώστε να πειστεί η Τουρκία για τα οφέλη που θα έχει μετά τη λύση του προβλήματος. Δεσμεύτηκε για εμπλοκή της ΕΕ στις διαπραγματεύσεις, αλλά και για μια κατάσταση «win-win» με την Τουρκία.
Ως καθοριστικής σημασίας αντιμετωπίζει την ιδιότητα της Κύπρου ως κράτος-μέλος της ΕΕ, αλλά και την αναβάθμιση των σχέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας με όλα τα γειτονικά κράτη της Ανατολικής Μεσογείου (Ελλάδα, Αίγυπτος, Ισραήλ, Παλαιστίνη, Λίβανός, Ιορδανία και- σε εύθετο χρόνο – Συρία) και της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής (χώρες του Κόλπου), καθώς και την ενίσχυση των διμερών σχέσεων με τις ΗΠΑ, την Κίνα, την Ιαπωνία, την Ινδία.
Ο νέος Πρόεδρος τόνισε καθόλη την προεκλογική περίοδο πως η Ελλάδα παραμένει ο ανιδιοτελής προασπιστής των δικαίων και αυτής της ίδιας της υπόστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας στο διεθνές στερέωμα. Ένα στερέωμα που δεν χωράει πια «ναι μεν αλλά» στις σχέσεις με την αναθεωρητική Ρωσία και την υπό εισβολή Ουκρανία.
Μια από τις πιο σημαντικές δεσμεύσεις του είναι η συγκρότηση Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας που θα λειτουργεί ως συμβουλευτικό όργανο, θα έχει ως στόχο τη συστηματική μελέτη και υποβολή συγκεκριμένων εισηγήσεων προς το Υπουργικό Συμβούλιο για όλα τα θέματα που αφορούν την εθνική ασφάλεια της χώρας όπως αυτά προκύπτουν σε περιόδους ειρήνης, έκτακτης ανάγκης, κρίσης ή σύρραξης. Δεσμεύτηκε επίσης για ανανέωση της Εθνικής Φρουράς και ενίσχυση της υλοποίησης του εξοπλιστικού προγράμματος.
Τα διλήμματα του νέου Προέδρου
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης θα κληθεί να πάρει γρήγορες αποφάσεις για τους ανθρώπους που θα στελεχώσουν τη νέα κυβέρνηση. Η ονοματολογία είναι διαδικασία φθοράς και οι φιλόδοξοι που μαζεύτηκαν γύρω από την υποψηφιότητά του, πάρα πολλοί. Είναι άξιον απορίας αν θα υπουργοποιήσει κομματικά στελέχη, από το ΔΗΚΟ, την ΕΔΕΚ και τη ΔΗΠΑ ή ακόμα και από τον ηττημένο Δημοκρατικό Συναγερμό και τα στελέχη που τον υποστήριξαν, πριν ή μετά τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών –σύμφωνα με τις μετρήσεις, το 52% όσων ψήφισαν Αβέρωφ Νεοφύτου στις 5 Φεβρουαρίου, στράφηκε προς τον Νίκο Χριστοδουλίδη και το 43.5% προς τον Ανδρέα Μαυρογιάννη. Είναι επίσης άξιον απορίας αν θα απομακρύνει από κοντά του, πολιτικά στελέχη που συνδέθηκαν με διαδικασίες διαφθοράς και διαπλοκής, έστω και αν ο ίδιος δεν ασχολήθηκε με αυτό το ζήτημα στην προεκλογική του εκστρατεία.
Εν τέλει, ένα μεγάλο ερωτηματικό παραμένει για τις συμμαχίες εντός Βουλής, για το ποιοι, πέραν των ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ, θα στηρίξουν τα κυβερνητικά νομοσχέδια και ποιοι θα επενδύσουν στην αντιπολίτευση για να σηκώσουν κεφάλι. Ο ίδιος ο Νίκος Χριστοδουλίδης θα πρέπει να είναι σαφής απέναντι στα διλήμματα, είτε αυτά που θα έχουν να κάνουν με τις κομματικές γραμμές είτε με την επιβίωση της Κύπρου.
Η τουρκική κατοχή συμπληρώνει οσονούπω μισό αιώνα και ο κυπριακός Ελληνισμός χρειάζεται έναν Πρόεδρο που δεν θα συνεχίσει την ίδια μεμψίμοιρη πολιτική της αναμονής και του κατευνασμού. Χρειάζεται έναν Πρόεδρο που θα πάρει πρωτοβουλίες και όχι έναν Πρόεδρο που θα συνεχίσει την πολιτική των επτά προηγούμενων, δηλαδή την πολιτική του συμβιβασμού και των παραχωρήσεων, που συγκρούεται πάντα στον στιβαρό τοίχο της τουρκικής αδιαλλαξίας. Χρειάζεται έναν Πρόεδρο που θα καταλάβει ότι Ελλάδα και Κύπρος ή θα αντισταθούν μαζί στον τουρκικό αναθεωρητισμό, συναποτελώντας το ανατολικό σύνορο της ΕΕ ή θα εξαφανιστούν με συνοπτικές διαδικασίες.