Ο πρόεδρος των ΗΠΑ σε πρόσφατες δηλώσεις του υποστήριξε πως ο αμερικανικός στρατός σε περίπτωση βρεθεί αντιμέτωπος στα σύνορα με το Μεξικό με μετανάστες οι οποίοι πετούν πέτρες, θα πρέπει να αντιδράσουν ως σαν να δέχονται επίθεση με πυροβόλα όπλα. Η θέση του αυτή, σε ένα υποθετικό σενάριο και σε μια συζήτηση που ο ίδιος επέλεξε να ανοίξει παραμονές των ενδιάμεσων αμερικανικών εκλογών στη λογική της «σκληρής γραμμής» στο μεταναστευτικό προς άγρα ψήφων, προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις.
Στον δημόσιο διάλογο τέθηκε το θέμα της «ενδεδειγμένης» ή «κατάλληλης» χρήσης βίας από το κράτος, απέναντι σε μια «πρακτική» που χρησιμοποιείται ευρέως από διαδηλωτές ανά τον κόσμο.
Από τη Λωρίδα της Γάζας έως χώρες της Αφρικής αλλά και της Ευρώπης, οι δυνάμεις ασφαλείας συνήθως βρίσκονται αντιμέτωπες με τις πέτρες που πετούν οι διαδηλωτές και η αντιμετώπιση, από χώρα σε χώρα είναι διαφορετική.
Το πιο ανησυχητικό βέβαια, είναι πως η δήλωση αυτή του Ντόναλντ Τραμπ, μοιάζει να «νομιμοποίησε» για κάποιες κυβερνήσεις το δικαίωμα άγριας καταστολής σε βάρος διαδηλωτών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως επισημαίνει το Associated Press, η Νιγηρία όπου τα στρατεύματα της χώρας έσπευσαν να υιοθετήσουν τις θέσεις τους του Τραμπ με αποτέλεσμα το Σαββατοκύριακο να προβούν σε μια άγρια, θανατηφόρα καταστολή των διαδηλώσεων που διεξάγονταν στη χώρα.
Μάλιστα, η σχετική εντολή με αναφορά στις δηλώσεις Τραμπ αναρτήθηκε και στο Twitter, για να «κατέβει» όμως λίγη ώρα αργότερα.
Την ίδια στιγμή ο Ομάρ Σακίρ, διευθυντής του Human Rights Watch, δηλώνει ανήσυχος για τις δηλώσεις Τραμπ καθώς φοβάται πως μπορεί να ενθαρρύνουν τις δυνάμεις καταστολής σε άλλες χώρες να «χαλαρώσουν» τους κανόνες εμπλοκής και αντιμετώπισης των διαδηλωτών.
Όπως λέει, ήδη οι «εμπρηστικές δηλώσεις του Τραμπ, λίγες ημέρες πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές των ΗΠΑ, έχουν ήδη εκληφθεί από όσους τείνουν να καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα ως δικαιολογία για να επεκτείνουν τις περιπτώσεις στις οποίες θα μπορούν (σ.σ. οι δυνάμεις ασφαλείας) να ανοίγουν πυρ».
Σημειώνεται πως ήδη από το 1990, σε σχετικό έγγραφο το ΟΗΕ, οι υπεύθυνοι επιβολής του νόμου και αποκατάστασης της τάξης καλούνται να επιδεικνύουν την μέγιστη αυτοσυγκράτηση και να καταφεύγουν στη χρήση πυροβόλων όπλων μόνο σε περιπτώσεις που διαπιστώνεται αντικειμενικά «επικείμενη απειλή θανάτου ή σοβαρού τραυματισμού».
Βέβαια, η ερμηνεία που έχον επιλέξει να δώσουν πολλά κράτη ανά τον κόσμο είναι σαφώς διαφορετική.
Πώς αντιμετωπίζονται όμως οι διαδηλωτές που πετούν πέτρες, από τις δυνάμεις ασφαλείας ανά τον κόσμο;
Ισραηλινοί-Παλαιστίνιοι
Οι ισραηλινές δυνάμεις αντιμετωπίζουν επί δεκαετίες παλαιστίνιους διαδηλωτές που τους πετούν πέτρες. Ειδικότερα από το 1987 και μετά, οπότε ξεκίνησε η πρώτη Ιντιφάντα (σημαίνει «τρακούνημα»), χιλιάδες νέοι στη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Όχθη, επιδίδονταν σταθερά σε έναν πετροπόλεμο με στόχο τους ισραηλινούς ένστολους αφού ήταν το πλέον ανέξοδο «όπλο» για έναν φτωχό λαό που δεν είχε τα μέσα για να αντιμετωπίσει στα ίσα το ισραηλινό οπλοστάσιο.
Μέσα στα χρόνια, οι Παλαιστίνιοι εξέλιξαν τις μεθόδους και τακτικές αυτού του πετροπόλεμου χρησιμοποιώντας κυρίως σφεντόνες. Αντίστοιχα, οι ισραηλινές δυνάμεις εξέλιξαν τις μεθόδους καταστολής χρησιμοποιώντας κατά κύριο λόγο δακρυγόνα και πλαστικές σφαίρες αν και πολλές φορές αυτές τις δεκαετίες έχουν χρησιμοποιηθεί και πραγματικά πυρά. Ισραηλινοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν πως πραγματικά πυρά χρησιμοποιούνται μόνο ως ύστατο μέσο όταν απειλούνται οι ζωές στρατιωτών.
