Όταν ακούει κανείς για πειρατές, το μυαλό συνήθως πάει κάπου κατά την Καραϊβική του 17ου- 18ου αιώνα (τη «Χρυσή Εποχή της Πειρατείας), ωστόσο οι (ιδιαίτερα πολυσύχναστες ανά τις χιλιετίες) ελληνικές θάλασσες έχουν να επιδείξουν μακραίωνη παράδοση πάνω στο αντικείμενο- και αμέτρητους «πρωταγωνιστές», από τη μακρινή αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Εστιάζοντας στην αρχαιότητα συγκεκριμένα, πολλά είναι τα ονόματα που σχετίστηκαν με τη συγκεκριμένη δραστηριότητα. Είκοσι εξ αυτών παρουσιάζονται σε κατάλογο ο οποίος περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Η πειρατεία στην αρχαία Ελλάδα» (Historical Quest, 2017), της Κρίστυς Εμίλιο Ιωαννίδου. Όπως σημειώνει η συγγραφέας, δεδομένου ότι η καταγραφή αρχαίων Ελλήνων που κάποια στιγμή στις ζωές τους προέβαιναν σε πράξεις πειρατείας «δεν μπορεί να συμπληρωθεί μετά βεβαιότητος», στον συγκεκριμένο κατάλογο γίνεται μια προσπάθεια καταγραφής ατόμων «ως επί το πλείστον ονομαστών στην εποχή τους, τα οποία άσκησαν πειρατεία με κάθε τρόπο, μέσο και μορφή που κρίνονταν αναγκαία κατά περίπτωση».
Πολυκράτης ο Σάμιος (6ος αιώνας πΧ): Ο τύραννος της Σάμου ήταν μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα προσωπικότητα. Μεταξύ άλλων, υπήρξε και πειρατής, χάρη στον μεγάλο στόλο του, με τις εκατό πεντηκοντόρους και τους χίλιους τοξότες, λεηλατώντας κοντινές και μη περιοχές. Επί της συμμαχίας του με τον Άμασι της Αιγύπτου, κυριαρχούσε στις θάλασσες επί 16 χρόνια, συγκεντρώνοντας μεγάλη δύναμη και πλούτο.
Ιστιαίος ο Μιλήσιος (6ος- 5ος αιώνας πΧ): Άρχισε ως τύραννος της Μιλήτου και στην αρχή είχε καλές σχέσεις με τον Δαρείο, βασιλιά των Περσών- εμπιστοσύνη την οποία αργότερα έχασε, καθώς ο Δαρείος τον κάλεσε να γίνει σύμβουλός του, μα στην πραγματικότητα έγινε αιχμάλωτός του. Όσο έλειπε από τη Μίλητο, στη θέση του ήταν ο ανιψιός του Αρισταγόρας, ο οποίος υποκίνησε την εξέγερση των ελληνικών πόλεων της Ιωνίας κατά των Περσών. Ο Ιστιαίος ζήτησε από τον Δαρείο να του αναθέσει την καταστολή της και πήγε στη Χίο- μα πραγματικός σκοπός του δεν ήταν να σταματήσει την επανάσταση, μα να γυρίσει στη Μίλητο ως τύραννος. Ωστόσο οι Μιλήσιοι δεν τον δέχτηκαν και τον τραυμάτισαν όταν μπήκε στην πόλη. Ο Ιστιαίος γύρισε στη Χίο και μετά πήγε στη Λέσβο, όπου έφτιαξε έναν στόλο από οκτώ τριήρεις και μετά εγκαταστάθηκε στο Βυζάντιο, όπου άρχισε την πειρατεία, κουρσεύοντας πλοία που έβγαιναν από τον Εύξεινο Πόντο. Εν τέλει συνελήφθη από τους Πέρσες και εκτελέστηκε.
Διονύσιος ο Φωκαεύς (5ος αιώνας πΧ): Ήταν ναύαρχος στη ναυμαχία της Λάδης, όπου οι Ίωνες νικήθηκαν από τους Πέρσες. Ο Διονύσιος διέφυγε με τρία πλοία στις ακτές της Φοινίκης, όπου λεηλάτησε πολλές πόλεις και μετά πήγε Σικελία, όπου έγινε πειρατής, στοχεύοντας κυρίως Τυρρηνούς και Καρχηδόνιους.
Θεόπομπος ο Μιλήσιος (4ος αιώνας πΧ): Φαίνεται πως ήταν διαβόητος πειρατής για την εποχή του και ο Λύσανδρος τον έστειλε να αναγγείλει στη Σπάρτη τον θρίαμβό του στους Αιγός Ποταμούς εναντίον των Αθηναίων.
