Ο πόλεμος του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία πλησιάζει σε μια νέα, δυνητικά πιο επικίνδυνη φάση, αφού μετά από ένα μήνα μαχών οι ρωσικές δυνάμεις έχουν περιέλθει σε αδιέξοδο από έναν εχθρό σημαντικά ασθενέστερο ως προς το μέγεθος.
Τα μεγάλα του προβλήματα τώρα είναι τα εξής: πώς και πού να αναπληρώσει τις χαμένες χερσαίες δυνάμεις του, εάν θα επιτεθεί στις αποστολές δυτικών όπλων στους Ουκρανούς και με ποιο κόστος μπορεί να κλιμακώσει ή να διευρύνει τον πόλεμο.
Παρά την αποτυχία του να σημειώσει μια γρήγορη νίκη, ο Πούτιν δεν υποχωρεί μπροστά στην αυξανόμενη διεθνή πίεση, συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων που έχουν πλήξει την οικονομία του.
Ο δυτικός κόσμος ευθυγραμμίζεται σε μεγάλο βαθμό εναντίον του Πούτιν, αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Ρώσος πρόεδρος χάνει την υποστήριξη από την πλειοψηφία του ρωσικού λαού, ο οποίος βασίζεται κυρίως στην κρατικά ελεγχόμενη τηλεόραση για την ενημέρωσή του.
Οι ελλείψεις των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία μπορεί να είναι το μεγαλύτερο σοκ του πολέμου μέχρι στιγμής. Μετά από δύο δεκαετίες εκσυγχρονισμού και εντατικής εκπαίδευσης, οι δυνάμεις του Πούτιν αποδείχθηκαν κακώς προετοιμασμένες, ανεπαρκώς συντονισμένες και απροσδόκητα ακινητοποιημένες.
Η έκταση των απωλειών των ρωσικών στρατευμάτων δεν είναι γνωστή λεπτομερώς, αν και το ΝΑΤΟ εκτιμά ότι μεταξύ 7.000 και 15.000 στρατιωτών έχασαν τη ζωή τους τις πρώτες τέσσερις εβδομάδες - πιθανώς όσους έχασε η Ρωσία σε μια δεκαετία πολέμου στο Αφγανιστάν.
Ο Ρόμπερτ Γκέιτς, πρώην διευθυντής της CIA και υπουργός Αμυνας, είπε ότι ο Πούτιν «πρέπει να είναι τρομερά απογοητευμένος» από τις επιδόσεις του στρατού του.
«Στην Ουκρανία, βλέπουμε στρατεύσιμους να μην ξέρουν γιατί βρίσκονται εκεί, να μην είναι πολύ καλά εκπαιδευμένοι, τεράστια προβλήματα με τη διοίκηση και τον έλεγχο και απίστευτα άθλιες τακτικές», σύμφωνα με τον Γκέιτς.
Οι εξελίξεις στο πεδίο της μάχης είναι δύσκολο να επιβεβαιωθούν αξιόπιστα από το εξωτερικό, αλλά ορισμένοι δυτικοί αξιωματούχοι λένε ότι βλέπουν δυνητικά σημαντικές αλλαγές.
Οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες εκτιμούν ότι οι ουκρανικές δυνάμεις πιθανότατα έχουν ανακαταλάβει δύο πόλεις δυτικά του Κιέβου.
Οι επιτυχημένες αντεπιθέσεις της Ουκρανίας είναι πιθανό να εμποδίσουν τις ρωσικές δυνάμεις να αναδιοργανωθούν και να συνεχίσουν τη δική τους επίθεση προς το Κίεβο.
Το ναυτικό της Ουκρανίας ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι βύθισε ένα μεγάλο ρωσικό πλοίο στο κατεχόμενο λιμάνι Μπερντιάνσκ.
Αντιμέτωπες με την ισχυρή ουκρανική αντίσταση, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν καταφύγει σε βομβαρδισμούς αστικών περιοχών, αλλά έχουν σημειώσει μικρή πρόοδο ως προς τον μεγάλο τους στόχο - το Κίεβο. Το Πεντάγωνο ανέφερε την Τετάρτη ότι ορισμένα ρωσικά στρατεύματα έσκαβαν αμυντικές θέσεις έξω από την ουκρανική πρωτεύουσα αντί να προσπαθούν να προχωρήσουν προς αυτήν και ότι σε αρκετά σημεία οι Ρώσοι έχουν χάσει έδαφος τις τελευταίες ημέρες.
Σε μια αξιολόγηση που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη, το Ατλαντικό Συμβούλιο είπε ότι μια σημαντική ρωσική πρόοδος είναι εξαιρετικά απίθανη.
Μόλις χθες, Παρασκευή, οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίας, σε νέα ενημέρωσή τους, εκτίμησαν ότι οι Ουκρανοί κερδίζουν πίσω εδάφη που είχαν απωλέσει σε απόσταση έως και 35 χλμ έξω από το Κίεβο, αναγκάζοντας τους Ρώσους σε οπισθοχώρηση.
