- Το καθήκον μας είναι να μαθαίνουμε, να μαθαίνουμε, να προσπαθούμε να συσσωρεύουμε όσο το δυνατόν πιο πολλές γνώσεις, γιατί τα σοβαρά κοινωνικά ρεύματα βρίσκονται εκεί που υπάρχουν γνώσεις, και η ευτυχία των γενεών που έρχονται δεν βρίσκεται παρά στη γνώση. Πίνω για την επιστήμη!
-Ένα πράγμα είναι αναμφισβήτητο: πρέπει να οργανώσουμε τη ζωή μας κάπως αλλιώτικα, λέει η Μαρία ύστερα από μικρή σκέψη. Η ζωή που έχουμε γνωρίσει ως τώρα δεν αξίζει τίποτα. Καλύτερα ας μην μιλάμε γι’ αυτήν.
Από τη νουβέλα του Άντον Τσέχωφ, «Η ζωή μου»
***
Στην υπέροχη νουβέλα, από την οποία είναι το απόσπασμα, ο Τσέχωφ περιγράφει τη ζωή ενός άνδρα που εγκατέλειψε την αστική ζωή και τις φιλοδοξίες του πατέρα του και πήγε με τη γυναίκα των ονείρων του στην επαρχία, όπου προσπάθησαν να χτίσουν ένα σχολείο. Τελικά διαλύθηκαν και τα όνειρά τους και ο γάμος τους. Ένα σχολείο δεν είναι ποτέ εύκολο να χτιστεί.
Η μεγάλη αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν μας ενδιέφερε να χτίσουμε σχολεία. Μας ενδιέφερε να χτιστούν πολυκαταστήματα, ξενοδοχεία, εστιατόρια και φαστ φουντ, καφετέριες, κομμωτήρια και κέντρα αισθητικής. Αυτά υπάρχουν παντού γύρω μας κι αυτά απολαμβάνουμε.
Η δημόσια παιδεία δεν είναι κάτι που μπορεί ποτέ να αποβεί κερδοφόρα και ούτε ενέχει κάποια απόλαυση για το υπερτροφικό μας εγώ. Οπότε δεν τη διεκδικούμε και αποδεχόμαστε την κατάντια της. Με κάθε σεβασμό σε όσους πάλεψαν για την ελευθερία κάποτε εναντίον της χούντας, οφείλουμε να πούμε πως την παιδεία που ζητούσαν στο σύνθημά τους την ξέχασαν εντελώς.
Αντίθετα, η άνθιση της παραπαιδείας τώρα έχει φτάσει σε τέτοιο βαθμό που τα παιδιά κάνουν ιδιαίτερα από την πρώτη δημοτικού. Κι αυτό γιατί ξαφνικά αποφασίστηκε πως τα παιδιά πρέπει να γίνουν παντογνώστες από το νηπιαγωγείο χωρίς κανένα έλεγχο για το αν η ύλη που διδάσκεται τελικά μπορεί να εμπεδωθεί.
Γονείς και παιδιά και εκπαιδευτικοί βασανίζονται αλλά τι να κάνουμε, έτσι είναι η ζωή, λέμε, και προχωράμε. Στο κάτω-κάτω έρχονται Χριστούγεννα. Ας πάμε σε κανένα παιδικό θέατρο με τον Άγιο Βασίλη να χαρούν τα παιδιά, ας πιούμε μερικά κρασιά με τους κουμπάρους μας κι ας κοιμηθούμε λίγο παραπάνω. Κι η ζωή θα συνεχιστεί. Και οι ανεπάρκειες στα δημόσια σχολεία, στα κτήρια, στον τρόπο διδασκαλίας, στην προστασία των παιδιών μας, είναι κάτι που το διώχνουμε σαν σκόνη από τον ώμο μας.
