«Το προφίλ ασφάλειας του εμβολίου είναι συμβατό με ό,τι γνωρίζουμε από τις κλινικές δοκιμές στις ηλικίες των παιδιών και των εφήβων», λέει στην HuffPost η Άρτεμις Κ. Τσίτσικα, αναπλ. καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής, της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Οπως αναφέρει, πρόσφατα, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων ανασκόπησαν τα δεδομένα ασφάλειας από τον εμβολιασμό των παιδιών και των εφήβων. Ήδη στις ΗΠΑ έχουν χορηγηθεί περισσότερες από 8 εκατομμύρια δόσεις σε παιδιά 5-11 ετών και περισσότερες από 18 εκατομμύρια δόσεις σε εφήβους 12-15 ετών. Σύμφωνα με τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν, οι συχνότερες αντιδράσεις μετά τον εμβολιασμό ήταν ήπιες και αναμενόμενες, όπως πυρετός, κεφαλαλγία, έμετος.
Οι μυοκαρδίτιδες
Σχετικά με τις μυοκαρδίτιδες, όπως μας λέει η κ. Τσίτσικα (η οποία είναι επίσης επιστ. υπεύθυνη προγραμμάτων «φιλικών» για εφήβους/νέους Π.Ο.Υ. ΕΚΠΑ & Προγραμμάτων Κατάρτισης του Υπουργείου Υγείας, Διευθύντρια ΠΜΣ «Στρ. Αναπτυξιακής & Εφηβικής Υγείας» και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής -ΕΕΕΙ), γνωρίζουμε ότι είναι μια πολύ σπάνια ανεπιθύμητη ενέργεια που εμφανίζεται κυρίως σε αγόρια και νέους άνδρες μετά τη δεύτερη δόση. Στους εφήβους καταγράφηκαν 265 περιστατικά σε 18,7 εκατομμύρια δόσεις. Το 92% των εφήβων με μυοκαρδίτιδα είχε ήδη αναρρώσει όταν συντάχθηκε η έκθεση του CDC και το υπόλοιπο 8% είχε βελτίωση ή ύφεση των συμπτωμάτων. Η συχνότητα της μυοκαρδίτιδας σε έφηβα αγόρια 12-15 ετών μετά τον εμβολιασμό υπολογίστηκε στις ΗΠΑ σε 4.6 περιστατικά / 100.000 δεύτερες δόσεις, ενώ στα έφηβα κορίτσια η συχνότητα είναι 10 φορές μικρότερη (0.4/100.000 δεύτερες δόσεις).
«Στα μικρότερα παιδιά, είχαμε εκτιμήσει ότι τα περιστατικά μυοκαρδίτιδας θα είναι λιγότερο συχνά, αφενός λόγω της χαμηλότερης δόσης του παιδιατρικού εμβολίου και αφετέρου λόγω του γεγονότος ότι στις ηλικίες αυτές η μυοκαρδίτιδα από κάθε αιτία είναι λιγότερη συχνή σε σύγκριση με τους εφήβους. Πράγματι αυτή η υπόθεση επιβεβαιώθηκε και στις ΗΠΑ μετά τη χορήγηση 8 εκ. δόσεων η συχνότητα εμφάνισης μυοκαρδίτιδας στις ηλικίες 5-11 εκτιμήθηκε για τα αγόρια σε 0.4 περιστατικά/ 100.000 δόσεις, 10 φορές δηλαδή μικρότερη σε σύγκριση με τους εφήβους», μας λέει η κ. Τσίτσικα.
Και συμπληρώνει: «Για τα περιστατικά μυοκαρδίτιδας, δεν ανησυχούμε, γνωρίζουμε ότι είναι εξαιρετικά σπάνια και αντιμετωπίζονται με την κατάλληλη αγωγή και 1-2 ημέρες νοσηλεία. Άλλωστε ας μην παραβλέπουμε ότι ο κίνδυνος εμφάνισης μυοκαρδίτιδας στα παιδιά από την ίδια τη νόσο COVID-19 είναι 10-100 φορές μεγαλύτερος σε σύγκριση με τον πιθανό κίνδυνο μυοκαρδίτιδας από το εμβόλιο». Αρα, λοιπόν, υπάρχει ανησυχία ως προς την ασφάλεια εμβολιασμού στα παιδιά και στους εφήβους;
«Δεν έχουμε καμιά ανησυχία ως προς την ασφάλεια του εμβολιασμού στα παιδιά και τους εφήβους, πλέον η παγκόσμια εμπειρία με το εμβόλιο είναι τόσο μεγάλη που αν υπήρχε οποιαδήποτε σπάνια ανεπιθύμητη ενέργεια θα είχε εντοπιστεί», απαντά η ίδια.
Οι ρυθμοί εμβολιασμού στη χώρα μας - και η αποτελεσματικότητά του
Τον περασμένο Νοέμβριο βλέπαμε την Ελλάδα ως μια από τις τελευταίες χώρες στην Ευρώπη ως προς τον εμβολιασμό των εφήβων. Δυόμιση μήνες μετά η εικόνα αυτή έχει αλλάξει;
«Στη χώρα μας οι γονείς έχουν ξεκινήσει να εμβολιάζουν και τα μικρότερα παιδιά τους και βλέπουμε ότι τα διαθέσιμα ραντεβού για τα παιδιά κλείνονται γρήγορα. Στις ηλικίες 5 έως 11, έχουν ήδη εμβολιαστεί περισσότερα από 37.000 παιδιά και άλλα 73.000 παιδιά έχουν προγραμματίσει το ραντεβού για τον εμβολιασμό τους», απαντά η ίδια.
