Ο Τζο Μπάιντεν στη Μέση Ανατολή: Σε τι στοχεύουν οι ΗΠΑ

Η τετραήμερη επίσκεψη του προέδρου των Η.Π.Α. θα εγκαινιάσει μια νέα φάση εμπλοκής στην περιοχή
Φωτογραφία αρχείου
Φωτογραφία αρχείου
via Associated Press

Ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, θα πραγματοποιήσει το πρώτο του ταξίδι στη Μέση Ανατολή στις 13 με 16 Ιουλίου, στην οποία θα βρει μια περιοχή όπου οι συμμαχίες, οι προτεραιότητες και οι σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αλλάξει σημαντικά από το τελευταίο του επίσημο ταξίδι, το 2016 (αντιπρόεδρος της κυβέρνησης του Μπαράκ Ομπάμα). Η επίσκεψη αυτή, αποτελεί μια συνέχεια των αυξανόμενων διπλωματικών κινήσεων των τελευταίων μηνών (συνάντηση με ηγέτες ASEAN, επίσκεψη σε Νότια Κορέα και Ιαπωνία, σύνοδος κορυφής της ομάδας QUAD, των G7 και του ΝΑΤΟ), οι οποίες πραγματοποιούνται στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Πρώτη στάση θα αποτελέσει το Ισραήλ, ο στρατηγικός εταίρος των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή, το οποίο βρίσκεται σε ανοιχτή διαμάχη με το Ιράν. Οι αυξανόμενες απειλές των τελευταίων ετών από το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν, οδήγησαν το Ισραήλ να ενισχύσει τους δεσμούς του με αραβικά κράτη μέσω των «Συμφωνιών του Αβραάμ» (Η.Α.Ε., Μπαχρέιν, Μαρόκο και Σουδάν) και να δημιουργηθεί ένας αντι-ιρανικός συνασπισμός.

Το σίγουρο είναι ότι το Ιράν και οι κινήσεις του, θα αποτελέσουν τον πυρήνα των συζητήσεων μεταξύ των δυο συμμάχων, καθώς και η εύθραυστη ισορροπία που επιδιώκουν να εξασφαλίσουν για την περιοχή οι Ηνωμένες Πολιτείες, προκειμένου να μην ενισχυθούν οι σχέσεις Ρωσίας-Ιράν. Αυτό αποτυπώνεται και από τις έμμεσες διαπραγματεύσεις που πραγματοποιήθηκαν στο Κατάρ (στα τέλη Ιουνίου), μεταξύ Τεχεράνης και Ουάσιγκτον για την αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας του 2015 (JCPOA), οι οποίες αποτελούν σημάδι ότι τα πράγματα μπορεί να προχωρήσουν, με εκατέρωθεν υποχωρήσεις και δεσμεύσεις, χωρίς ωστόσο να υπάρχει εγγύηση επιτυχίας του όλου εγχειρήματος.

Στη συνέχεια του ταξιδιού, θα μεταβεί στη Δυτική Όχθη, προκειμένου να συναντηθεί με τον Μαχμούντ Αμπάς (Παλαιστινιακή Αρχή). Φαίνεται ότι στόχος της επίσκεψης θα είναι να επαναλάβει την ισχυρή υποστήριξή του για μια λύση δύο κρατών, με ίσα μέτρα ασφάλειας, ελευθερίας και ευκαιριών, όπου ενδέχεται να ανακοινώσει μια νέα οικονομική στήριξη προς τον δοκιμαζόμενο παλαιστινιακό λαό.

Ωστόσο, οι Παλαιστίνιοι παραμένουν απογοητευμένοι από τη στάση της κυβέρνησης Μπάιντεν να μην ανοίξουν το προξενείο στην Ιερουσαλήμ (το οποίο θεωρούσαν de facto πρεσβεία), κατόπιν ισραηλινών πιέσεων. Παράλληλα, το κλείσιμο της παλαιστινιακής αποστολής στην Ουάσιγκτον καθώς και η διατήρηση της απόφασης του Ντόναλντ Τραμπ να αναγνωρίσει τους ισραηλινούς οικισμούς στη Δυτική Όχθη («Συμφωνία του αιώνα»), αποτελούν δείγματα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν εταίροι των Παλαιστινίων μόνο σε οικονομικό και διακηρυκτικό επίπεδο.

Τελευταίος σταθμός του ταξιδιού του, θα αποτελέσει η Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας, στην οποία θα φθάσει αεροπορικώς κατευθείαν από το Ισραήλ, γράφοντας ιστορία ως ο πρώτος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών που θα πραγματοποιήσει τη σύνδεση Ισραήλ-Σ. Αραβία. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Σαουδική Αραβία, θα συζητήσει μια σειρά από διμερή, περιφερειακά και παγκόσμια ζητήματα, όπως η υποστήριξη της εκεχειρίας στην Υεμένη, η περιφερειακή οικονομική συνεργασία και ασφάλεια, η συνεργασία στην αποτροπή των απειλών από το Ιράν, η προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και η διασφάλιση της παγκόσμιας ενεργειακής και επισιτιστικής κρίσης.

Στις 16 Ιουλίου, ο Πρόεδρος Μπάιντεν θα παραστεί στη σύνοδο κορυφής του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου που ζήτησε ο βασιλιάς Σαλμάν μπιν Αμπντουλαζίζ Αλ Σαούντ και στην οποία θα συμμετάσχουν κατόπιν πρόσκλησης οι ηγέτες της Αιγύπτου, της Ιορδανίας και του Ιράκ.

Φαίνεται λοιπόν, ότι ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει οδηγήσει σε μια τρομακτική άνοδο των τιμών της ενέργειας παγκοσμίως, κάτι που αποτυπώνεται και στο κόστος βασικών προϊόντων, το οποίο μπορεί να πυροδοτήσει μια μεγάλης κλίμακας κοινωνική αναταραχή σε αρκετές χώρες, όπως φαίνεται και από τις πρόσφατες εξελίξεις στη Σρι Λάνκα, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής - Βόρειας Αφρικής (MENA). Από την άλλη μεριά, τα πλούσια σε κοιτάσματα κράτη του Κόλπου, συνειδητοποιούν ότι η «σύγκρουση» Ευρώπης-ΝΑΤΟ με τη Ρωσία, δημιουργεί μια προοπτική ώστε το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο που κατέχουν, να αποτελέσει το όχημα για την επίτευξη των δικών τους στόχων.

Καταλήγοντας, σε μια εποχή γεωπολιτικών αλλαγών και αβεβαιότητας, ένας από τους βασικούς στόχους αυτού του ταξιδιού, είναι να σταλεί το μήνυμα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν αφοσιωμένες στην περιοχή και στους συμμάχους τους. Ωστόσο, οι προοπτικές για μια νέα πυρηνική συμφωνία με το Ιράν και η πρόοδος στο ισραηλινο-παλαιστινιακό μέτωπο φαίνονται αδύναμες κατά τη διάρκεια μιας παγκόσμιας ενεργειακής και οικονομικής κρίσης.

Παρόλα αυτά, η τετραήμερη επίσκεψη του προέδρου των Η.Π.Α. θα εγκαινιάσει μια νέα φάση εμπλοκής στην περιοχή με στόχο την υποστήριξη περιφερειακών προσπαθειών για την αντιμετώπιση της ανθρώπινης ασφάλειας, την ενθάρρυνση των τάσεων αποκλιμάκωσης και περιφερειακής ολοκλήρωσης καθώς και την προώθηση βαθύτερων σχέσεων με τους ανθρώπους και τις κυβερνήσεις της περιοχής.

Δημοφιλή