Όταν όμως ένα παιδί πηγαίνει το πρωί στο σχολείο του και το απόγευμα είναι νεκρό από έκρηξη, το αίμα κάθε γονιού και κάθε δασκάλου παγώνει. Ως κόρη εκπαιδευτικού και επειδή δουλεύω με παιδιά γνωρίζω καλά την αγωνία και τον τρόμο που νιώθεις όταν είναι υπό την εποπτεία σου παιδιά και έφηβοι. Ως γονιός προσπαθώ να μην σκέφτομαι πως κάποιο κακό θα συμβεί στο παιδί μου αλλά με όσα γίνονται σήμερα στα σχολεία, δεν είναι εύκολο. Το δημόσιο γυμνάσιο, στο οποίο φοίτησα, ήταν πολύ καλό μα στεγαζόταν σε πολυκατοικία. Δεν θα ξεχάσω τη στιγμή που ένας συμμαθητής μου έπεσε με το κεφάλι σε μια τζαμαρία. Η τζαμαρία κατέρρευσε κι αυτός σώθηκε από θαύμα. Όμως, δεν γίνονται θαύματα κάθε μέρα.
Οπότε όχι, σίγουρα μετά από αυτό το ανείπωτο περιστατικό δεν είναι δυνατόν να μας σώσει ο Άγιος Βασίλης. Άλλωστε αυτόν τον έχουμε κάνει να ξεπέσει τόσο. Θα τον δούμε τον επόμενο μήνα να προσπαθεί να πουλήσει τα πάντα. Θα τον δούμε σε κάρτες, σε παιχνίδια, σε πιτζάμες, αλλά και σε σέξι εσώρουχα και στα κεφάλια ταλαιπωρημένων ανθρώπων από άλλες χώρες, που πουλάνε παιχνίδια στον δρόμο.
Δεν θεωρώ πως σκοτώνω τα παιδικά όνειρα όταν μιλάω έτσι για τον Άγιο Βασίλη. Τα παιδιά βλέπουν πολύ καλά πως ό,τι παρουσιάζουμε τόσο ωραιοποιημένα είναι ένα ψέμα. Ακούνε τις συζητήσεις μας για τον πόλεμο και την οικονομική κρίση, τα μεγαλύτερα διαβάζουν ειδήσεις στο διαδίκτυο, παρατηρούν ανθρώπους να κοιμούνται στον δρόμο και ξέρουν πως αυτός ο γλυκός παππούλης που τον έκαναν να τρέχει από εδώ κι από εκεί την εορταστική περίοδο είναι εντελώς ανίκανος να σώσει οτιδήποτε. Κι αυτό γιατί ο μόνος ρόλος που του έδωσαν ήταν να λέει, «Αγόρασε ό,τι σου πουλάμε». Κι αυτό έφτασε και στα σχολεία. Όταν έχουμε φτάσει στο σημείο να μαλώνουν γονείς σε ένα σχολείο για το εάν τα παιδιά θα φωτογραφηθούν με θέμα τον Σούπερμαν ή άλλο κινούμενο σχέδιο, ναι, κάτι μας έχει διαφύγει για το τι σημαίνει η λέξη «σχολείο».
Όμως τώρα χάθηκε ένα παιδί. Ένα παιδί ακόμη. Και θα συμβούν ξανά κι άλλα περιστατικά που θα μας τρομάξουν στην αρχή μα μετά θα τα ξεχάσουμε. Αν είμαστε τυχεροί και δεν χάσουμε εμείς το παιδί μας, αφού θα έχουμε πάει σε αμέτρητα παιδικά θεάματα με τον Άγιο Βασίλη και μετά από αμέτρητα όμορφα βιβλία, παιχνίδια και ρούχα, θα έρθει η στιγμή που τα παιδιά μας θα μπουν στην εφηβεία. Τα κορίτσια στην καλύτερη θα μας λένε σεξιστές αν τους πούμε να μην βγαίνουν ημίγυμνα έξω. Στη χειρότερη θα φωτογραφίζονται με αγιοβασιλιάτικες ζαρτιέρες και θα στέλνουν τις φωτογραφίες τους σε αγνώστους, που τις παραπλάνησαν στο διαδίκτυο. Τα αγόρια θα παίζουν σαν υπνωτισμένα βιντεοπαιχνίδια με Άγιο Βασίληδες κατά συρροή δολοφόνους ή θα απαιτούν από τις κοπέλες τους αγιοβασιλιάτικες ζαρτιέρες.
Κι εμείς θα αναρωτιόμαστε τότε τι κάναμε λάθος. Κι όμως κάναμε ένα μεγάλο λάθος. Δεν θελήσαμε ποτέ να χτίσουμε σχολεία.