Η κ. Τσίτσικα σημειώνει ότι, εκτός από τα δεδομένα ασφάλειας, υπάρχουν και κάποια ενθαρρυντικά δεδομένα για την αποτελεσματικότητα των εμβολιασμών στους εφήβους. Αν και συνήθως η νόσος COVID-19 στις μικρότερες ηλικίες είναι ήπια, ένα ποσοστό των παιδιών και των εφήβων μετά τη λοίμωξη με τον ιό SARS-CoV-2 εμφανίζει το λεγόμενο πολυοργανικόφλεγμονώδες σύνδρομο, ένα σοβαρό σύνδρομο που επηρεάζει πολλά οργανικά συστήματα και συχνά απαιτεί νοσηλεία στη ΜΕΘ.
«Το σύνδρομο αυτό ήταν ένας σημαντικός λόγος να προχωρήσουμε στον εμβολιασμό των μικρότερων ηλικιών. Έχουμε πλέον τα πρώτα δημοσιευμένα δεδομένα από την Αμερική που δείχνουν ότι το εμβόλιο είναι αποτελεσματικό για την πρόληψη αυτού του συνδρόμου: σε μελέτη που έγινε σε 24 παιδιατρικά νοσοκομεία την περίοδο Ιούλιος-Δεκέμβριος 2021, η αποτελεσματικότητα των 2 δόσεων του εμβολίου των Pfizer-BioNTech για την πρόληψη εμφάνισης του συνδρόμου ήταν πολύ υψηλή, στο 91%», μας λέει.
Η εποχή της Ομικρον
Πώς διαμορφώνει την «διείσδυση» της Covid 19 σε παιδιά κι εφήβους η εμφάνιση της Ομικρον; «Αυτή την περίοδο η εξαιρετικά μεταδοτική παραλλαγή Όμικρον επικρατεί στην Ευρώπη και την Αμερική. Η παραλλαγή αυτή έχει την ικανότητα να διαφεύγει της ανοσίας από προηγούμενη λοίμωξη ή εμβολιασμό, δηλαδή νοσούν και οι νοσήσαντες και οι εμβολιασμένοι. Ευτυχώς μέχρι στιγμής, τα δεδομένα δείχνουν ότι η νόσος είναι ήπια στις περισσότερες περιπτώσεις - δεν έχουμε όμως επαρκή δεδομένα για την βαρύτητα της νόσου στους ανεμβολίαστους. Παρόλα αυτά, το γεγονός ότι τα κρούσματα είναι πάρα πολλά, μπορεί να δημιουργήσει τεράστια πίεση στο σύστημα υγείας. Αν και το ποσοστό των ασθενών που χρειάζεται νοσηλεία με την Όμικρον είναι μικρότερο σε σύγκριση με τη Δέλτα, είναι τέτοιος ο αριθμός των κρουσμάτων που μπορεί ο απόλυτος αριθμός των νοσηλειών να είναι πολύ υψηλός. Από τις χώρες που επικράτησε νωρίτερα η παραλλαγή Όμικρον έχουμε αναφορές για σημαντική αύξηση των νοσηλειών και στα παιδιά, ειδικά στις ηλικίες που δεν έχουν προλάβει να εμβολιαστούν (0-4), δεν είναι ακόμα σαφές πόσες νοσηλείες είναι εξαιτίας της ίδιας της νόσου COVID-19 ή πρόκειται για εισαγωγές για άλλες αιτίες με τα παιδιά να έχουν ταυτόχρονα και θετικό τεστ, παρακολουθούμε στενά την κατάσταση και περιμένουμε περισσότερα δεδομένα», απαντά.
Τι ρόλο, λοιπόν, μπορεί να παίξει ο εμβολιασμός σε σχέση με την παραλλαγή Ομικρον και την μόλυνση σε παιδιά κι εφήβους;
«Γνωρίζουμε από την Αγγλία και τη Νότιο Αφρική ότι αν και δεν εμποδίζει την λοίμωξη, ο εμβολιασμός παραμένει πολύ αποτελεσματικός για την πρόληψη νοσηλείας (κοντά στο 70% έως και 6 μήνες μετά από 2 δόσεις και φτάνει το 90-94% μετά από την αναμνηστική δόση)», απαντά η ίδια.
«Επομένως, ο εμβολιασμός με τα διαθέσιμα εμβόλια θα πρέπει να γίνεται χωρίς καθυστέρηση και στα παιδιά και στους ενήλικες. Ας μην παραβλέπουμε και τις παράπλευρες συνέπειες της πανδημίας στα παιδιά που ίσως είναι πιο σοβαρές και από την ίδια τη νόσο, ειδικά στην εκπαίδευση και την κοινωνικότητά τους. Με τον εμβολιασμό μπορούμε να εξασφαλίσουμε την όσο το δυνατόν ασφαλέστερη επιστροφή των παιδιών και των εφήβων στο σχολείο και σε όλες τις δραστηριότητές τους».