″Το νεοελληνικό κράτος ξεκίνησε την ιστορική του ύπαρξη και πορεία ως ρομαντικό επινόημα των Ευρωπαίων «φιλελλήνων»’, ισχυρίζεται ο καθηγητής φιλοσοφίας Χρήστος Γιανναράς1. Επινόημα ή όχι, η δημιουργία τότε μιας νέας κι ελεγχόμενης από τους ”φιλέλληνες” κρατικής οντότητας στο νότο τής Γηραιάς Ηπείρου ήταν ίσως επιβεβλημένη ιστορική ανάγκη για δύο λόγους.
Κυρίως διότι έπρεπε να υπάρξει μια θεσμική οντότητα η οποία θα λειτουργούσε ως ένα ισχυρό πολιτιστικό ανάχωμα απέναντι στην Ανατολή και την ίδια στιγμή ως μια δίοδος πολιτικής επικοινωνίας μεταξύ της καταρρέουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της υπόλοιπης Ευρώπης που ήδη είχε εγκαινιάσει την εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης.
Αν λοιπόν η Ελλάδα ”επινοήθηκε” από τις ξένες δυνάμεις ένεκα μιας πολιτικής και ιστορικής ανάγκης ή έστω συγκυρίας, οι Έλληνες, αν όχι εξαρχής αλλά έστω κάποια στιγμή αργότερα, θα έπρεπε να έχουν αποκτήσει τη δική τους ταυτότητα και ταυτόχρονα να έχουν απαλλαγεί από το Προκρούστειο σύνδρομο που, δυστυχώς, αιώνες τώρα τους διακρίνει.
Κι όμως, διακόσια χρόνια μετά, πράγματα όπως ο γραφειοκρατικός και διεκπεραιωτικός κομφορμισμός στις κρατικές υποθέσεις, η προχειρότητα στο σχεδιασμό και τη λήψη των αποφάσεων, η αναξιοκρατία και κυρίως η ασυνεννοησία και ο ωχαδερφισμός εξακολουθεί να χαρακτηρίζει τούτον τον τόπο καθιστώντας αρκετούς Έλληνες πικρά ξενιτεμένους μέσα στην ίδια τους τη χώρα!
«Η παλιομοδίτικη Ελλάδα δεν έχει απολύτως καμία ελπίδα να αναπτυχθεί πραγματικά»2, είναι ο τίτλος πρόσφατου άρθρου στην ιστοσελίδα The Irish Times. Πώς φαίνεται λοιπόν η Ελλάδα στα μάτια των μη Ελλήνων, μέσα από το εν λόγω άρθρο; Ως παράδειγμα πολιτικής διαφθοράς, χωρίς όραμα και σοβαρό σχεδιασμό για την ανάπτυξη της μεγαλύτερης βιομηχανίας της, του τουρισμού, ως χώρα όπου το ‘φακελάκι’ είναι απαραίτητο στο 90% των περιπτώσεων που κάποιος χρειάζεται υγειονομική περίθαλψη, που τα πολιτικά στελέχη ”συμβουλεύουν” τους φορολογικούς μηχανισμούς να μην κινηθούν εναντίων των ισχυρών φοροφυγάδων μέσα στο κυρίαρχο πελατειακό σύστημα που επικρατεί, όπου η δωρεάν εκπαίδευση δεν είναι ούτε δωρεάν ούτε εκπαίδευση!