Νίκων (4ος αιώνας πΧ): Πειρατής από τις Φέρες της Πελοποννήσου που χτυπούσε τους Μεσσήνιους μέχρι που πιάστηκε αιχμάλωτος. Για να μην τον πειράξουν υποσχέθηκε στους Μεσσήνιους να τους παραδώσει τις Φέρες – και αυτό έκανε, παραπλανώντας τους φύλακες της πόλης ώστε να μπουν μέσα Μεσσήνιοι πολεμιστές και να την κυριεύσουν.
Ποστόμιος (4ος αιώνας πΧ): Τυρρηνός πειρατής με στόλο δώδεκα πλοίων. Κατέπλευσε στις Συρακούσες ως φίλος και εν τέλει συνελήφθη και θανατώθηκε από τον Τιμολέοντα.
Χαρίδημος (4ος αιώνας πΧ): Ήταν από την Εύβοια και άρχισε τη «σταδιοδρομία» του ως σφενδονήτης/ ψιλός (ελαφρά οπλισμένος στρατιώτης). Βρέθηκε σε πειρατικά πλοία, λεηλατώντας συμμάχους των Αθηναίων, μετά έγινε αρχηγός μισθοφόρων και τέθηκε στην υπηρεσία του Αθηναίου στρατηγού Ιφικράτη. Άλλαξε πολλά στρατόπεδα μέχρι που έγινε στρατηγός των Αθηνών. Εμπόδισε την κατάληψη της Αμφίπολης από τον Φίλιππο και μετά τη μάχη της Χαιρώνειας εξελέγη πάλι στρατηγός. Ήταν μεταξύ των αρχηγών της αντιμακεδονικής παράταξης, οπότε όταν ο Αλέξανδρος ζήτησε την παράδοσή τους, διέφυγε στην Περσία και ζήτησε από τον Δαρείο τον Γ′ να του αναθέσει τον πόλεμο κατά των Μακεδόνων. Ωστόσο κατηγορήθηκε για προδοσία και εκτελέστηκε.
Αριστόνικος (4ος αιώνας πΧ): Πειρατής που έγινε τύραννος της Μήθυμνας με τη βοήθεια των Περσών. Επικεφαλής πέντε πειρατικών πλοίων κατέπλευσε στη Χίο χωρίς να ξέρει ότι ήταν υπό μακεδονικό έλεγχο. Συνελήφθη και τον έστειλαν στον Αλέξανδρο, που ήταν στην Αίγυπτο.
Τιμοκλής (4ος αιώνας πΧ): Διαβόητος αρχιπειρατής που τέθηκε στην υπηρεσία του Δημήτριου του Πολιορκητή, ενώθηκε με τον στόλο του και έδωσε ναυμαχία εναντίον των Ροδίων, όπου ηττήθηκε και συνελήφθη.
Άνδρων ή Μάνδρων (3ος αιώνας πΧ): Άλλος ένας αρχιπειρατής, ο οποίος συνεργάστηκε με τον Λύκο, στρατηγό του Λυσίμαχου, ο οποίος είχε γίνει βασιλιάς των Μακεδόνων. Ειδικότερα, όταν ο Λυσίμαχος πολιορκούσε την Έφεσο, ο Άνδρων τους βοηθούσε, πηγαίνοντάς τους πλοία γεμάτα λάφυρα. Ο Λύκος τον δωροδόκησε και κατέλαβε την Έφεσο με προδοσία. Ωστόσο όταν οι στρατιώτες του Λύκου πήραν τον έλεγχο της πόλης, έδωσαν στους πειρατές τις ανταμοιβές τους και μετά τους έδιωξαν από την πόλη ως ανάξιους εμπιστοσύνης.
Αμεινίας (3ος αιώνας πΧ): Πειρατής που συνεργάστηκε με τον Αντίγονο. Ο Αντίγονος πολιορκούσε την Κασσάνδρεια αλλά δεν κατάφερνε να την εκπορθήσει. Κάποια στιγμή αποχώρησε και άφησε πίσω του τον Αμεινία, αναθέτοντάς του να συνάψει συνθήκη φιλίας με τον τύραννο της Κασσάνδρειας, Απολλόδωρο. Ο Απολλόδωρος όταν έμαθε ότι ο Αντίγονος είχε φύγει, χαλάρωσε τη φύλαξη των τειχών- και ο Αμεινίας το εκμεταλλεύτηκε για να πάρει τα τείχη με αιφνιδιαστική έφοδο. Τότε εμφανίστηκε ξανά ο Αντίγονος, ο οποίος κατέλαβε την πόλη.