Λίγο πριν ο Πούτιν ξεκινήσει τον πόλεμό του στις 24 Φεβρουαρίου, ορισμένοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ πίστεψαν ότι θα μπορούσε να καταλάβει το Κίεβο σε σύντομο χρονικό διάστημα - ίσως σε λίγες μέρες - και ότι θα μπορούσε να νικήσει τον ουκρανικό στρατό μέσα σε μερικές εβδομάδες. Ο ίδιος ο Πούτιν, εξάλλου, περίμενε μια γρήγορη νίκη, για αυτό προφανώς δεν έριξε το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεών του, που υπολογίζονται σε περισσότερες από 150.000, στον πόλεμο τις πρώτες ημέρες.
Ούτε η αεροπορία του έχει επιβληθεί στην μάχη των αιθέρων. Εχει κάνει μόνο περιορισμένη χρήση του ηλεκτρονικού πολέμου και των κυβερνοεπιθέσεων.
Ο Πούτιν καταφεύγει σε τακτικές πολιορκίας εναντίον σημαντικών ουκρανικών πόλεων, βομβαρδίζοντας από μακριά, με τα χερσαία στρατεύματά του σε μεγάλο βαθμό να παραμένουν στάσιμα.
Η αλλαγή τακτικής από τον Πούτιν πιθανότατα βασίζεται στην ελπίδα ότι ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελέσκι, θα εγκαταλείψει την εξουσία αντί να επιτρέψει τη συνέχιση των δολοφονιών και των καταστροφών.
«Αυτό το σχέδιο είναι πολύ απίθανο να λειτουργήσει. Η σφαγή αθώων πολιτών και η καταστροφή των σπιτιών και των κοινοτήτων τους ως επί το πλείστον σκληραίνει την αντίσταση και την αποφασιστικότητα της Ουκρανίας», εξηγεί ο καθηγητής διεθνών υποθέσεων στο Πανεπιστήμιο Columbia, Στέφεν Μπιντλ.
Ουκρανικές μονάδες έχουν αρχίσει να αντεπιτίθενται σε αρκετές περιοχές. Αλλά οι Ουκρανοί αντιμετωπίζουν μια δύσκολη μάχη, παρόλο που οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι δυτικοί σύμμαχοί τους επιταχύνουν και διευρύνουν την παροχή σημαντικών όπλων και προμηθειών, συμπεριλαμβανομένων αντιαεροπορικών πυραύλων και οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones).
Με την έκβαση του πολέμου αμφίβολη, το ίδιο είναι και ο ευρύτερος στόχος του Πούτιν να ανατρέψει την τάξη ασφαλείας που υπήρχε στην Ευρώπη από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης το 1991.
Ο Πούτιν απαιτεί από το ΝΑΤΟ να αρνηθεί την ένταξη της Ουκρανίας και άλλων πρώην σοβιετικών κρατών όπως η Γεωργία, και ότι ζητά από τη συμμαχία να αναστέλλει τη στρατιωτική της παρουσία στην Ανατολική Ευρώπη.
Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ έχουν απορρίψει τις απαιτήσεις του Πούτιν και με αχαρακτήριστη ταχύτητα ενισχύουν την παρουσία των συμμαχικών δυνάμεων στη Ρουμανία, τη Σλοβακία και την Ουγγαρία, που συνορεύουν με την Ουκρανία, αλλά και στη Βουλγαρία, η οποία, όπως η Ουκρανία, βρίσκεται στη Μαύρη Θάλασσα.
Η ανθρώπινη τραγωδία που εκτυλίσσεται στην Ουκρανία έχει επισκιάσει την ανησυχία σε ολόκληρη την Ευρώπη ότι ο Πούτιν θα μπορούσε, με λάθος υπολογισμό - αν όχι από πρόθεση - να κλιμακώσει τη σύγκρουση χρησιμοποιώντας χημικά ή πυρηνικά όπλα στην Ουκρανία ή να προσπαθήσει να «τιμωρήσει» γειτονικά έθνη του ΝΑΤΟ, με στρατιωτική επίθεση, εξαιτίας της υποστήριξής τους στην Ουκρανία.
«Δυστυχώς δεν υπάρχει τώρα ούτε μία χώρα που να μπορεί να ζήσει με την ψευδαίσθηση ότι είναι ασφαλής», παραδέχθηκε ο Βούλγαρος πρωθυπουργός, Κίριλ Πέτκοφ.
Εχοντας κατά νου αυτή την απειλή, οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες συμμαχικές χώρες έχουν αρχίσει να συγκεντρώνουν δυνάμεις στη Βουλγαρία και σε άλλες νατοϊκές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης - όχι για να μπουν απευθείας στον πόλεμο αλλά για να στείλουν στον Πούτιν το μήνυμα ότι εάν διευρύνει πόλεμο του θα αντιμετωπίσει συμμαχική αντίσταση.