Η επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία στο Αφγανιστάν θεωρείται πολύ κακή εξέλιξη για τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της χώρας, δεδομένων όσων είχαν κάνει στο παρελθόν – και, σύμφωνα με κάποιες αναφορές, αναζητούν ενός εκ των πιο γνωστών θησαυρών της χώρας, του αποκαλούμενου «Θησαυρού της Βακτριανής».
Ο συγκεκριμένος θησαυρός, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Live Science, είναι μια συλλογή άνω των 20.000 αντικειμένων, πολλά εκ των οποίων χρυσά, που είχαν βρεθεί σε τάφους 2.000 ετών στο Τίλια Τεπέ το 1978, από σοβιετική – αφγανική ομάδα υπό τον ποντιακής καταγωγής αρχαιολόγο Βίκτωρα Σαριγιαννίδη . Ο θησαυρός φυλασσόταν στον Εθνικό Μουσείο του Αφγανιστάν και είχε επιδειχθεί στο προεδρικό μέγαρο, ωστόσο είναι άγνωστο πού βρίσκεται πλέον.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του ToloNews, το υπουργείο Πολιτισμού και Πληροφοριών της χώρας διέψευσε ισχυρισμούς πως ο θησαυρός είχε απομακρυνθεί από τη χώρα, υποστηρίζοντας πως είναι σε ασφαλές σημείο, υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης και «προστατεύεται».
Ο θησαυρός θεωρείται πως είχε θαφτεί από Σκύθες ή Κινέζους νομάδες και περιλαμβάνει χρυσά νομίσματα και αντικείμενα από όλο σχεδόν τον αρχαίο κόσμο – μεταξύ των οποίων ελληνικά/ ελληνιστικά, περσικά και άλλα. Βρισκόταν σε έξι τάφους, που χρονολογούνταν από τον 1ο αιώνα πΧ μέχρι τον 1ο αιώνα μΧ και θεωρείται πως ανήκαν σε πλούσιους Ασιάτες νομάδες – πέντε γυναίκες και έναν άνδρα.
Μετά την απόσυρση των Σοβιετικών (1988-1989) και την κατάρρευση της αφγανικής κοινωνίας, ο θησαυρός κρύφτηκε, και επανεμφανίστηκε το 2003, οπότε και επέστρεψε στο μουσείο.
Από τους Ταλιμπάν μπορεί ενδεχομένως να κινδυνεύει και το Μες Αϊνάκ, μια πόλη Βουδιστών η οποία άκμασε περίπου 1.600 χρόνια πριν. Η πόλη βρισκόταν στον Δρόμο του Μεταξιού, και είχε τόσο εμπορικό, όσο και λατρευτικό χαρακτήρα: Πολλά αρχαία βουδιστικά μοναστήρια και βουδιστικά αντικείμενα είναι θαμμένα εκεί.
Όταν οι Ταλιμπάν ήταν στην εξουσία, το 1996-2001, κατέστρεψαν πολλά από αυτά τα αντικείμενα, μεταξύ των οποίων δύο αγάλματα, τους διάσημους «Βούδες του Μπαμιγιάν», που είχαν σκαλιστεί σε μια πλαγιά.
Το μέλλον του Μες Αϊνάκ δεν φαίνεται ευοίωνο, καθώς, όπως ανέφεραν πηγές στο Live Science, όλος ο εξοπλισμός που εχρησιμοποιείτο για ανασκαφές και συντήρηση στον χώρο είχε εξαφανιστεί, και οι Ταλιμπάν είχαν αρχίσει να τον επισκέπτονται για άγνωστους σκοπούς.
Όπως σημειώνεται επίσης στο δημοσίευμα, η Κίνα έχει αποκτήσει δικαιώματα εξόρυξης σε κοντινές περιοχές – και υπενθυμίζεται πως, όταν οι Ταλιμπάν επέστρεψαν στην Καμπούλ, ανακοίνωσαν πως θα επιδίωκαν να εξασφαλίσουν οικονομική υποστήριξη από την Κίνα (πάντως δεν έχει ακουστεί αν υπάρχουν προθέσεις για κατασκευή ορυχείων στην περιοχή). Ακόμη, μέχρι τώρα δεν υπάρχουν αναφορές περί καταστροφής αρχαιοτήτων από τους Ταλιμπάν, και η ηγεσία τους έχει πει ότι θα προστατέψει τους αρχαιολογικούς χώρους.
Με πληροφορίες από Live Science, National Geographic, ToloNews.