Ένα από τα πιο γνωστά έργα του μεγάλου Αμερικανού Τενεσί Ουίλιαμς, η βραβευμένη με Πούλιτζερ «Λυσσασμένη Γάτα» ανεβαίνει για πρώτη φορά στο ΚΘΒΕ, σε μετάφραση - σκηνοθεσία Σύλλα Τζουμέρκα, στην πρώτη του συνεργασία με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος.
Ένα παθιασμένο έργο τρυφερό όσο και σκληρό, ποιητικό όσο και ρεαλιστικό, ένα παιχνίδι του έρωτα με τον θάνατο, γεμάτο οικογενειακές συγκρούσεις, ανομολόγητα πάθη, απληστία και μανία για εξουσία.
Μέσα σε μία ατμόσφαιρα, απ’όπου αναδύονται αλκοόλ και αποξένωση, η «Λυσσασμένη γάτα» κάνει βαθιά τομή στις διαπροσωπικές σχέσεις των ζευγαριών ή στο πώς μπορεί να διασωθεί ένας έρωτας -εάν μπορεί.
Λίγα λόγια για το έργο
Την ημέρα των γενεθλίων του πατέρα, οι δύο γιοί του βρίσκονται στο σπίτι με τις οικογένειές τους για να γιορτάσουν. Ο Γκούπερ, ο μεγαλύτερος γιος και η γυναίκα του η Μέη, γνωρίζοντας ότι ο πατέρας είναι βαριά άρρωστος, προσπαθούν να αναλάβουν την τεράστια περιουσία του, την οποία δικαιωματικά θεωρούν πως τους ανήκει, έχοντας μια υποδειγματική οικογενειακή ζωή με πέντε παιδιά. Από την άλλη ο μικρότερος αδελφός και αγαπημένος γιος, ο Μπρικ, βυθισμένος στο πένθος, έχει αποσυρθεί από τη ζωή και έχει προσκολληθεί στο αλκοόλ, ενώ η γυναίκα του η Μάργκαρετ προσπαθεί απεγνωσμένα να ξανακερδίσει τον έρωτά του και να αναλάβει την περιουσία του πατέρα.
Η απόκρυψη της αλήθειας, η υποκρισία, η απληστία, η πατριαρχία, η ανάγκη για έλεγχο και εξουσία, η ομοφοβία είναι ορισμένα από τα θέματα που θίγονται μέσα στο κείμενο του Τενεσί Ουίλιαμς.
Στο έργο συναντούμε τα πρόσωπα εκείνα που επιθυμούν, που διεκδικούν, που κυριαρχούν αλλά και εκείνα που αφήνονται έρμαια στη ζωή να τα παρασύρει.
Η «Λυσσασμένη Γάτα» ανέβηκε για πρώτη φορά στις 24 Μαρτίου του 1955 στο Morosco Theatre της Νέας Υόρκης, σε σκηνοθεσία Ελία Καζάν. Ο Τενεσί Ουίλιαμς έλαβε για το έργο αυτό βραβείο Πούλιτζερ και το 1957 έγινε μεγάλη κινηματογραφική επιτυχία με την Ελίζαμπεθ Τέιλορ και τον Πολ Νιούμαν. Η ιδέα βασίστηκε σε ένα προγενέστερο διήγημα του συγγραφέα με τίτλο «Three Players of a Summer Game».
Στην έκδοση του έργου ο Ουίλιαμς δημοσίευσε δύο εκδοχές της τρίτης πράξης. Η πρώτη γράφτηκε από τον ίδιο ενώ η δεύτερη προέκυψε με τις κατευθύνσεις του Ελία Καζάν. Πάνω στην πρώτη εκδοχή, την πιο αγαπημένη και πιο αντιπροσωπευτική για τον συγγραφέα, κινήθηκε η μετάφραση του Σύλλα Τζουμέρκα.
Σημείωμα σκηνοθέτη
Η Λυσσασμένη Γάτα υπήρξε για μένα, από τα πρώτα χρόνια, ένα έργο-καθρέφτης (στη ζωή) και ένα έργο-οδηγός (στις τέχνες). Το άγριο χιούμορ του, η με-τη-βία είσοδός του στο Αληθινό, μαζί με το μυώδες, ασυγκράτητο ανακάτεμα υψηλού και χαμερπούς που επιχειρεί στον διάλογο, μού έσπασαν το χέρι.
Σε κανένα άλλο έργο δεν είναι τόσο ορατό, τόσο κρυστάλλινα καθαρό, το σφιχτό αγκάλιασμα της Απόγνωσης με τον Πόθο, όσο στη Λυσσασμένη Γάτα, αυτή την παράξενη, σε πραγματικό χρόνο και υψηλής θερμοκρασίας «ιλαροτραγωδία έπαυλης» του Τενεσί Ουίλιαμς.