Ταυτόχρονα, η αποθετική αίσθηση της ελευθερίας που διαθέτει ο Έλληνας θεωρώντας την αυτονόητη κι αγνοώντας επιδεικτικά το υψηλό τίμημά της καθώς και η πρακτόρευση της δημοκρατίας, ελληνικό γέννημα γαρ άρα και ex gratia προγονική ιδιοκτησία, αποτελούν εν πολλοίς την πρακτική με την οποία μπολιάστηκαν γενιές και γενιές παιδιών τα οποία τώρα πια θεωρούν ως μια αληθινή βιωματική πραγματικότητα την ανωτερότητά τους έναντι όλων! Πώς λοιπόν να αναπτυχθεί αυτή η χώρα που η πορεία της στο χρόνο δεν είναι ούτε ταξίδι ούτε έχει για προορισμό της μια, κατά το δυνατόν ιδανική, μελλοντική Ιθάκη αλλά αποτελεί μάλλον μια αδιάφορη ιστορικά στασιμότητα και μια επαιτεία συμβιβασμού για να της επιτραπεί έστω να είναι ουραγός;
Η εκπεμπόμενη εικόνα της Ελλάδας στους εταίρους της (και όχι μόνο σ’ αυτούς), είναι εντελώς αντίθετη από εκείνη των Ελλήνων που έθεσαν τις βάσεις της φιλοσοφίας και εφηύραν τη Δημοκρατία και βεβαίως απέχει πολύ από εκείνη που οι ίδιοι οι πολίτες της χώρας σήμερα θα ήθελαν να βιώνουν μέσα στην πατρίδα τους.
Η αξιοπρέπεια που αναγκαστικά στις μέρες μας στηρίζεται στα δεκανίκια του power pass, του fuel pass κι άλλων συναφών κυβερνητικών εφευρημάτων, καταδεικνύει το γεγονός ότι ο Έλληνας δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που προέρχονται από τις οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις αλλά κυρίως από τη βίαιη μετεξέλιξη της παγκοσμιοποίησης που θα κάνει την καθημερινότητά του πιο δύσκολη και πιο ακριβή στο αμέσως προσεχές μέλλον.
Ακόμα και στην περίπτωση που θεωρεί κάποιος ότι είμαστε ικανοί να ακολουθήσουμε τους ολοένα επιταχυνόμενους οικονομικούς και αναπτυξιακούς ρυθμούς της Ε.Ε., η πραγματικότητα τον διαψεύδει διαρκώς καθώς η Ελλάδα παραμένει μια υπανάπτυκτη χώρα. Χάνουμε καθημερινά ευκαιρίες, οι οποίες βεβαίως δεν θα μας παρέχονται εις το διηνεκές για να έχουμε το δικαίωμα της επιλογής.
Το μοντέλο διακυβέρνησης της χώρας δεν φαίνεται πως είναι ικανό να φέρει τη χώρα σε ανταγωνιστική θέση, αλλά αντίθετα, είναι το ίδιο που καθημερινά ανοίγει πληγές στην κοινωνία.
Δεν είναι όμως μόνο το πολιτικό σύστημα που έχει οδηγήσει την Ελλάδα στο σημείο που σήμερα βρίσκεται, είναι και μια κρίσιμη μάζα Ελλήνων που θεωρούν πως από το τίποτα μπορεί να δημιουργηθούν τα πάντα. Που έχουν την πεποίθηση πως το μέλλον δημιουργείται χωρίς κόπο, χωρίς σχέδιο και χωρίς ταυτότητα. Πως κάποιος άλλος θα το δημιουργήσει γι’ αυτούς.
Ουδέν εξ ουδενός όμως, την Ιστορία την προετοιμάζουμε οι ίδιοι με τις επιλογές και το μόχθο μας. Κι αν ολόκληρη η ανθρωπότητα διδάχτηκε από την Ελλάδα τη φιλοσοφία, τη δημοκρατία, τη δικαιοσύνη και τη μεγαλοσύνη, αποδεικνύεται πως οι Έλληνες αυτοί δεν διδάχτηκαν από τα ίδια τους τα διδάγματα! Γι’ αυτό ενδεχομένως συνεχίζουμε ακόμα και σήμερα και υποτασσόμαστε στους Ευρωπαίους ‘φιλέλληνες’. Αυτό τουλάχιστον το μάθαμε όλοι μας καλά. Ή μήπως όχι ακόμα;
***
Του Κώστα Θερμογιάννη
1 Από το άρθρο του Χρήστου Γιανναρά με τίτλο «Προκλητική η σιωπή των ενόχων» στην Καθημερινή στις 7/8/2022. Πηγή: https://www.kathimerini.gr/opinion/561989704/proklitiki-i-siopi-ton-enochon/
2 Πηγή: https://www.irishtimes.com/world/europe/2022/08/01/old-fashioned-greece-has-no-chance-of-becoming-truly-developed/