Βέβαια υπάρχουν πολλές επικρίσεις πως το Ισραήλ συχνά κάνει υπερβολική χρήση βίας χρησιμοποιώντας μέσα που επιφέρουν τον θάνατο. Για παράδειγμα του τελευταίους μήνες, περισσότεροι από 160 Παλαιστίνιο σκοτώθηκαν κατά τα διάρκεια διαδηλώσεων στα σύνορα Γάζας-Ισραήλ και πολλοί εξ αυτών ήταν άοπλοι.
Οι Ισραηλινοί όμως υποστηρίζουν πως τα θύματα δεν χρησιμοποιούσαν μόνο πέτρες αλλά έκαναν ρίψη χειροβομβίδων ή προσπαθούσαν να περάσουν στο Ισραήλ με σκοπό να επιτεθούν σε πολίτες.
Ο Ντέιβιντ Τζουρ, πρώην διοικητής της παραστρατιωτικής συνοριακής αστυνομίας του Ισραήλ, υποστηρίζει τις περισσότερες φορές δεν απαιτείται η χρήση μέσων που επιφέρουν τον θάνατο για την καταστολή των παλαιστίνιων διαδηλωτών αλλά οι στρατιώτες δικαιολογούνται να κάνουν χρήση αληθινών πυρών σε πιο χαοτικές καταστάσεις, όπως πχ στην περίπτωση που οι διαδηλωτές πετούν πέτρες σε κινούμε όχημα που κινείται σε περιοχή όπου το κλίμα είναι τεταμένο.
ΕΛΑΣ και έλληνες διαδηλωτές
Στην Ελλάδα, όπως καλά γνωρίζουμε, ομάδες αντιεξουσιαστών χρησιμοποιούν κατά κανόνα πέτρες και μολότοφ κατά των αστυνομικών και κατά τη διάρκεια συμπλοκών που σημειώνεται, όπως αναφέρει το AP, τα Σαββατοκύριακα.
Κατά κανόνα η Ελληνική Αστυνομία «απαντά» με δακρυγόνα και χειροβομβίδες κρότου-λάμψης για να διαλύσει το πλήθος. Το δημοσίευμα όμως γίνεται αναφορά και στη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου, ως παράδειγμα υπερβολικής χρήσης αστυνομικής βίας που επέφερε τον θάνατο και τονίζεται πως η υπόθεση προκάλεσε εκτεταμένες ταραχές στη Αθήνα για διάστημα περίπου δύο εβδομάδων ενώ ο αστυνομικός φυλακίστηκε.
Πρόσφυγες στην Ευρώπη
Κατά την διάρκεια της προσφυγικής κρίσης που μαίνεται τα τελευταία τα χρόνια, υπήρξαν επίσης περιστατικά κατά τα οποία προσφυγές ή/και μετανάστες συγκρούστηκαν με τις δυνάμεις ασφαλείας σε χώρες της Ευρώπης από τις οποίες διήλθαν.
Στην Ισπανία, αρκετές φορές μετανάστες από την Αφρική που προσπάθησαν να περάσουν τα σύνορα επιτέθηκαν σε αστυνομικούς με οξύ και διάφορα άλλα αντικείμενα. Η αστυνομία όμως δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιεί πραγματικά πυρά ενώ μετά από μια άγρια καταστολή το 2014 με τη χρήση σφαιρών καουτσούκ, απαγορεύθηκαν και αυτές. Ωστόσο πέρυσι, χρησιμοποίησε σφαίρες καουτσούκ κατά διαδηλωτών υπέρ της αυτονομίας της Καταλονίας.
Στην Ουγγαρία, που ακολουθεί μια πολύ σκληρή μεταναστευτική γραμμή, χρησιμοποίησε δακρυγόνα και κανονάκια νερού πριν από τρία χρόνια κατά μεταναστών. Επίσης ένας σύρος μετανάστης καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης πέντε ετών κατηγορούμενος για τρομοκρατία επειδή εισήλθε παράνομα στη χώρα και έριξε πέτρες κατά αστυνομικών.
Ινδία-Κασμίρ
Στο υπό ινδική διοίκηση Κασμίρ, μια περιοχή αμφισβητούμενη μέρος της οποίας ανήκει στο Πακιστάν, ξεσπούν συχνά διαδηλώσεις κατά της «κατοχής» και οι συμμετέχοντες στοχοποιούν τους αστυνομικούς πετώντας πέτρες.
Η Ινδία συχνά αντιδρά παίρνοντας σκληρά μέτρα και κάνοντας χρήση πραγματικών πυρών αλλά και μεταλλικών σφαιριδίων που πολλές φορές έχουν επιφέρει τον θάνατο διαδηλωτών, ενώ άλλες έχουν προκαλέσει ακρωτηριασμούς, τύφλωση κ.α. Η Ινδία υποστηρίζει πως οι δυνάμεις της στην περιοχή εκτίθενται σε απειλητικές για τη ζωή των στρατιωτικών καταστάσεις και έτσι δικαιολογούν και τα ακραία μέτρα.
Οι διαδηλωτές που πετούν πέτρες, συχνά ταυτοποιούνται από βίντεο και οδηγούνται ενώπιον της Δικαιοσύνης κατηγορούμενοι πως ήθελαν αν δολοφονήσουν κυβερνητικούς αξιωματούχους, αδίκημα που επιφέρει πολλά χρόνια φυλακή.
Ένοπλες ομάδες αγωνίζονται κατά των ινδικών δυνάμεων από το 1989 ενώ περί τα 70.000 άτομα έχουν χάσει τη ζωή τους κατά την εξέγερση που σημειώθηκε και την καταστολή που ακολούθησε από τη πλευράς της Ινδίας.
Πηγή: AP