Σαν θεόρατα κύματα στην απέραντη θάλασσα αυτού που είμαστε, ο πόθος για Ζωή, ο πόθος για Θάνατο, ο πόθος για Έρωτα, ο πόθος για Ανάσταση, ο πόθος για Λήθη, ο πόθος για Λεφτά και ο πόθος για Κυριαρχία- ή αλλιώς, πιο δυναμικά, όπως στο ίδιο το έργο, η λύσσα για Ζωή, η λύσσα για Θάνατο, η λύσσα για Έρωτα, η λύσσα για Ανάσταση, η λύσσα για Λήθη, η λύσσα για Λεφτά και η λύσσα για Κυριαρχία- ζωογονούν, οργίζουν, συνταράσσουν, ανασηκώνουν και γκρεμοτσακίζουν, εναλλάξ και παλινδρομικά, τα μέλη μιας οικογένειας σε μια χωρίς όριο μάχη, που διαρκεί ένα βράδυ, και από την οποία κανείς δεν βγαίνει αλώβητος, κανείς δεν καταφέρνει να κρύψει ό,τι θα ήθελε να κρύψει και κανείς δεν καταφέρνει να αποφύγει μια αληθινά μοιραία στιγμή.
O ίδιος ο Τενεσί Ουίλιαμς πίστευε πως η Λυσσασμένη Γάτα είναι το καλύτερο έργο του. Και μάλλον είναι. Γιατί είναι το πιο αδυσώπητο, αλλά και γιατί, όπως αποδείχθηκε, το πλέον ανέφικτο: έγραψε και ξανάγραψε ο ίδιος την τελευταία πράξη, μια φορά κατά παραγγελία, μια φορά από μόνος του, ενώ μια άλλη εκδοχή, όχι του συγγραφέα, με μαλακωμένα τα ερέβη και φασκιωμένα σε βαθμό ακαταληψίας τα κέντρα των ηρώων, εμφανίζεται στο σενάριο της κινηματογραφικής ταινίας -που και αυτή έχει, για πολλούς λόγους με πρώτο απ’ όλους τη Λιζ Τέιλορ, γερές τις ρίζες της στο συλλογικό ασυνείδητο.
Όλες αυτές οι εκδοχές αναζητούν έκβαση στον κόμπο απόγνωσης, επιθυμίας και βίας που δένουν και σφίγγουν όλο και περισσότερο τα πρόσωπα αυτού του έργου, με μεθόδους οικείες και ακραίες, ή, για την ακρίβεια, ακραία οικείες. Αλλά ο κόμπος της Λυσσασμένης Γάτας είναι από κείνους που δε λύνονται ούτε στη ζωή ούτε στο ίδιο το έργο, σε καμία του εκδοχή. Τον λύνει, ίσως, η φθορά ή ένα χέρι που να μπορεί να κόψει το σχοινί οδηγώντας μια για πάντα τον κόμπο στη λήθη. Όπως ακριβώς γίνεται δηλαδή και πιο καθαρά στην πρώτη, την πρωτότυπη εκδοχή, που είναι και αυτή που παρουσιάζεται στην παράσταση – την εκδοχή στην οποία είναι πιο δυναμικά ευκρινή και τα τρία αρχέτυπα του έργου: ο Ιππόλυτος, ο Βασιλιάς Ληρ και ο Τσέχωφ.
Οικογενειακά δηλητήρια, η άγρια ποίηση της καθημερινότητας, έρωτες, μίση, πάθη και ρευστές σεξουαλικότητες χορεύουν εδώ, σε ένα εντέλει Ονειρόδραμα που, αργά και σταθερά, παραδίδει την σπαρταριστή κωμωδία και το σκληρό, πεισματωμένο, ανυποχώρητο μελόδραμα της Λυσσασμένης Γάτας, στην αγκαλιά του σινεμά υψωμένου τρόμου.
Συντελεστές
Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Σύλλας Τζουμέρκας
Σκηνικά: Πηνελόπη Βαλτή
Κοστούμια: Μάρλι Αλειφέρη
Φωτισμοί: Ελίζα Αλεξανδροπούλου & Δήμητρα Αλουτζανίδου
Επιμέλεια κίνησης & Βοηθός σκηνοθέτη: Σοφία Παπανικάνδρου
Βοηθός σκηνογράφου: Νιόβη Μπολιάκη
Βοηθός ενδυματολόγου: Δανάη Πανά
Μουσική διδασκαλία: Χρύσα Τουμανίδου.
Διανομή: Μελίνα Αποστολίδου, Λουκία Βασιλείου, Λίλα Βλαχοπούλου, Γιάννης Καραμφίλης, Δημήτρης Κολοβός, Άννα Κόπακα, Βάσια Μπακάκου, Βασίλης Μπεσίρης, Λίλιαν Παλάντζα, Ορέστης Παλιαδέλης, Γιώργος Παπαδάκος, Βασίλης Σπυρόπουλος.
Παιδιά: Γαλάτεια Αγγέλη, Δημήτρης Καυκάς, Γιώργος Κωνσταντινίδης, Στέλλα Παπανικολάου.
Πρεμιέρα: Παρασκευή 1η Δεκεμβρίου.