Μελάτας (3ος αιώνας πΧ): Αρχηγός Αιτωλών πειρατών που ήταν υπό τις εντολές του Αμεινία κατά την πολιορκία της Κασσάνδρειας.
Δημήτριος ο Φάριος (3ος αιώνας πΧ): Στρατηγός των Ιλλυριών που είχε αναλάβει τη διοίκηση της Κέρκυρας. Όταν συκοφαντήθηκε φοβήθηκε τι θα μπορούσε να του κάνει η βασίλισσά τους, Τεύτα, και παρέδωσε το νησί στους Ρωμαίους, βοηθώντας τους να καταλάβουν το Δυρράχιο και άλλες πόλεις των ιλλυρικών ακτών και της ενδοχώρας. Οι Ρωμαίοι τον αντάμειψαν και τον έκαναν ισχυρό, οπότε αυτός έφτιαξε έναν ισχυρό στόλο 50 πλοίων και πήγε στις Κυκλάδες, άλλες από τις οποίες φορολόγησε και άλλες λεηλάτησε, πατά τις συνθήκες με τους Ρωμαίους. Είχε επίσης σχέσεις με τον Μακεδόνα βασιλιά Αντίγονο Δώσωνα. Εν τέλει έπεσε στη δυσμένεια των Ρωμαίων λόγω της μεγάλης του πειρατικής δράσης και κατέφυγε στο βασίλειο της Μακεδονίας. Σκοτώθηκε κατά την κατάληψη της Ιθώμης το 214 π.Χ.
Σκερδίλαιδος ή Σκερδιλαΐδας (3ος αιώνας πΧ): Βασιλιάς των Ιλλυριών, αρχηγός του στρατού της Τεύτας και πειρατής. Άλλαξε πολλά στρατόπεδα και συνεργάστηκε με τον Δημήτριο τον Φάριο σε αποτυχημένη επίθεση κατά της Πύλου.
Δικαίαρχος ο Αιτωλός (3ος αιώνας πΧ): Ο Μακεδόνας βασιλιάς Φίλιππος Ε′ του έδωσε 20 πλοία με τα οποία επιδόθηκε σε ξέφρενη πειρατική δράση- μάλιστα όπου αποβιβαζόταν έστηνε βωμούς και έκανε θυσίες στην Ασέβεια και στην Παρανομία. Εκτελέστηκε από τον Αριστομένη στην Αλεξάνδρεια το 196 πΧ.
Μηνοφάνης (1ος αιώνας πΧ): Στρατηγός του Μιθριδάτη, ο οποίος το 88 πΧ επιτέθηκε στη Δήλο, σκότωσε τους Δηλίους και τους ξένους που ήταν εκεί, άρπαξε τις πραμάτειες των εμπόρων, πήρε δούλους τα γυναικόπαιδα και κατέστρεψε τη Δήλο- μάλιστα ένας άνδρας του πέταξε το ξόανο του θεού Απόλλωνα στη θάλασσα. Αφού έφυγε από τη Δήλο έπεσε σε ενέδρα που του είχαν στήσει έμποροι οι οποίοι είχαν διαφύγει και σκοτώθηκε.
Μάρκος Αντώνιος ο Κρητικός (1ος αιώνας πΧ): Ρωμαίος πατρίκιος που αρχικά πολέμησε με επιτυχία κατά πειρατών στην Ισπανία και μετά η Σύγκλητος τον έστειλε στην ανατολική Μεσόγειο για να αντιμετωπίσει τους Κρήτες και τους Κίλικες πειρατές. Εκεί έγινε ο ίδιος πειρατής. Ωστόσο όταν εξεστράτευσε κατά των Κρητών με ισχυρή δύναμη νικήθηκε στη ναυμαχία και πιάστηκε αιχμάλωτος. Πέθανε φυλακισμένος στην Κρήτη- και ονομάστηκε Κρητικός λόγω της ήττας και του θανάτου του στα χέρια των Κρητών.
Ζηνικέτης (1ος αιώνας πΧ): Αρχηγός Κιλίκων πειρατών που λυμαινόταν τη Λυκία, την Παμφυλία, την Πισιδία και τη Μιλυάδα. Όταν οι Ρωμαίοι κατέλαβαν το ορμητήριό του, κάηκε στο σπίτι του μαζί με την οικογένειά του.
Αθηνόδωρος (1ος αιώνας πΧ): Αρχιπειρατής της Μεσογείου, διαβόητος κατά τις αρχές του 1ου αιώνα, που λεηλάτησε τη Δήλο το 69 πΧ.
Μηνάς (1ος αιώνας πΧ): Αρχηγός πειρατών στη Σικελία που λυμαινόταν την Ιταλία υπό την αιγίδα του Σέξτου Πομπηίου.