Το 1989, στο Σίτι του Λονδίνου, ξεκίνησε ένα γάμος. Ο ήχος του φιλελευθερισμού αυξάνει το τέμπο του για να γιορτάσει το πάντρεμα της οικονομίας και του νερού.
Η πρόταση έγινε από την τότε πρωθυπουργό Μάργκαρετ Θάτσερ, που αναγνώρισε ότι η ιδιωτικοποίηση του νερού θα ήταν είναι προτιμότερη από την εθνικοποίησή του.
Τo πρώτο πράγμα που έκαναν οι εταιρείες νερού, ήταν να κόψουν το νερό όσους δεν είχαν πληρώσει το λογαριασμό. Από την πλευρά της αγοράς, αυτό δεν ήταν άλλωστε πολύ σημαντικό, αφού η αγορά δε νοιάζεται για το αν ο κόσμος πεθαίνει.
Δέκα χρόνια αργότερα, ένας άλλος νόμος θα απαγορεύσει στις βρετανικές εταιρίες να κόβουν το νερό στους κακοπληρωτές. Αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό να αποτρέψει και τους επενδυτές.
Η αρχή της νέας χιλιετίας εμφάνισε μια νέα γενιά επενδυτών. Ήταν τα ταμεία επενδυτικών κεφαλαίων ή αλλιώς, τα ταμεία επισφαλών επενδύσεων. Ταμεία, που δημιουργήθηκαν με δεκαετή διάρκεια ζωής και στόχο να αυξήσουν την αποδοτικότητά τους πριν περάσουν σε νέα ιδιοκτησία.
Ο κόσμος της οικονομίας, με το πρόσχημα της σωτηρίας της ανθρωπότητας, επέβαλε την επανάστασή του στην αύξηση της τιμής του νερού και τη δημιουργία αγορών, όπως αυτή του πετρελαίου.
Θα έλεγε κανείς ότι, το νερό αφού πέφτει από τον ουρανό, θα έπρεπε να είναι δωρεάν αγαθό. Όμως η γνώμη των οικονομολόγων σε αυτό είναι διαφορετική. Όπως οι ίδιοι ισχυρίζονται, τα διαμάντια είναι το ίδιο φυσικά με το νερό, αλλά δεν είναι δωρεάν. Είναι ένα χρηματοοικονομικό προϊόν όπως κάθε άλλο τέτοιο προϊόν.
Ήδη στα δύο τρίτα των περιοχών της σημερινής Γαλλίας έχουν επιβληθεί περιορισμοί στο νερό. Έτσι, οι Γάλλοι αγρότες είτε χάνουν τις σοδειές τους είτε προσαρμόζονται στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Με τη ζήτηση του νερού να εκτοξεύεται στα ύψη, η προσφορά του μειώνεται. Η κατάσταση φαίνεται να είναι δυσοίωνη.
Αφού το 70% του νερού χρησιμοποιείται για να εξυπηρετήσει τον άνθρωπο, έγινε ο πιο περιζήτητος πόρος του πλανήτη.
Η Αυστραλία, ως η πιο ζεστή ήπειρος του πλανήτη, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της κλιματικής αστάθειας. Είναι εκεί, στην άλλη άκρη του κόσμου, όπου διακυβεύεται το μέλλον του νερού.
Σ’ αυτήν την άνυδρη γη, το νερό έγινε ένας σπάνιος πόρος, μετατράπηκε σε χρυσό, αγοράζεται και πωλείται με ένα κλικ από μία εφαρμογή στο κινητό τηλέφωνο που λειτουργεί όλο το 24ωρο.
Μόλις καταχωρηθεί η συναλλαγή, τα κανάλια άρδευσης ανοίγουν αυτόματα και παρέχουν εκατομμύρια λίτρα σε πελάτες που πληρώνουν.
Η κυβέρνηση της Αυστραλίας για να καταπολεμήσει τη λειψυδρία αποφάσισε να δράσει. Κάθε χρόνο, μοιράζει ένα μέρος στους κύριους καταναλωτές όπως τους αγρότες, τις βιομηχανίες και τις πόλεις.
Τα δικαιώματα τους υπολογίζονται αναλόγως των αναγκών τους, τα υπάρχοντα αποθεματικά, τις μετεωρολογικές προβλέψεις.
Αυτός ο νέος νόμος, που λέγεται «ο νόμος του νερού» συνοδεύεται από το άνοιγμα της αγοράς νερού και ο καθένας μπορεί να αγοράσει πρόσθετα δικαιώματα ή να μεταπωλήσει τα δικά του.
Η λειψυδρία υπάρχει όντως, είναι ένα κομμάτι του μέλλοντος.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις των ειδικών, μέχρι το 2050 η μισή ανθρωπότητα θα ζει με περιορισμένους πόρους.
Η αφθονία θα ανήκει στο παρελθόν.
Αυτό μεταμόρφωσε την κλιματική αποσταθεροποίηση σε μια μεταβλητή της αγοράς. Η μεταμόρφωση του νερού σε πρώτη ύλη, την τοποθετεί στη λίστα του χρηματιστηρίου.
Μόλις σε μία δεκαετία, το εμπόριο νερού έγινε ο καινούριος παράδεισος με έναν κύκλο εργασιών στα 2 δισ. ευρώ ετησίως.
