Η νίκη του Boris Johnson (Μπόρις Τζόνσον) στις πρόσφατες εκλογές μου θύμισε μια μέτρηση που είχε κάνει πρόσφατα το VOX Institute με το οποίο συνεργάζομαι αποκλειστικά, αναφορικά με θέματα εκπαίδευσης ομιλητών, ακουστικής ανάλυσης και μελετών της φωνής. Για «εκπληκτικές ομοιότητες» είχε κάνει τότε λόγο η Branka Zei, πρώην καθηγήτρια στο CERN μεταξύ άλλων και διευθύντρια του Ινστιτούτου και η αλήθεια είναι ότι τα στοιχεία αυτό ακριβώς δείχνουν. Σημειώνω ότι αυτές τις ομοιότητες δεν τις εντοπίζουμε εύκολα σε ομιλητές, στελέχη κλπ που συνήθως κάνουμε και στην Ελλάδα αντίστοιχες αναλύσεις, ενώ πολύ σπάνια αναδεικνύονται ακραίες τιμές που στην περίπτωση των δύο ηγετών, έχουν τις ερμηνείες τους.
Όπως μπορείτε να δείτε στο γράφημα, οι αποκλίσεις από την θεωρητικώς «τέλεια φωνή», είναι σχεδόν ίδιες για τους δύο άνδρες.
Διευκρινίζω ότι το εύρος της «τέλειας φωνής» προσδιορίζεται από τις δύο πράσινες γραμμές (ελάχιστο και μέγιστο) και έχει προκύψει από μελέτες του Vox Institute σε συνεργασία με τον γλωσσολόγο Andrew Linn από το Πανεπιστήμιο του Sheffield. Η «φόρμουλα της τέλειας φωνής» ουσιαστικά αναδεικνύει – σύμφωνα με τις μελέτες - τι κάνει τη φωνή ελκυστική, ή όχι.
Για παράδειγμα αν το ύψος του τόνου (pitch) είναι εντός του βέλτιστου εύρους, η φωνή εκπέμπει εμπιστοσύνη. Αν η διαφοροποίηση του τόνου – πόσο συχνά δηλαδή ανεβοκατεβαίνει ο τόνος - βρίσκεται μέσα στις απαιτούμενες τιμές, ο ομιλητής εκλαμβάνεται ως δυναμικός, ικανός και με συναίσθημα.
Σημειώνεται ότι η σύγκριση έχει γίνει μεταξύ της πρώτης ομιλίας του Johnson ως πρωθυπουργού στις 24 Ιουλίου 2019 με την πρώτη ομιλία του Trump, ως προέδρου, στις 20 Ιανουαρίου 2017. Υπάρχει φυσικά χρονική απόσταση, αλλά είναι γεγονότα αντίστοιχης σημασίας που αποκαλύπτουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες.
Όπως φαίνεται λοιπόν στο γράφημα της ακουστικής ανάλυσης, η κόκκινη γραμμή που αντιστοιχεί στον Trump και η μπλε που είναι του Johnson, ακολουθούν αντίστοιχη διαδρομή και εντυπωσιακές ομοιότητες. Αρχικά και στους δύο ο τόνος της φωνής είναι πολύ ψηλά, μάλλον τσιρίζουν δηλαδή (!) και όπως μας λέει η Branka, «το μέλλον θα μας δείξει το πόσο εμπιστοσύνη εμπνέουν». Ίδια είναι - εντός όμως ορίων - η διαφοροποίηση του τόνου (pitch modulation) και παρόμοιο επίσης είναι το εύρος του τόνου (pitch range) αρκετά όμως έξω από το μέγιστο του επιπέδου αναφοράς. Μια πιθανή ερμηνεία που δίνεται, είναι ότι υιοθετούν παρατεταμένα μια έντονη φωνή, για να καλύψουν το έλλειμμα βάσιμων επιχειρημάτων για τις υποσχέσεις που δίνουν!
Αντιστοιχίες υπάρχουν επίσης στον μέσο όρο της έντασης της φωνής (loudness) και στην ευφράδεια (fluency) που, και στις δύο περιπτώσεις, βρίσκονται στα ψηλά, αλλά οριακά εντός των ορίων, επίπεδα.
Η μόνη ουσιαστικά διαφορά βρίσκεται στην ταχύτητα της ομιλίας. Ο ρυθμός του Johnson είναι ταχύτερος με 5,9 συλλαβές ανά δευτερόλεπτο ενώ ο Trump είχε 3,7 συλλαβές. Αρκετά πιο αργός δηλαδή ο πρόεδρος των ΗΠΑ και για αυτό του πήρε 13 λεπτά για 1.457 λέξεις, ενώ ο Johnson χρειάστηκε 11 λεπτά για αρκετά περισσότερες λέξεις (1.684).
Είναι ενδιαφέρον ότι στην ανάλυση που έγινε για τα πρώτα 77 δευτερόλεπτα του λόγου τους, οι τρεις συγκεκριμένες μεταβλητές, του ύψους του τόνου, της διαφοροποίησης του τόνου και της ταχύτητας, βρίσκονται σε ακόμα πιο ακραίες θέσεις και για τους δύο! Προσπάθησαν δηλαδή στην αφετηρία της ομιλίας τους να πλειοδοτήσουν στην ένταση!
Ομοιότητες βρέθηκαν και στην ανάλυση περιεχομένου. Οι πιο συχνές λέξεις του Trump ήταν America /American (30) you/your (26) country / people (19) great (6) και του Johnson country / people (20) you/your (20) ready (9) going (8).
Απογοητευτικά είναι μάλλον τα στοιχεία για την λεκτική πυκνότητα του λόγου τους. Η λεκτική πυκνότητα ορίζεται ως η αναλογία του συνολικού αριθμού των λέξεων του λόγου, προς τον αριθμό των μοναδικών λέξεων. Μικρή αναλογία υποδεικνύει ένα πλούσιο λεξιλόγιο, ενώ η μεγάλη δείχνει πιο απλό κείμενο με πολλές λέξεις σε επανάληψη. Πρόκειται δηλαδή για μια μέτρηση του κατά πόσο πληροφοριακός είναι ο λόγος. Γενικώς σε λόγους ενηλίκων η αναλογία αναφοράς είναι στο 0,28. Οι δύο ηγέτες «σκοράρανε» στο 0,37, επίπεδο που ενδεικτικά αντιστοιχεί σε ομιλίες 17χρονων! Μπορεί όμως εκεί να ήθελαν να απευθυνθούν!