Το πρώτο χρηματιστήριο αγοραπωλησίας νερού στον κόσμο με μονάδα μέτρησης είναι το μεγάλιτρο, δηλαδή ένα εκατομμύριο λίτρα. Σ’ αυτόν το νέο κόσμο κάθε σταγόνα νερού μετράει.
Οι επενδυτές στοιχηματίζουν για την τιμή του νερού και φυσικά η Γουόλ Στριτ βρίσκεται στην κορυφή. Από τον Ιούνιο του 2008 η Goldman Sachs αναρωτιέται αν το νερό θεωρείται το νέο πετρέλαιο. Η επιχείρηση, όπως την αποκαλούν, καλεί τους καλύτερους πελάτες της να στοιχηματίσουν για το μέλλον. Όμως η Goldman Sachs και οι επενδυτές έπρεπε να περιμένουν.
Η κοινή γνώμη δεν είναι ακόμη έτοιμη. Έπρεπε να περιμένουν μέχρι το 2015 και τη διεθνή σύνοδο κορυφής για την κλιματική κρίση, προκειμένου οι μεγάλοι του πλανήτη να αναγγείλουν την κατάσταση ανάγκης.
Η κλιματική αλλαγή θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στη διαθεσιμότητα του νερού στον κόσμο. Η ίδια ποσότητα νερού θα είναι διαθέσιμη παγκοσμίως αλλά προφανώς και δε ζούμε σε όλο τον κόσμο. Ζούμε κάπου συγκεκριμένα. Παράγουμε την τροφή μας σε συγκεκριμένο μέρος.
Έτσι, η κίνηση αυτού του νερού θα έχει δραματικά αποτελέσματα ως προς τη διαχείρισή του και στην ικανότητά μας να θρέψουμε τον πλανήτη. Η κλιματική επείγουσα ανάγκη χρήζει δραστικών αλλαγών.
Η Γουόλ Στριτ πέρασε όμως στην επίθεση. Μία από τις μεγαλύτερες τράπεζες αναγγέλλει το τέλος της δωρεάν παροχής. Τελευταίο στάδιο της χρηματιστηριοποίησης του νερού ήταν η δημιουργία από τον Nasdaq του χρηματιστηρίου τεχνολογικών αξιών ενός δείκτη στοιχήματος για την τιμή, στην Καλιφόρνια.
Κανείς μέχρι τότε δεν είχε τολμήσει να μετατρέψει σε αλγόριθμο αυτόν τον πόρο. Ένας αξιόπιστος δείκτης. Στην πραγματικότητα, δεν αγοράζει κάποιος το νερό αλλά την τιμή του νερού. Δε γίνεται λοιπόν πραγματική παράδοση νερού. Απλά ένα στοίχημα για το μέλλον. Ιδιωτικοποίηση, ανταγωνισμός, αποδοτικότητα. Το φιλελεύθερο δόγμα διηγείται την ιστορία του.
Ήταν το 2010, στον ΟΗΕ. Όταν η Γενική Συνέλευση ψήφιζε μια διάταξη που αναγνώριζε την πρόσβαση στο νερό, ως οικουμενικό δικαίωμα. 122 χώρες ψήφισαν θετικά και 41 απείχαν από τη ψηφοφορία. Δεν είχαν μάλλον το θάρρος να ψηφίσουν κατά, ακόμα κι αν το ήθελαν.
Ανάμεσα στις χώρες που απείχαν: η Αυστραλία, οι ΗΠΑ, η Μεγάλη Βρετανία. Όλες χώρες που είχαν μετατρέψει το νερό σε εμπορικό προϊόν.
Η οικογένεια του ΟΗΕ πήρε μια επαναστατική απόφαση και από τότε, κάθε χώρα την επικύρωσε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
Ο ΟΗΕ αποκαλεί την ξηρασία «μάστιγα της Γης».
Όμως για πόσο καιρό το ευρωπαϊκό οχυρό, θα αντέξει την πίεση των αγορών; To 2012 ένα υπόμνημα με τίτλο «Δικαίωμα στο νερό» συγκέντρωσε σχεδόν δύο εκατομμύρια υπογραφές, πράγμα πρωτοφανές στην Ευρώπη.
Οι Ευρωπαίοι πολίτες ζητούσαν μια εξαίρεση για το νερό. Η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο μιλάμε για το νερό στην Ευρώπη. Βοήθησε στη δημιουργία ενός κινήματος γύρω από την ιδέα ότι το νερό πρέπει να θεωρείται ως ένα ανθρώπινο δικαίωμα. Πριν από αυτή την πρωτοβουλία, όλες οι εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είχαν αρχίσει να εισάγουν μηχανισμούς της αγοράς που πίεζαν για την ιδιωτικοποίησή του.
Το νερό σήμερα παίζει με τη ίδια του τη μοίρα. Με ιστορία τεσσάρων εκατομμυρίων ετών στη γη, έχοντας επιζήσει απ’ όλες τις καταστροφές, απειλείται από αυτούς που ονειρεύονται να μετατρέψουν τα ποτάμια σε χρυσό. Λες και η φύση είναι μια τεράστια αγορά. Ο πόλεμος του νερού έχει ήδη ξεκινήσει. Ποιος θα είναι ο νικητής: ο πλανήτης, ο άνθρωπος ή η αγορά;